Đầu tư lớn, lâu hoàn vốn
Các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông khi được Chính phủ cấp phép hầu hết đều triển khai cả hai dịch vụ dịch vụ điện thoại di động và cố định trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, cứ nhìn vào những động thái của họ, rất dễ dàng nhận ra rằng sự quan tâm của doanh nghiệp đối với dịch vụ điện thoại di động hơn hẳn với cố định.
Lý do? Hầu hết các doanh nghiệp đều cho rằng số kinh phí đầu tư họ phải bỏ ra ban đầu cho thuê bao cố định thì nhiều mà thu lãi chẳng là bao. Quả thực, để thu lợi nhuận cao từ các thuê bao điện thoại cố định lại chẳng hề dễ dàng gì.
Năm 2005 đã đánh dấu nhiều sự thay đổi đặc biệt của thị trường viễn thông Việt Nam: lần đầu tiên thuê bao di động vượt số lượng thuê bao cố định. Chưa bao giờ các mạng di động lại đạt tốc độ tăng trưởng thuê bao chóng mặt như vậy.
Tổng số thuê bao của các mạng di động trong năm 2005 đã góp phần tăng thêm tới 4,5 triệu khách hàng mới trong tổng số 5,48 triệu thuê bao phát triển được của tất cả các doanh nghiệp viễn thông có mặt trên thị trường cộng lại.
Tính đến thời điểm 31-12-2005, toàn mạng viễn thông Việt Nam đã có trên 15,779 triệu thuê bao, trong đó, số lượng thuê bao di động chiếm tới gần 57%, còn lại mới là “phần” của thuê bao cố định. Các chuyên gia viễn thông dự báo với xu hướng như hiện tại, năm 2006 và những năm tiếp theo, mạng điện thoại cố định sẽ ngày càng bị “lép vế” hơn so với di động.
Cho tới thời điểm này, VNPT vẫn là doanh nghiệp đi đầu trong việc phát triển mạng điện thoại cố định; nhưng dường như tốc độ thu hút thuê bao cũng đã chậm lại phần nào. Thị trường điện thoại cố định ở các thành phố, thị xã đã gần như bão hòa, thị trường của VNPT hiện giờ chủ yếu hướng về những vùng cần phải đầu tư lớn là nông thôn, miền núi.
Một lãnh đạo của VNPT cho biết, chỉ tiêu trung bình mà VNPT đặt ra trong việc đầu tư cho một thuê bao điện thoại cố định ở mức 2,2 triệu đồng, tương đương với khoảng 140USD (trong khi với mạng di động các doanh nghiệp chỉ phải đầu tư ở mức chưa đến 100USD cho một thuê bao). Nhưng đấy chỉ là con số chia bình quân trên cả nước.
Chẳng hạn như ở tỉnh Phú Thọ, địa phương được xếp vào diện trung du miền núi, thì con số đầu tư cho thuê bao cao hơn 2,2 triệu khá nhiều, bởi số tiền này phải chi vào rất nhiều việc, từ đầu tư mạng cáp là chi phí lớn nhất tới công sửa chữa bảo dưỡng mạng lưới...
Thế nhưng, với mức cước thuê bao hàng tháng hiện nay là 30.000VNĐ cùng cước cuộc gọi liên tục giảm, lợi nhuận mà VNPT đạt được từ các thuê bao cố định hàng năm lại không được như mong muốn. Thậm chí, chiếm một phần lớn số thuê bao của họ lắp đặt điện thoại chủ yếu là chờ cuộc gọi của người thân, nên hàng tháng có khi chỉ mất số tiền tối thiểu nhất là... cước thuê bao.
Dịch vụ gia tăng để “kéo” khách hàng
Bà Nguyễn Thị Kim Cúc, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Bưu chính-Viễn thông Sài Gòn SPT, cho biết quan điểm của SPT là phát triển thị trường điện thoại cố định theo nhu cầu của người sử dụng. Chẳng thế mà dù cũng được cấp phép kinh doanh dịch vụ điện thoại cố định trên phạm vi toàn quốc thì cho tới nay, SPT vẫn chỉ phát triển thuê bao tại khu vực TP Hồ Chí Minh là chủ yếu. Khách hàng sử dụng dịch vụ điện thoại cố định của SPT hiện giờ ở con số 95.000 thuê bao.
Hiện nay, nếu có nhu cầu sử dụng các dịch vụ ngoài thoại, hầu hết khách hàng phải đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ thì mới được sử dụng những tiện ích như: hiển thị số gọi đến, hẹn giờ báo thức... Rồi những bưu điện ở các thành phố lớn như Bưu điện Hà Nội trực thuộc VNPT cũng mới tung ra một số dịch vụ giá trị gia tăng hứa hẹn sẽ rất tiện ích và hấp dẫn như dịch vụ hiển thị số máy gọi đến, dịch vụ thông báo cuộc gọi đến khi đang đàm thoại, dịch vụ hộp thư thoại và thậm chí là dịch vụ điện thoại hội nghị. Tuy nhiên, những dịch vụ gia tăng trên của VNPT hiện vẫn chưa thể phục vụ cho tất cả các thuê bao cố định mà tùy thuộc vào khả năng phát triển của từng bưu điện của mỗi tỉnh, thành.
Vì vậy, tin dịch vụ nhắn tin SMS trên mạng điện thoại cố định đang được VNPT xây dựng kế hoạch triển khai tuy mang lại háo hức nhưng dường như nó chỉ như làn gió nhẹ thoảng qua. Mạng cố định còn quá ít dịch vụ gia tăng. “Thượng đế” xài hàng cố định vẫn bị thiệt thòi.
