Thành phố Hồ Chí Minh hiện có 1.367 nhà chung cư với 141.062 căn hộ (tăng gấp hai lần so với năm 2009 và gấp 5,5 lần so với năm 1975), với tổng diện tích sàn xây dựng là 10.645.970 m2, diện tích bình quân căn hộ là 75 m2; trong đó có 474 chung cư cũ với 574 lô được xây dựng trước năm 1975, có 15 chung cư cấp D (mức độ nguy hiểm, cần di dời, phá dỡ khẩn cấp). Hiện nay, người dân thành phố có xu hướng lựa chọn căn hộ chung cư bởi vì những tiện ích của nó. Tuy nhiên, tại hơn 100 chung cư trên địa bàn thành phố thường xuyên xảy ra các tranh chấp, phổ biến như: tranh chấp về quỹ bảo trì nhà chung cư, tổ chức hội nghị nhà chung cư, sở hữu chung trong chung cư, chất lượng xây dựng chung cư, tiến độ bàn giao nhà, thế chấp căn hộ và dự án cho ngân hàng, đưa người dân vào ở khi chưa đủ điều kiện nghiệm thu hoàn thành công trình, không bảo đảm an toàn…
Trong báo cáo một số quan ngại về thị trường bất động sản thành phố năm 2019 vừa gửi Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan chức năng mới đây, Hiệp hội Bất động sản thành phố (HoREA) cho biết, thành phố có khoảng hơn 100 chung cư có phát sinh tranh chấp. Ðáng lưu ý, có 34 chung cư xảy ra tranh chấp đến mức Sở Xây dựng thành phố phải thụ lý giải quyết, trong đó có hơn 10 chung cư có tranh chấp gay gắt. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhận định, tranh chấp chung cư có xu hướng gia tăng và tính chất ngày càng phức tạp, gay gắt hơn do tốc độ đô thị hóa ngày càng cao, dẫn tới việc ngày càng phát triển nhiều chung cư cao tầng, và một bộ phận lớn cư dân lựa chọn sinh sống trong chung cư. "Bên cạnh đó, có những phần tử xấu trong xã hội tìm cách chui vào các Ban quản trị chung cư nhằm mục đích trục lợi. Do vậy, cần hết sức quan tâm xử lý không để tranh chấp chung cư trở thành điểm nóng năm 2019", ông Châu nhấn mạnh. Ðể hạn chế tình trạng này, việc nâng cao vai trò của các chủ đầu tư dự án chung cư là hết sức quan trọng.
HoREA cho biết, thực tế, phần lớn chủ đầu tư có uy tín thương hiệu đều thể hiện trách nhiệm trong công tác quản lý chung cư sau khi bàn giao nhà cho khách hàng. Nhiều chủ đầu tư phải bù lỗ hàng trăm triệu đồng mỗi tháng để duy tu, bảo dưỡng, bảo trì, vận hành, phòng cháy, chữa cháy chung cư. Bởi vì, các chủ đầu tư này đều mong muốn khẳng định vai trò của mình trong công tác quản lý, vận hành chung cư sau khi đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, cá biệt cũng có những chủ đầu tư thiếu trách nhiệm, kém năng lực đã làm tổn hại đến quyền và lợi ích của cư dân chung cư. Do vậy, việc hoàn thiện Quy chế quản lý chung cư theo quy định của Bộ Xây dựng là hết sức cần thiết để góp phần giải quyết tranh chấp tại chung cư và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống. Cụ thể, tổ chức đại hội chung cư, hội nghị chung cư bầu ban quản trị có năng lực, có trách nhiệm đối với cư dân. Cần quy định chủ tài khoản của Ban quản trị chung cư phải có ít nhất hai người trong ban quản trị. Kiên quyết thực hiện cưỡng chế bàn giao quỹ bảo trì chung cư theo quy định của pháp luật.
Cùng với việc đã quy định UBND cấp phường tham gia hoặc tổ chức đại hội chung cư, hội nghị chung cư bất thường, cần bổ sung quy định UBND cấp phường tham gia hội nghị nhà chung cư hằng năm, và có trách nhiệm hòa giải hoặc giải quyết ban đầu các tranh chấp xảy ra tại chung cư, để nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm của UBND cấp phường trên địa bàn. Ngoài ra, HoREA cũng đề nghị Bộ Xây dựng xem xét đề xuất xây dựng Luật Chung cư để đáp ứng yêu cầu phát triển chung cư trong những năm sắp đến.
Dự kiến, cuối tháng 3, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức Ðoàn công tác làm việc, kiểm tra về quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Cụ thể, đoàn công tác sẽ kiểm tra tại năm chung cư đã đưa vào sử dụng có tranh chấp. Các vấn đề cụ thể sẽ được kiểm tra, đánh giá như: tranh chấp về chỗ để xe, cách tính diện tích căn hộ, thời hạn sử dụng nhà chung cư, kinh phí bảo trì, phòng, chống cháy nổ, hội nghị nhà chung cư, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất…
