Trước mắt, chuyên đề này sẽ được thí điểm tại một số chung cư ở quận 11. Đối tượng xem xét thu thuế là các cá nhân, tổ chức cho thuê nhà, căn hộ, mặt bằng kinh doanh tại chung cư; các cá nhân, tổ chức trực tiếp kinh doanh, cung cấp dịch vụ trong khu vực chung cư; cá nhân, tổ chức cho thuê văn phòng ở chung cư, cao ốc. Ngành thuế sẽ chủ trì, làm việc với ban quản trị chung cư để lập danh sách hộ dân cho thuê căn hộ, cho thuê mặt bằng kinh doanh hoặc các hộ trực tiếp kinh doanh tại chung cư để thực hiện việc thu thuế. Ngành thuế sẽ phối hợp với công an quản lý địa bàn để tuyên truyền, thông báo các chủ hộ về việc khai thuế, nộp thuế khi cho thuê căn hộ. Cùng với đó, ngành thuế sẽ vận động chủ hộ và người thuê căn hộ, người thuê mặt bằng cung cấp thông tin hợp đồng thuê để có căn cứ, cơ sở xác định mức thuế phải thu đúng, đủ và hợp lý.
Theo các chuyên gia tài chính, thu thuế căn hộ, nhà ở cho thuê là chuyện bình thường, đã được ngành thuế thực hiện từ nhiều năm trước theo hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15-6-2015. Tuy nhiên, trong những năm qua, hoạt động thu thuế nhà ở cho thuê chủ yếu tập trung vào những căn nhà phố với giá trị hợp đồng thuê lớn (hơn 100 triệu đồng/năm). Còn những trường hợp cho thuê căn hộ ở chung cư, cao ốc thì chưa được quan tâm đúng mức vì gặp không ít trở ngại, vướng mắc như giá trị hợp đồng cho thuê thường thấp (do nhiều lý do), công tác quản lý việc kê khai hoặc đăng ký thuế chưa chặt chẽ... Trong khi đó, phần lớn chủ căn hộ cho thuê, chủ nhà cho thuê là người có mức thu nhập khá cao so với mặt bằng chung của xã hội. Hơn nữa, hoạt động cho thuê căn hộ, cho thuê nhà ở được xem là một hình thức đầu tư hoặc kinh doanh hợp pháp. Vì vậy, những người cho thuê căn hộ, cho thuê nhà ở để kiếm thêm thu nhập phải đóng thuế (khi nguồn lợi phát sinh đạt đến một ngưỡng nào đó) cần được xem là trách nhiệm và nghĩa vụ đối với xã hội.
Việc thu thuế đối với hoạt động cho thuê căn hộ, nhà ở là điều cần thiết, phù hợp với luật pháp của nước ta cũng như luật pháp của nhiều nước trên thế giới. Nguồn thu thuế này sẽ góp phần vào nguồn thu ngân sách nhà nước, phân phối lại công bằng thu nhập xã hội, bảo đảm chính sách an sinh xã hội… Vấn đề còn lại là thực hiện như thế nào để đúng quy định pháp luật, để thuận tiện cho người dân (chủ hộ), bảo đảm minh bạch và công bằng.
Trước hết, ngành thuế cần tuyên truyền rộng rãi để người dân hiểu được việc đóng thuế khi cho thuê nhà ở là trách nhiệm và nghĩa vụ; phải nghiêm túc chấp hành. Ngành thuế cần phải tuân thủ pháp luật, có hướng dẫn cụ thể cho người dân biết rõ quy định của pháp luật, thủ tục kê khai, đăng ký thuế sao cho đơn giản, nhanh, thuận tiện nhất có thể. Chính sách thuế cần đạt được sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước với các bên liên quan (chủ nhà, người thuê nhà…). Người nộp thuế cần có nhiều sự lựa chọn hình thức nộp thuế để đạt được lợi ích cao nhất (phù hợp với hoàn cảnh, quá trình cũng như nguồn gốc hình thành nhà ở). Một vấn đề quan trọng nữa là người dân cần giám sát được việc thu thuế, việc sử dụng tiền thuế đúng mục đích và hiệu quả.
