Những câu chuyện Nobel

NDO - Nobel mùa suy thoái

Do bị ảnh hưởng của tình hình kinh tế u ám toàn cầu, giá trị của các giải thưởng Nobel năm 2012 đã sụt giảm từ 10 triệu kronnor (tiền Thụy Ðiển) xuống chỉ còn khoảng tám triệu (tương đương 1,2 triệu USD). Song, theo các nhà tổ chức, "điều quan trọng không phải là giá trị giải thưởng, mà là vinh danh những người xứng đáng" (Giám đốc điều hành Quỹ Nobel Lars Heikensten).
John B.Gurdon
John B.Gurdon

Tuổi thơ dữ dội

Ngài John B.Gurdon, khi nhận giải, tiết lộ rằng, ông vẫn còn lưu giữ một bản nhận xét của giáo viên môn khoa học gửi phụ huynh khi ông 15 tuổi, nội dung như sau: "Tôi tin rằng Gurdon có suy nghĩ sẽ trở thành một nhà khoa học. Dựa trên những gì đã diễn ra trong hiện tại, điều đó thật kỳ cục. Nếu không nắm vững những kiến thức sinh vật thông thường, cậu bé sẽ chẳng có cơ hội nào làm việc như một chuyên gia. Và chuyện này hoàn toàn là phí thời gian, cho cả cậu ta lẫn người phải dạy cậu ta".

63 năm sau, Giải Nobel Y học 2012 có thể xem là một sự "báo thù ngọt ngào", dù lời nhận xét kia luôn được Gurdon xem như một kỷ niệm vui ở tuổi học trò.

Công trình 40 năm

Khi được vinh danh, Yamanaka đã khiêm nhường khẳng định: "Không có Gurdon, tôi đã không thể đứng ở đây hôm nay! Ông ấy là người khởi đầu công trình này".

Thật vậy, năm 1962, đúng năm nhà khoa học Nhật Bản chào đời, Gurdon công bố nghiên cứu phát hiện tế bào trưởng thành đã chuyên biệt hóa của ếch đủ thông tin di truyền cần thiết để trở thành tế bào gốc, đặt cơ sở cho một hướng đi mới. 40 năm sau, Yamanaka hoàn tất công trình với việc khám phá phương pháp cấy các loại gien đặc biệt vào tế bào trưởng thành bất kỳ, tạo nên iPS có chức năng tương tự tế bào gốc tự nhiên, mang lại vinh quang cho cả hai người.

Chiếc ghế  bất ngờ

Giáo sư Haroche (bên phải) thổ lộ về khoảnh khắc mà ông nhận được tin mình là người chiến thắng Giải Nobel Vật lý: "Lúc đó tôi đang đi trên phố, và may sao lại bước ngang qua một chiếc ghế, để có thể lập tức ngồi xuống. Tôi nhìn điện thoại di động, nhìn thấy mã vùng 46 của Thụy Ðiển, và tôi hiểu rằng điều đó đã trở thành hiện thực. Thật là một cảm giác choáng ngợp".   

Về đồng tác giả Wineland, Haroche mô tả trong sự kính trọng: "Tôi sử dụng nguyên tử (atom) để nghiên cứu hạt cơ bản (photon), còn ông ấy sử dụng photon để nghiên cứu atom". Và qua hơn 20 năm miệt mài, cả hai người đều đã chế tạo thành công những chiếc bẫy atom và photon cho riêng mình.

Những danh hiệu còn lại

Theo hãng thông tấn AFP, nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn và nhà văn Nhật Bản Mu-ra-ka-mi (Haruki Murakami) đang được đánh giá là giàu cơ hội giành Giải Nobel Văn học 2012 nhất, dựa trên đánh giá của những người tham gia một trang web... cá cược tại Thụy Ðiển. Trong khi đó, về phần mình, hãng AFP lại dự đoán rằng một nhà văn nữ Bắc Mỹ sẽ đoạt giải.

Giải Nobel Hòa bình có lẽ sẽ có những cơ sở dự đoán "thực tế" hơn, với bản danh sách rút gọn được đưa ra bởi ông Háp-vích-ken (Kristian Berg Harpvicken), Giám đốc Viện nghiên cứu hòa bình Na Uy (quốc gia tổ chức xét chọn và trao giải thưởng này), bao gồm những gương mặt: nguyên thủ Mi-an-ma (Myanmar) Thein Sein, học giả người Mỹ Sáp-pơ (Gene Sharp), nhà hoạt động Nga Gan-nu-ski-na (Svetlana Gannushkina), nhà hoạt động Áp-ga-ni-xtan (Afghanistan) Si-ma Sa-ma (Sima Samar)...

Cuối cùng, một ứng cử viên "nặng ký" đích thực cho Giải Nobel Kinh tế 2012 xem ra quá khó để nhận diện, đặc biệt là với bối cảnh hiện tại. Xét cho cùng, nếu quá khó khăn, vẫn có một lối thoát cho "Ban giám khảo": Giải Nobel không bắt buộc phải trao hằng năm, mà chỉ cần được duy trì ít nhất một lần trong 5 năm...