Theo báo cáo, số lao động bị mất việc làm trong sáu tháng đầu năm khoảng 1,4 triệu người, trong đó, lao động mất việc làm do các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh phá sản, giải thể hoặc thu hẹp sản xuất gần 900 nghìn người; số người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp là 565 nghìn người, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2019.
Tiếp tục gặp khó, hệ lụy kéo dài
Tại một số doanh nghiệp, người sử dụng lao động thực hiện các biện pháp để người lao động chấm dứt hợp đồng trong khi doanh nghiệp vẫn có thể duy trì sản xuất. Một số doanh nghiệp gia công hàng xuất khẩu (tập trung tại các ngành dệt may, da giày…) do ảnh hưởng từ việc cắt giảm đơn hàng xuất khẩu vào các thị trường chủ yếu (Mỹ, châu Âu…) đã thực hiện việc chấm dứt hợp đồng với một bộ phận người lao động, tác động không nhỏ đến đời sống của người lao động, nhất là đối với các gia đình có nhiều thành viên cùng thuộc diện bị cắt, giảm, chấm dứt hợp đồng lao động.
Trong đó, Công ty cổ phần Giày da Huê Phong (quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) đã chấm dứt hợp đồng lao động với 2.220 công nhân; Công ty TNHH PouYuen Việt Nam là 2.800 lao động, khoảng 6.000 công nhân (khoảng 10%) tạm ngừng việc trước mắt đến hết 31-7-2020; Công ty gỗ Woodworth Wooden (TP Hồ Chí Minh) xây dựng kế hoạch cắt giảm hơn 2.000 lao động…
Thu nhập bình quân của người lao động làm công hưởng lương quý I-2020 là 7,4 triệu đồng, tăng 8,3% so với quý IV-2019, thấp hơn đáng kể so với mức tăng 19,4% của năm trước. Do giãn việc, nghỉ luân phiên, nghỉ việc không lương, cắt giảm lương nên thu nhập của người lao động bị sụt giảm đáng kể.
Đáng chú ý, lợi dụng những khó khăn về tài chính cũng như nhận thức chưa đầy đủ của người lao động, “tín dụng đen” có dấu hiệu hoạt động trở lại ở nhiều khu công nghiệp, khu nhà trọ công nhân, gây mất an ninh trật tự, đe dọa sự an toàn của người lao động. Xuất hiện hiện tượng một số đối tượng lập trang Facebook mạo danh cơ quan Bảo hiểm xã hội để thu gom, mua bán sổ bảo hiểm xã hội của người lao động với giá chỉ từ 40-50% giá trị thực tế mà người lao động được hưởng. Có địa phương xuất hiện tình trạng một số đối tượng giả mạo công ty, đơn vị giới thiệu, môi giới việc làm để lừa đảo, thu phí của người lao động nhằm trục lợi cá nhân.
Dịch bệnh Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất của doanh nghiệp, đời sống, thu nhập của người lao động mà còn kéo theo những hệ lụy. Trong sáu tháng đầu năm, cả nước xảy ra 91 cuộc ngừng việc tập thể, tăng 25 cuộc so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, có 11 cuộc ngừng việc do công nhân lo sợ nguy cơ nhiễm bệnh khi nghe thông tin trong doanh nghiệp có quản lý, người lao động tại nước xảy ra dịch bệnh quay trở lại làm việc.
Nguyên nhân là do người lao động chưa đồng tình với cơ chế trả lương của doanh nghiệp, đặc biệt là vào dịp Tết, nhiều doanh nghiệp chậm lương, chậm thưởng hoặc chi trả lương, thưởng chưa hợp lý, chất lượng bữa ăn ca chưa bảo đảm... Bên cạnh đó, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 khiến sản xuất bị đình trệ, một số doanh nghiệp phải đóng cửa, tạm ngừng hoặc thu hẹp sản xuất, xuất hiện tình trạng người lao động ngừng việc đòi quyền lợi.
Điển hình là cuộc ngừng việc của 8.000 công nhân Công ty TNHH Chí Hùng (thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) khi nghe thông tin công ty sẽ cho một số lao động nghỉ việc, ngừng việc trong tháng 7-2020 do thiếu đơn hàng nhưng không đề cập đến tiền lương của người lao động. Đồng thời có sự xuất hiện những thông tin sai lệch, kích động trên mạng xã hội, công kích trực tiếp nhằm vào công đoàn cơ sở.
Ngay khi các cuộc ngừng việc tập thể xảy ra, công đoàn đã phối hợp các cơ quan chức năng giải quyết, hầu hết các yêu cầu chính đáng của người lao động được giải quyết, công nhân, lao động trở lại làm việc bình thường.
Công đoàn đồng hành cùng người lao động
Với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã ban hành 16 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cấp công đoàn khẩn trương triển khai các hoạt động theo từng giai đoạn cụ thể; đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phòng, chống dịch bệnh; kịp thời báo cáo, kiến nghị, đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ người lao động gặp khó khăn.
Nhiều LĐLĐ tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành tích cực thực hiện chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam và cấp ủy, chính quyền cùng cấp. Nhiều công đoàn cơ sở phối hợp cùng người sử dụng lao động triển khai các giải pháp phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn tại nơi làm việc. Các cấp công đoàn chủ động, tích cực huy động các nguồn lực tổ chức các hoạt động thiết thực nhằm chăm lo, hỗ trợ đoàn viên, người lao động bị ảnh hưởng do dịch bệnh với tổng số tiền hơn 112 tỷ đồng…
Đặc biệt, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã có Quyết định số 643/QĐ-TLĐ về việc chi hỗ trợ cho đoàn viên, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Theo đó, mức hỗ trợ là 500.000 đồng/người, mỗi đối tượng chỉ được hỗ trợ một lần. Ước tính sẽ có từ 500 đến một triệu người lao động được nhận hỗ trợ.
Nhằm hoàn thành được mục tiêu kép - đồng hành cùng doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh, chăm lo cho người lao động và tiếp tục thực hiện việc phòng, chống dịch, thực hiện tốt chủ đề năm “Nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở”, từ nay đến cuối năm, hoạt động công đoàn tập trung vào 14 nội dung chủ yếu. Trong đó kể đến việc tiếp tục hoàn thiện trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công đoàn.
Triển khai thực hiện Bộ luật Lao động (sửa đổi), tham gia xây dựng và triển khai các nghị định, văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động (sửa đổi) trong tổ chức Công đoàn; phối hợp doanh nghiệp, người sử dụng lao động trong việc sắp xếp lại sản xuất, nhân sự, tìm kiếm thị trường, điều chỉnh mức lương; phát động phong trào thi đua nâng cao năng suất, chung tay cùng doanh nghiệp vượt qua khó khăn; tiếp tục triển khai Chương trình “Chăm lo phúc lợi, lợi ích cho đoàn viên công đoàn, giai đoạn 2019-2023”, tăng cường tuyên truyền để đoàn viên, người lao động hiểu, nắm rõ các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước…
