Quà sáng ở Hà Nội có nhiều món, mỗi món đều mang phong vị đặc trưng khó lẫn với nơi nào khác. Trong đó, có món xôi, những tưởng là thứ quà bình dân và ở đâu cũng dễ thấy. Nhưng thật sự, xôi Hà Nội vẫn là món phong phú về thể loại, đặc sắc về gia vị, xôi lạc, xôi đậu, xôi gấc, xôi dừa, xôi vò, xôi nén... Có lẽ món xôi đậm vị Hà Nội nhất là xôi xéo và xôi ngô (hay nhiều người gọi là xôi lúa). Xôi từ cái thuở Thạch Lam viết Hà Nội băm sáu phố phường, đã “có đắt gì đâu, chỉ một, hai xu là đủ”. Nhưng theo nhà văn, thưởng thức là phải ngẫm nghĩ, nghĩ đến cái vị hành khô chưng mỡ trong bát ngô nếp bung non, hành giòn và thơm phức, những hạt ngô béo ngậy vị mỡ nước trong… Chỉ nghe tả thôi đã muốn trùm khăn ra đường, lạnh này mà có gói xôi thơm lừng, bốc khói thì tuyệt lắm đấy.
Ở Hà Nội bây giờ, có thể tìm thấy nhiều nơi bán món xôi này, nhưng có một địa chỉ mà nhiều người ở khu vực quận Hoàn Kiếm hay ghé tới, đó là hàng xôi cô Mây. Cô Mây chỉ bán xôi khoảng ba, bốn giờ mỗi ngày, từ 6 đến trước 10 giờ sáng, trên vỉa hè phố Lý Thường Kiệt, đoạn ngã tư giao với phố Hàng Bài. 25 năm rồi, ngày nắng cũng như ngày mưa, chẳng khi nào cô ế hàng, vì ai đã muốn ăn xôi cô Mây đều không ngại thời tiết, sẵn sàng xếp hàng chờ mua bằng được. Không như một số người thường nghĩ, xôi Hà Nội đều có gốc từ làng Phú Thượng, Tây Hồ, riêng xôi xéo, xôi ngô lại có gốc từ làng Tương Mai, quận Hoàng Mai. Nghề truyền thống của làng, nhưng nay làng lên phố, làm nghề lại vất vả, người giữ nghề cứ thế vơi dần, nhưng cô Mây vẫn hằng ngày cần mẫn, tỉ mỉ trong từng công đoạn, để đưa đến thực khách những gói xôi ngon nhất. Hỏi về bí quyết cho món xôi ngon, cô bảo, bí quyết duy nhất là tình yêu nghề. Người yêu nghề không nghĩ làm ra sản phẩm bán cho khách mà là gói cả tấm lòng tri ân thực khách đã cùng mình giữ nghề. Vì thế, tất cả các công đoạn ngâm gạo, luộc ngô, đãi đậu, chưng mỡ, phi hành… đều do nhà tự làm. Nguyên liệu được chọn luôn là loại 1. Gạo nếp cái hoa vàng hoặc nếp nhung. Ngô nếp tươi nguyên bắp. Đậu xanh nguyên vỏ. Mỡ lợn sạch được lựa kỹ từ hàng quen... Sáu, bảy công đoạn, khâu nào cũng quan trọng không kém. Hành phi sao cho vàng, giòn đúng độ. Gạo, ngô sao cho mềm dẻo, mà không bết dính... Mỗi công đoạn đều có sự tận tâm của người yêu nghề, muốn giữ nét duyên ẩm thực của người Hà Nội. Thêm một nét rất riêng nữa, đó là xôi cô Mây không gói bằng ni-lông, mà luôn là lá sen khi mùa đến, nếu hết mùa sen sẽ thay bằng lá chuối, vừa đẹp mắt vừa thơm vị tự nhiên. Tình yêu nghề cô học được từ mẹ chồng, nay lại truyền cho con gái.
Những sớm đông Hà Nội là lúc nhiều người mong được thưởng vị xôi xéo, xôi ngô. Ra ngã tư ấy, trong lúc đứng chờ, có thể quan sát cách họ xếp lá, thái đậu, xởi lởi và thoăn thoắt, mà không bao giờ lẫn, sai theo yêu cầu của khách, để cảm nhận hết cái tâm của người giữ nét duyên cho nghề gia truyền giữa lòng đô hội.
