Tính đến cuối tháng 10, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã phát hiện và lập biên bản 1.144 vụ vi phạm, trị giá hàng hóa vi phạm hơn 524,2 tỷ đồng, chưa kể trị giá gần bốn tấn ngà voi và vảy tê tê mới phát hiện thì con số có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Cụ thể, chỉ trong tháng 10, cơ quan Hải quan kết hợp các ngành liên quan phát hiện, xử lý bốn vụ vận chuyển hàng cấm là ngà voi, với số lượng gần bốn tấn qua đường biển từ châu Phi về cảng Cát Lái, TP Hồ Chí Minh. Ðây là những vụ buôn lậu ngà voi lớn nhất từ trước đến nay qua cửa khẩu cảng biển TP Hồ Chí Minh bị phát hiện, với thủ đoạn cất giấu hết sức tinh vi như khoét rỗng ruột gỗ để nhét ngà voi vào trong, phủ chặt sáp, nắp lại như khúc gỗ thường.
Ngoài các thủ đoạn tinh vi, Hải quan thành phố còn phát hiện nhiều chiêu trò mới trong gian lận thương mại. Ðại diện Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3 cho biết, trong tháng 9 vừa qua, đơn vị đã xử lý và chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng khởi tố vụ việc liên quan đến gian lận thủ tục hải quan tại Cảng Container Quốc tế (VICT). Theo đó, Công ty TNHH Sinh Học (TP Hồ Chí Minh), đã khai báo đơn hàng số SEL6061000347 nhập khẩu là cáp (loại dùng buộc tàu thuyền) xuất xứ Hàn Quốc. Nhưng khi cơ quan chức năng tiến hành soi chiếu thì phát hiện đây là lô hàng phụ kiện xe ô-tô và hàng bách hóa tiêu dùng. Trị giá lô hàng mà đơn vị này kê trong tờ khai là hai tỷ đồng. Toàn bộ hồ sơ sau đó đã được chuyển cho cơ quan cảnh sát điều tra tiếp tục làm rõ.
Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (cảng Cát Lái) cũng cho biết, từ đầu năm đến nay, đã có gần 130 vụ vi phạm liên quan đến gian lận thương mại, buôn lậu, vi phạm thủ tục hải quan bị xử lý. Ðơn cử, Công ty TNHH T.T khai báo nhập khẩu cao-su lưu hóa, nhưng thực tế phát hiện là động cơ ô-tô, phụ tùng ô-tô đã qua sử dụng, thuộc hàng cấm nhập khẩu. Công ty TNHH Thương mại và Phát triển THB - chi nhánh TP Hồ Chí Minh khai báo mặt hàng nhập khẩu là cao lanh dạng hạt, xuất xứ Nhật Bản để được nhập khẩu theo luồng vàng, nhưng thực tế là hàng điện tử điện lạnh đã qua sử dụng thuộc diện cấm nhập khẩu. Ðiều đáng nói là doanh nghiệp này vừa được cấp mã số thuế từ tháng 7, nghĩa là trước khi mở tờ khai hải quan chỉ hơn một tháng và đây là thủ tục nhập khẩu lần đầu, nhưng không thuộc diện quản lý chuyên ngành cho nên không được cảnh báo rủi ro...
Phó Cục trưởng Hải quan TP Hồ Chí Minh Lê Ðình Lợi cho biết: Việc quản lý gian lận về hải quan, xuất nhập khẩu hàng hóa từ các cảng, sân bay, khu chế xuất ngày càng phức tạp. Các doanh nghiệp đã lợi dụng kẽ hở của chương trình thông quan điện tử VNACCS/ VCIS (một chương trình tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thông quan nhanh) để khai gian luồng, từ luồng đỏ sang vàng hoặc xanh. Ðáng chú ý là những gian lận về khai gian hàng thuế suất cao thành hàng có thuế suất thấp nhằm trốn thuế, hoặc nhập hàng kém chất lượng về Việt Nam... Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp không mở tờ khai ở cảng TP Hồ Chí Minh mà chuyển hàng đi cảng khác nhằm né tránh sự kiểm soát của hải quan, cơ quan chức năng. Hơn thế, họ còn lợi dụng hàng quá cảnh về Việt Nam qua các nước nhưng lại tập kết ở một địa chỉ nào đó ở vùng biên, sau đó cho quay về tiêu thụ trong nước. "Ngoài việc lợi dụng kẽ hở của các quy trình, thủ tục thông quan để lách luồng, khai gian thông tin để trốn thuế, các đối tượng còn lợi dụng việc thành lập doanh nghiệp dễ dàng để nhập khẩu hàng, nếu bị phát hiện thì chấp nhận "bỏ của chạy lấy người". Chưa kể nhiều trường hợp nhập hàng về cảng chờ thông quan nhưng thấy khó khăn họ lại để hàng trong cảng và không nhận. Khi đó, lượng hàng tồn còn lại buộc Cục Hải quan thành phố phải xử lý, nhằm tạo sân bãi thông thoáng, phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa từ nay đến cuối năm"- ông Lợi cho biết thêm.
Để kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm, gian lận thương mại, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã có kế hoạch và đề ra nhiều biện pháp cụ thể, trong đó tập trung tăng cường thu thập thông tin, phân tích thông tin, phân loại đối tượng trọng điểm, mặt hàng trọng điểm, tuyến đường trọng điểm. Tổ chức soi chiếu công-ten-nơ trước thông quan đối với hàng nhập khẩu và sau thông quan đối với hàng xuất khẩu. Phối hợp tốt các cơ quan chức năng nhằm kịp thời phát hiện ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền đến doanh nghiệp để thực hiện đúng các thủ tục về hải quan.
