Thống kê cho thấy, tính đến giữa năm 2019, toàn thành phố có hơn 8,1 triệu xe máy đang lưu hành, gấp gần 10 lần số lượng ô-tô và chiếm tới khoảng 90% tổng số phương tiện giao thông cơ giới. Do đó, xe máy là tác nhân chính gây ra lượng khí phát thải của các phương tiện giao thông. Không chỉ số lượng lớn, xe máy còn gây ô nhiễm nghiêm trọng khi vẫn chạy với tiêu chuẩn Euro 2 (mức gây ô nhiễm môi trường nặng nề) từ hàng chục năm qua và kể từ khi Chính phủ phê duyệt kiểm soát khí thải xe máy tham gia giao thông năm 2010, ngoài lần đầu đăng ký và cấp biển số, xe máy không chịu bất kỳ hình thức kiểm soát nào dù cũ nát, mất an toàn hay gây ô nhiễm. Ðây chính là nguyên nhân thành phố khẩn trương thực hiện đề án theo ba giai đoạn: Từ nay đến năm 2020, giai đoạn 2021-2025 và 2026-2030. Các nhóm giải pháp được đề xuất theo nguyên tắc "kéo - đẩy", tức là kéo giảm lượng người sử dụng phương tiện cá nhân và đẩy mạnh số hành khách tham gia phương tiện công cộng, bảo đảm hai nhóm giải pháp có thể tiến hành song song để đạt hiệu quả cao nhất. Ðề án đưa ra một loạt giải pháp để kiểm soát phương tiện cá nhân như: thu phí ô-tô vào nội đô thông qua việc bổ sung phí ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường vào danh mục phí, lệ phí làm cơ sở thực hiện trong giai đoạn 2021-2025; kiểm soát điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với ô-tô, xe máy, từ đó quy định vùng hoạt động của các loại phương tiện và thu phí môi trường. Việc hạn chế lưu thông mô-tô, xe máy sẽ được thực hiện theo lộ trình. Trước hết là ở vùng trung tâm (các quận 1, 3, 5, 10), Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng. Sau đó mở rộng ra các khu vực lân cận khi hạ tầng giao thông và giao thông công cộng đã tốt hơn.
Bãi giữ xe tại Công an quận 5 hiện tạm giữ hơn 500 xe gắn máy các loại, trong đó 80% là phương tiện cũ nát, hoen rỉ. Nhiều xe không có giấy tờ, xe không rõ nguồn gốc (thường được gọi là xe "mù"), xe không đủ điều kiện lưu thông. Vì thiếu kho, bãi cho nên chỉ một số xe được chứa trong nhà kho, phần lớn phải để ngoài trời. Theo thời gian, những chiếc xe này ngày càng xuống cấp, hư hỏng và bãi giữ xe cũng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao. Ðại diện Sở Giao thông vận tải (GTVT) thành phố cho biết, việc mời người vi phạm, chủ xe đến giải quyết rất khó khăn. Nguyên nhân là do xe cũ, giá trị thấp (chỉ vài trăm nghìn đồng) cho nên người vi phạm bỏ xe và không nộp phạt. Trong khi đó, việc truy tìm chủ xe, người quản lý hoặc người sử dụng xe hợp pháp, nhất là đối với những người ở các tỉnh khác, vùng sâu, vùng xa thì gần như… vô vọng. Với những trường hợp này, các đơn vị chức năng của thành phố chỉ có thể gửi công văn (thông qua công an địa phương) mời đến xác minh một số tình tiết liên quan. Mặt khác, trong nhiều trường hợp, dù mất nhiều thời gian vẫn không xác định được chủ xe, do việc mua bán chỉ thực hiện bằng giấy viết tay, không hoàn tất các thủ tục để sang tên xe cho chính chủ. Về giải pháp tháo gỡ, đại diện Sở GTVT cho biết, qua quá trình làm việc tổ liên ngành (gồm Sở GTVT, Công an thành phố, Sở Tư pháp và một số cơ quan liên quan), thống nhất kiến nghị chỉ thực hiện giám định những phương tiện không xác định được số khung, số máy nguyên thủy, thay vì giám định tất cả xe tạm giữ.
PGS, TS Nguyễn Minh Hòa (Trưởng khoa Ðô thị học, Trường đại học Khoa học - Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh) cho rằng: "Lâu nay nói nhiều về việc cấm xe máy nhưng nước ta lại khuyến khích sản xuất xe máy để thu thuế, như vậy không ổn. Người dân cũng biết đi xe máy có nhiều bất cập nhưng họ không có giải pháp khác". Qua khảo sát thực tế, người dân thành phố cũng ủng hộ mạnh mẽ với kế hoạch nêu trên của thành phố. Anh Hồ Nguyễn (ngụ quận Tân Bình) cho rằng, việc này "đáng lẽ phải làm lâu rồi". Toàn bộ xe gắn máy sai với thiết kế và hoán cải đã có "tuổi" sản xuất hơn 30 năm nếu lưu thông, đề nghị thu gom và tiêu hủy. Các loại xe ba bánh gắn máy tự chế mặc dù bị cấm trên nhiều tuyến đường nhưng vẫn vi phạm, cũng đề nghị cảnh sát giao thông thu giữ. Chị Nguyệt Ánh (quận 3) cho rằng: "Mấy cái xe "nát" như xe phế liệu, không những gây ô nhiễm môi trường mà còn gây nguy hiểm cho người người tham gia giao thông. Phải đặt yếu tố sức khỏe và tính mạng của người dân lên trên hết.
