Cơ hội mới cho ngành công nghiệp bao bì, tái chế
Tại thị trường Việt Nam, mới đây, Công ty TNHH La Vie, một thành viên của Tập đoàn Nestlé, ra mắt dòng sản phẩm nước khoáng thiên nhiên sử dụng chai nhựa tái chế dùng cho thực phẩm (rPET). Theo đó, La Vie là nhãn hiệu nước khoáng đầu tiên tại Việt Nam dùng chai được làm từ nhựa tái chế. Động thái này được đánh giá là bước mở đầu một mô hình kinh tế tuần hoàn cho bao bì. Nhiều chuyên gia đánh giá cao về bước tiến mới này của La Vie khi họ công bố sản phẩm trên thị trường. Hiện nhựa PET, nhôm, thủy tinh… là những nguyên liệu được dùng phổ biến cho sản xuất bao bì của ngành nước giải khát và đều có thể tái chế hoàn toàn. Trong đó, nhựa PET được đánh giá là nguyên liệu lý tưởng vì giúp giữ được mùi vị và chất lượng của sản phẩm, đồng thời có trọng lượng rất nhẹ cho nên thuận tiện cho việc vận chuyển và có thể tái chế 100%.
Từ những năm 1990, nhựa PET bắt đầu được các hãng nước giải khát sử dụng ngày càng phổ biến để dần thay thế nhựa PVC - một loại nhựa khó tái chế và có trọng lượng nặng hơn. Nhựa PET khi được tái chế sẽ tạo ra loại nhựa có giá trị cao là rPET dùng cho ngành thực phẩm và đồ uống vì bảo đảm được an toàn vệ sinh. Để tạo ra được nhựa rPET đòi hỏi một quy trình phân loại, thu gom và tái chế rất chặt chẽ. Trong đó, vỏ chai nhựa sau khi sử dụng phải được phân loại từ người tiêu dùng cho đến đơn vị thu gom và tái chế. Bởi vì, nếu sản phẩm đầu vào của quy trình tái chế (tức chai nhựa PET) bị nhiễm bẩn thì không thể tạo ra được loại nhựa rPET chất lượng cao dùng cho thực phẩm. Khi ấy, chai PET sau sử dụng chỉ có thể tái chế thành những sản phẩm có vòng đời tuần hoàn ngắn hơn, như hộp nhựa, thảm hay áo thun…
Vì có quy trình phân loại, thu gom, làm sạch và tinh lọc hết sức nghiêm ngặt cho nên chi phí của loại chai làm từ nhựa rPET cao hơn so với chai nhựa nguyên sinh PET. Theo đại diện La Vie, công ty này đang phải nhập khẩu nhựa rPET từ châu Âu với chi phí cao hơn từ 30 đến 50% so với nhựa mới. Hiện nay ở Việt Nam chưa nhiều công ty công bố sử dụng loại nhựa này. Trong khi đó, ở nhiều quốc gia trên thế giới, các tập đoàn lớn trong ngành thực phẩm và đồ uống đã có những động thái này từ lâu thông qua những chương trình lớn như Diễn đàn Kinh tế thế giới, các chương trình về biến đổi khí hậu…
Theo PGS, TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế tuần hoàn, việc doanh nghiệp (DN) sử dụng chai nhựa tái chế cũng là động thái giúp cộng đồng nhìn nhận rằng, chai nhựa sau khi sử dụng vẫn có thể được tái chế thành những sản phẩm hoàn toàn mới. Từ đó, người tiêu dùng có thể thay đổi nhận thức, hành động trong việc thu gom, tái chế cũng như sử dụng vật liệu tái chế. Điều này cũng có tác động lớn đến các DN khác khi họ có thể học hỏi, nghiên cứu và ứng dụng một cách phù hợp vật liệu tái chế trong ngành hàng của mình. PGS, TS Nguyễn Hồng Quân cho biết thêm, nhựa rPET cũng sẽ tạo cơ hội mới cho các ngành công nghiệp bao bì, liên quan đến tái chế. Xu hướng này cũng sẽ góp phần nâng cao trách nhiệm của nhà sản xuất đối với các loại bao bì dùng trong sinh hoạt hằng ngày.
PGS, TS Nguyễn Hồng Quân phân tích thêm: Thực tế đó mở ra nhiều cơ hội cho DN trong ngành sản xuất này song hiện nay thói quen sử dụng nhựa một lần của người dân cũng là một thách thức trong công tác tuyên truyền, thay đổi thói quen. Ngoài ra, công tác thu gom rác thải nói chung, rác thải nhựa nói riêng hiện vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra. Để hoạt động này đi vào quy củ, khoa học đòi hỏi chính quyền, các đơn vị, nhân dân cần có sự hợp tác đồng bộ, hiệu quả. Theo PGS, TS Nguyễn Hồng Quân, khi DN Việt Nam tham gia vào hoạt động tái chế nhựa PET thì không chỉ DN khẳng định được năng lực mà từ đó cơ hội, đặc biệt là hội nhập quốc tế sẽ rất rộng mở. Khi chúng ta quan tâm và làm tốt đến tái chế rác thải cũng sẽ góp phần vào công tác bảo vệ môi trường; đồng thời giúp nâng cao hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế.
Hướng đến “vòng tuần hoàn” bền vững
Ông Fausto Tazzi (Phốt-tô Ta-đi), Tổng Giám đốc Công ty La Vie cho biết, việc công ty này sử dụng chai được làm từ 50% nhựa rPET có ý nghĩa giúp hạn chế đưa thêm nhựa mới vào môi trường. Ngoài ra, quá trình tạo ra lượng rPET dùng cho chai sản phẩm La Vie cũng góp phần thúc đẩy việc thu gom và tái chế lượng chai nhựa tương đương đang có trong môi trường để chúng quay lại vòng sản xuất và tiếp tục được sử dụng. Sáng kiến dùng chai rPET được áp dụng ban đầu với sản phẩm nước khoáng thiên nhiên La Vie 700ml - chai 50% rPET và dự kiến được mở rộng trong danh mục sản phẩm của công ty dựa trên nguồn cung nguyên liệu của thị trường.
Ông Phốt-tô Ta-đi cho biết thêm: “Chúng tôi hy vọng rằng, trong tương lai gần, không chỉ là 50% rPET mà chúng tôi có thể ra mắt sản phẩm dùng chai được làm từ 100% rPET. Hiện tại, rPET dùng cho thực phẩm chưa được sản xuất tại Việt Nam mặc dù chúng tôi rất mong muốn được hợp tác với các nhà sản xuất địa phương để sản xuất ra loại bao bì từ nhựa tái chế này”. Nhu cầu thực tế của La Vie cũng cho thấy thị trường với nhựa rPET là rất lớn, nhất là từ các công ty nước giải khát như La Vie. Từ đây, các DN trong nước sẽ có cơ hội, động lực đầu tư sản xuất loại nhựa này.
Ngoài ra, một khi đã có DN sản xuất rPET tại Việt Nam thì vấn đề quan trọng không chỉ là giải pháp tái chế mà đòi hỏi phải có quy trình phân loại chai nhựa tại nguồn (từ người tiêu dùng đến đơn vị thu gom). Theo đó, việc dùng rPET còn có ý nghĩa tạo động lực cho các dự án phân loại và thu gom bao bì sau sử dụng. Theo các chuyên gia, để thúc đẩy một nền kinh tế tuần hoàn thật sự cho bao bì đòi hỏi sự hợp tác của bốn bên (nhà sản xuất, DN tái chế, chính quyền và người tiêu dùng) trong việc thu gom và tái chế nhằm bảo đảm đem đến cơ hội tái sinh cho chai nhựa. Song song đó, các công ty giải khát cần đầu tư bao bì bền vững và phát triển các nguyên liệu có thể tái tạo, đồng thời khuyến khích người tiêu dùng tham gia vào nền kinh tế tuần hoàn.
Sáng kiến sử dụng nhựa rPET của La Vie là một phần trong kế hoạch thực hiện mục tiêu có thể tái chế và tái sử dụng 100% bao bì sản phẩm tới năm 2025 của Công ty La Vie và Tập đoàn Nestlé. Mục tiêu này xuất phát từ tầm nhìn: Không có bao bì nào của Nestlé trở thành rác thải sau khi sử dụng. Năm 2018, với nỗ lực phát triển bao bì bền vững, La Vie là công ty đầu tiên loại bỏ màng co nắp chai vì đây là phần bao bì khó thu gom và dễ thải ra môi trường. Năm 2019, La Vie lần đầu ra mắt sản phẩm sử dụng chai thủy tinh và đầu tư quy trình để thu gom và tái chế hoàn toàn vỏ chai sau sử dụng. La Vie cũng là một trong những DN đầu tiên tại Việt Nam ra mắt sản phẩm bình dung tích 19 lít, đây là loại bình có thể sử dụng nhiều lần.
Công ty La Vie hiện còn là thành viên sáng lập của Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) và đang hợp lực với các thành viên của PRO Việt Nam để cùng thúc đẩy mô hình phân loại, thu gom và tái chế rác thải thông qua các dự án triển khai tại Việt Nam. DN này cũng vừa được vinh danh là một trong 100 DN phát triển bền vững xuất sắc nhất tại Việt Nam năm 2020 bởi Hội đồng DN vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).
Xu thế mà La Vie đang tiên phong triển khai bên cạnh nâng cao thương hiệu của mình thì DN còn cho thấy tầm nhìn, sứ mệnh về chung tay bảo vệ môi trường sống bền vững. Một DN tiên phong, nhiều DN cùng chung chí hướng sẽ góp phần tích cực vào việc nâng cao nhận thức cho cộng đồng, cho người dân trong việc sử dụng sản phẩm nhựa tái chế. Trước đây, nhiều người nghĩ, sản phẩm đã vứt đi rồi sẽ là rác thải, không dùng lại được nhưng nay đã suy nghĩ hoàn toàn khác. Vòng tuần hoàn tái chế đó là một bước đi đầy tầm nhìn, vì sự bền vững của môi trường chúng ta đang sống.
Theo thông tin thêm từ La Vie, phôi chai nhựa rPET La Vie đang sử dụng được nhập khẩu từ châu Âu, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng rất khắt khe của châu Âu và Tập đoàn Nestlé (Thụy Sĩ). Bên cạnh đó, chai rPET này đáp ứng tiêu chuẩn an toàn vệ sinh đối với bao bì tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm do Bộ Y tế Việt Nam ban hành - QCVN 12-1: 2011/BYT. Đây cũng chính là tiêu chuẩn đang áp dụng cho chai làm từ nhựa mới (nhựa nguyên sinh). Trên thực tế, nhựa rPET dùng cho ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) đã khá quen thuộc tại các nước phát triển. Tại các quốc gia thuộc Liên hiệp châu Âu (EU), như Pháp, Tây Ban Nha, Bỉ…, Chính phủ không chỉ cho phép và còn khuyến khích DN sử dụng loại nguyên liệu này để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn cho bao bì. Tại thị trường Mỹ, nhựa rPET dùng cho thực phẩm và đồ uống đã được nhiều tập đoàn lớn trong ngành F&B, như Nestlé sử dụng từ cách đây nhiều năm.
