Giải tỏa bế tắc vốn
Theo đánh giá của Bộ Công thương, TKV đang gặp khó khăn trong huy động vốn cho các dự án đầu tư, trong đó có vốn đối ứng triển khai dự án Quỳnh Lập 1. Đến cuối tháng 9-2017, tổng nợ vay hợp nhất của TKV khoảng 78.000 tỷ đồng, với hệ số nợ/vốn chủ sở hữu 2,5 lần.
Nếu đầu tư vốn vào dự án nhiệt điện Quỳnh Lập 1, TKV sẽ phải huy động thêm khoản nợ vay 39.000 tỷ đồng và sau ba năm nữa tổng nợ vay của tập đoàn có thể lên tới trên 100.000 tỷ đồng, dẫn đến tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu sẽ vượt quá quy định cho phép.
Ngoài ra, sau hơn hai tháng đốc thúc hiện TKV vẫn chưa báo cáo Bộ Công thương kết quả làm việc cuối cùng với hai nhà đầu tư là Kospo và Samtan (Hàn Quốc) về thu xếp vốn vay cho dự án không có bảo lãnh Chính phủ. Nếu để tình hình thỏa thuận tiếp tục kéo dài hoặc TKV phải tìm kiếm đối tác thì sẽ chậm triển khai thực hiện dự án, ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư, không lường hết các yếu tố phát sinh như trượt giá, trượt tỷ giá…
“Giao dự án Nhiệt điện Quỳnh Lập 1 cho liên danh Geleximco - HUI, sẽ giúp TKV giảm áp lực thu xếp vốn, và tập trung thực hiện các dự án khác. Thay thế TKV tại dự án này, liên danh Geleximco và đối tác có trách nhiệm khẩn trương thực hiện dự án theo quy định bảo đảm tiến độ, chất lượng; thỏa thuận bàn giao dự án, xem xét thanh toán các chi phí trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư mà TKV đã thực hiện”, công văn của Bộ Công thương kiến nghị.
Trao đổi với báo giới, đại diện Tập đoàn Geleximco cho biết, khả năng vay vốn nước ngoài, nhất là châu Âu để đầu tư các nhà máy nhiệt điện hiện nay là bất khả thi. Chẳng hạn như, hơn ba năm trước, khi dự án nhà máy nhiệt điện Thăng Long do Geleximco làm chủ đầu tư đi vào triển khai, Geleximco đã mời các nhà thầu từ những nước phát triển như Pháp, Anh, Mỹ… nhưng không nhà thầu nào thu xếp được tài chính, mà đây là yêu cầu tiên quyết trong hồ sơ yêu cầu lựa chọn tổng thầu.
Geleximco sau đó đã đàm phán được với Tập đoàn Năng lượng mới Kaidi Dương Quang (Công ty mẹ của HUI). Nhà thầu đã chứng minh được năng lực và có kinh nghiệm tại dự án nhà máy nhiệt điện Mạo Khê được TKV đầu tư trước đây. Kaidi Dương Quang và Geleximco đã “bắt tay” giải bài toán nguồn vốn vay cho dự án, để từ đó công trình sớm đi vào triển khai, đến nay đã hoàn thành giải ngân dự án trên 90% và nhà máy đã phát điện lên hệ thống quốc gia từ tháng 5-2018. Đây là cơ sở thực tế để Bộ Công thương đưa ra kiến nghị nói trên nhằm thúc đẩy tiến độ của một dự án nhiệt điện cần thiết cho tăng trưởng kinh tế chung của Việt Nam.
Bảo đảm an ninh năng lượng
Dự án Nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lập 1 được giao đầu tư từ năm 2009, được khởi công từ tháng 10-2015 nhưng đến nay vẫn chưa triển khai giải phóng mặt bằng. Tại cuộc họp do Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng chủ trì hôm 11-6 vừa qua, sau khi nghe các bộ báo cáo, Phó Thủ tướng yêu cầu, thực hiện rà soát các dự án đang triển khai mà nhà đầu tư không đủ năng lực thực hiện dẫn đến chậm tiến độ, để có biện pháp xử lý thích hợp; khuyến khích các doanh nghiệp ngoài nhà nước đầu tư các dự án nguồn điện phù hợp nếu đáp ứng yêu cầu không cần bảo lãnh Chính phủ, sử dụng công nghệ tiên tiến gắn với bảo vệ môi trường và có giá thành sản xuất điện hợp lý.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công thương tiếp tục tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan để hoàn thiện báo cáo và đề xuất Thủ tướng Chính phủ phương án cụ thể triển khai Dự án, báo cáo trong tháng 6-2018.
Được biết, công nghệ sử dụng trong nhà máy điện Quỳnh Lập I được liên danh Geleximco - HUI đề xuất là công nghệ siêu tới hạn, sôi tuần hoàn, được xem là một trong những công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới. Các hệ thống vận hành chính của nhà máy sẽ được mời thầu quốc tế, sử dụng sản phẩm của các nước G7 hoặc sản phẩm có ủy quyền thiết kế chế tạo của các nước đó. Công nghệ này đã được áp dụng thành công tại Nhà máy Nhiệt điện Thăng Long.
Theo chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa, Việt Nam đã vượt qua ngưỡng một quốc gia có thu nhập bình quân đầu người 2.000 USD vào năm 2014. Nếu muốn duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao so với trước 2014, Việt Nam phải xây dựng được một chiến lược tăng trưởng dựa chủ yếu vào tiến bộ công nghệ và cạnh tranh quốc tế. Chúng ta cần phải hết sức coi trọng thu hút vốn quốc tế, tài trợ cho các dự án của doanh nghiệp Việt Nam trong các lĩnh vực công nghiệp chế tạo hoặc công nghệ thông tin. Với điều kiện, nguồn vốn thu hút được cần phải được sử dụng chủ yếu cho phát triển sản xuất dựa trên nền tảng công nghệ mới mà người Việt Nam cần làm chủ và sáng tạo, ông Nghĩa nêu quan điểm.
Một dự án điện được đưa vào hoạt động không chỉ giải quyết công ăn việc làm, đóng góp thêm hàng trăm tỷ đồng cho ngân sách địa phương mà còn góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Thực trạng nền kinh tế hiện nay cho thấy cần tin tưởng và trao cơ hội cho các tập đoàn tư nhân Việt Nam để họ chủ động “lập trình” việc đầu tư dự án theo đúng tiến độ và yêu cầu về công nghệ, môi trường mà Chính phủ đặt ra. Có như vậy, mới nhanh chóng gỡ được những “điểm nghẽn” về đầu tư năng lượng đang rất cấp thiết hiện nay.
Bà Sian Fenner, Trưởng chuyên gia kinh tế khu vực châu Á của Oxford Economics, nhìn nhận: “Với chính sách cắt giảm mạnh thuế suất và đơn giản hóa thuế suất, hiện nay Mỹ đang là một trong những nước hấp dẫn nhất về thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Đầu tư vào Việt Nam có thể bị tác động mạnh bởi biến động dòng vốn từ Nhật Bản, Hàn Quốc hay khu vực Eurozone. Bởi vậy, Việt Nam cần tận dụng các lợi thế của mình và thúc đẩy đầu tư, mở mang thêm các ngành dịch vụ để hút vốn”.
