Để có thể nhanh chóng kiểm soát được tình hình dịch bệnh Covid-19 tại tỉnh Bắc Giang như hiện nay, Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế đã “hiến kế” và tham mưu cho Ban chỉ đạo phòng, chống dịch tỉnh Bắc Giang nhiều điểm mới trong đợt chống dịch này.
Phong tỏa khu dân cư tập trung người nguy cơ cao, cách ly tại nhà
Theo Bộ Y tế, so với các làn sóng dịch trước đó tại Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Hải Dương, đợt dịch lần này tại Bắc Giang có rất nhiều điểm khác về quy mô, tốc độ lây lan lẫn mức độ nguy hiểm của biến chủng Delta của SARS-CoV-2 được ghi nhận lần đầu tại Ấn Độ.
Những khó khăn đầu tiên đối với tỉnh Bắc Giang và Bộ phận thường trực đặc biệt Bộ Y tế đó là quy mô lây lan dịch bệnh rất nhanh, lây trên diện rộng, số ca mắc không ngừng tăng nhanh, nhiều ổ dịch nguy hiểm.
Điểm đặc biệt của đợt dịch này là đã tấn công vào trong khu công nghiệp. Điều này tất yếu dẫn tới số lượng công nhân có liên quan dịch tễ tại ổ dịch lên tới vài chục nghìn người, không thể tổ chức cách ly tập trung hết được những người này.
Để ứng phó tình huống cấp bách trên, các chuyên gia của Bộ Y tế thuộc Tổ điều tra, giám sát dịch tễ do PGS, TS Trần Như Dương đứng đầu, đã tham mưu cho lãnh đạo tỉnh Bắc Giang nhanh chóng phong tỏa ngay các khu dân cư tập trung đông công nhân có nguy cơ cao như: Núi Hiểu, Trung Đồng, Tam Tầng, Quang Biểu....
"Bộ Y tế đưa thiết chế cách ly tập trung vào những khu vực này để thiết lập mô hình khu cách ly y tế tập trung tại chỗ (với sự tham gia đầy đủ của các lực lượng quân đội, công an, y tế và lắp camera giám sát trong khu dân cư) nhằm khoanh vùng, khống chế dịch ngay. Thực hiện nghiêm ngặt việc nội bất xuất, ngoại bất nhập không cho nguồn lây có cơ hội thoát ra ngoài để lây lan sang các địa phương khác", PGS, TS Trần Như Dương nhấn mạnh.
Một sự đổi mới mạnh mẽ lần đầu tiên được triển khai trong việc cách ly là tại Bắc Giang, thực hiện quyết liệt việc cách ly tại nhà với từng hộ gia đình ở bên trong ổ dịch để ngăn chặn dịch lây lan.
Bắc Giang cũng tiến hành lấy mẫu xét nghiệm quét định kỳ ba ngày/lần tại những khu vực phong tỏa để phát hiện và đưa nhanh người nhiễm ra khỏi cộng đồng. Đây là quá trình làm sạch ổ dịch, được tỉnh đã và đang làm rất kiên trì, thường xuyên, liên tục.
Triển khai test nhanh, sàng lọc tại chỗ
Đợt dịch lần thứ 4 xuất hiện biến chủng Delta của Ấn Độ, được đánh giá là biến chủng nguy hiểm trên thế giới với khả năng lây nhanh, rộng. Có tới hàng chục nghìn công nhân tại các khu công nghiệp đều ở diện F1 có nguy cơ thành F0 lớn, đòi hỏi phải sàng lọc thần tốc để cắt đứt đường lây truyền.
Trước tình hình này, Bộ Y tế quyết định thay đổi chiến thuật xét nghiệm, áp dụng test nhanh kháng nguyên để sàng lọc tại chỗ các nguồn lây nhiễm mạnh (các test nhanh lựa chọn áp dụng có độ nhạy lớn hơn 70% và độ đặc hiệu lớn hơn 80%).
Bên cạnh đó, tỉnh Bắc Giang cũng đã tổ chức việc kéo giãn, rút giảm mật độ công nhân tại những điểm nóng có mật độ quá cao để làm giảm nguy cơ lây lan trong ổ dịch, đặc biệt tại thôn Núi Hiểu.
Test nhanh được sử dụng cho các trường hợp có triệu chứng và thực hiện tại các khu vực tỷ lệ lây nhiễm cao và khu cách ly tập trung, còn phương pháp xét nghiệm RT-PCR mẫu gộp/ mẫu đơn được chỉ định linh hoạt theo tình hình dịch tại từng khu vực. Các khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao thực hiện theo kế hoạch 72 giờ /lần, các khu vực cộng đồng năm ngày/lần để tầm soát nguy cơ lan bệnh trong cộng đồng.
Phương pháp lấy mẫu xét nghiệm cũng thực hiện theo hình thức mới, chia nhỏ các nhóm đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà để lấy mẫu nhằm hạn chế tới mức tối đa việc lây nhiễm chéo.
Nhờ áp dụng phương pháp mới trên, mà các ổ dịch nóng tại Núi Hiểu, Trung Đồng, Tam Tầng (huyện Việt Yên) đã từng bước được sàng lọc, làm sạch. Tới nay, tại các ổ dịch đã gần như được khống chế và kiểm soát.
Bên cạnh đó, nhằm giải quyết bài toán do thiếu hụt về nhân lực y tế, Tổ xét nghiệm cũng đã tham mưu cho lãnh đạo tỉnh Bắc Giang thử nghiệm mô hình hướng dẫn người dân tự lấy mẫu test nhanh cho nhau (triển khai thí điểm tại các khu cách ly tập trung).
GS, TS Lê Thị Quỳnh Mai (Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương) đã phối hợp cùng lực lượng nhân viên y tế tới từ các đoàn chi viện tổ chức nhiều buổi tập huấn cho người dân tự lấy mẫu trong các khu cách ly tập trung, xây dựng video hướng dẫn tự lấy mẫu test nhanh và hướng dẫn nhân viên y tế lấy mẫu test nhanh trong cộng đồng. Theo bà Mai, mô hình này hoàn toàn có thể áp dụng và nhân rộng trong những tình huống cấp bách khi địa phương bị thiếu hụt về nhân lực y tế. Tuy nhiên, để việc trên được diễn ra trơn tru, đạt hiệu quả cao thì công tác tập huấn, hướng dẫn là vô cùng quan trọng.
Gấp rút xây dựng Trung tâm Hồi sức tích cực đáp ứng điều trị ca bệnh nặng
Bắc Giang hiện đang ghi nhận 3.113 ca nhiễm Covid-19 và hiện địa phương này vẫn tiếp tục ghi nhận thêm số ca nhiễm mới. Bộ phận thường trực đã thảo luận và thống nhất với UBND tỉnh Bắc Giang để tận dụng cơ sở hạ tầng sẵn có của tỉnh như ký túc xá các Trường Cao đẳng Ngô Gia Tự, Cao đẳng nghề công nghệ Việt – Hàn, Trung tâm chăm sóc người có công… và một số cơ sở khác nhằm thiết lập làm cơ sở thu dung điều trị ban đầu bệnh nhân mắc Covid-19.
Các cơ sở này có nhiệm vụ tiếp nhận những ca dương tính không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhẹ, tuỳ theo mức độ lâm sàng hướng dẫn của Bộ Y tế. Tất cả bệnh nhân ở đây đều có bệnh án, được theo dõi y tế như ở bệnh viện: được xét nghiệm, chụp X-quang để theo dõi diễn tiến của phổi, cùng với các hỗ trợ về mặt sức khỏe để bệnh nhân nhanh hồi phục và giảm nguy cơ diễn biến nặng.
Một điểm mới nữa trong công tác điều trị, đó là việc nhanh chóng thiết lập Trung tâm hồi sức tích cực (ICU) lớn nhất từ trước đến nay. Điều này đáp ứng tình hình biểu hiện lâm sàng của ca bệnh khác với đợt dịch trước. Những người trẻ không có bệnh nền cũng có diễn biến tổn thương phổi cũng rất nhanh, thường xảy ra từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10, chỉ cần từ khi có triệu chứng sau vài ngày đã xuất hiện mờ trắng hai bên phổi. Do đó, nguy cơ tử vong có thể ở các nhóm độ tuổi.
Ngoài việc lựa chọn BV Phổi Bắc Giang để thiết lập trung tâm hồi sức tích cực với 58 giường. Trung tâm hồi sức tích cực (ICU) quy mô lớn nhất miền Bắc với 101 giường đã được ra mắt ngày 4-6 sau năm ngày khẩn trương triển khai thi công. Hệ thống thiết bị máy móc bao gồm: 60 máy thở, máy siêu âm mới, máy chụp X-quang... có thể thực hiện hồi sức mức độ cao nhất như ECMO (tim phổi nhân tạo), lọc máu, thở máy,... giường thở máy lên đến 70 bệnh nhân thở máy liên tục.
Để vận hành được trung tâm ICU này, Bộ Y tế đã huy động các kíp chuyên môn kỹ thuật từ các bệnh viện Trung ương, bệnh viện tuyến tỉnh để cùng tham gia vận hành. Đây cũng là cơ hội cho các y, bác sĩ ở tỉnh Bắc Giang trao đổi, học hỏi kinh nghiệm để tham gia vào điều trị bệnh nhân nặng trong đợt dịch này.
Cách ly y tế chặt chẽ, nỗ lực không để lây nhiễm chéo
Tổ cách ly y tế và xử lý môi trường của Bộ phận thường trực đã tham mưu cho tỉnh giao trách nhiệm cho các đơn vị quản lý khu cách ly để quản lý giám sát chặt, có biện pháp giãn cách, giảm tải kịp thời tại các khu cách ly tập trung.
Ngày 26-5, UBND tỉnh Bắc Giang đã ra công văn yêu cầu Chủ tịch UBND huyện, thành phố chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh về tình hình hoạt động của các khu cách ly tập trung trên địa bàn huyện, thành phố; thành lập ngay các Tổ kiểm tra, giám sát và phòng, chống lây nhiễm chéo trong khu cách ly tập trung trên địa bàn huyện, mỗi khu cách ly phải được kiểm tra, giám sát ít nhất một lần/ngày và báo cáo kết quả về Tổ kiểm tra, giám sát của tỉnh.
Khu cách ly tập trung nào không bảo đảm điều kiện, Chủ tịch UBND tỉnh sẽ xem xét kiểm điểm trách nhiệm đối với Chủ tịch UBND cấp huyện và người chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp khu cách ly. Các đối tượng đã hoàn thành thời gian cách ly phải có xác nhận của người quản lý khu cách ly mới được phép đưa về cách ly tại nhà để tiếp tục theo dõi. Và người quản lý khu cách ly phải thực hiện báo cáo thông tin chung của khu cách ly theo mẫu phiếu điện tử hàng ngày để Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) tỉnh Bắc Giang tổng hợp, điều tiết kịp thời.
Đồng thời, tiểu ban cũng đã góp ý để Cục Quản lý Môi trường y tế trình lãnh đạo Bộ Y tế ký Quyết định số 2787/QĐ-BYT ngày 5-6-2021 về hướng dẫn các phương án phòng, chống dịch khi có trường hợp mắc Covid-19 tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, khu công nghiệp.
Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế hỗ trợ chống dịch Covid-19 tại Bắc Giang được thành lập theo Quyết định số 2454/QĐ-BYT ngày 18-5-2021 của Bộ Y tế. Ngay khi được thành lập, Trưởng Bộ phận thường trực đã phân công nhiệm vụ các thành viên trong bộ phận phụ trách về công tác điều tra, giám sát dịch tễ; xét nghiệm; cách ly y tế và xử lý môi trường và điều trị.
Các thành viên đã tích cực chủ động tham mưu, phối hợp với Ban chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 tỉnh Bắc Giang chỉ đạo, triển khai các hoạt động phòng, chống dịch ngay khi dịch bệnh có dấu hiệu bùng phát mạnh thông qua các cuộc họp, bàn thảo, bám sát thực địa,...
Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng, Ban chỉ đạo Quốc gia, Bộ Y tế đã huy động hơn 2.500 nhân lực y tế hỗ trợ toàn diện công tác chống dịch tại Bắc Giang, cùng với triển khai đồng loạt các giải pháp căn cứ vào diễn tiến của dịch. Đến nay, tình hình dịch bệnh đã được kiểm soát và ghi nhận xu hướng ca mắc mới giảm mạnh.
