Lỏng lẻo quản lý nhà cho thuê

Những năm gần đây, nhu cầu nhà ở tại các đô thị rất lớn nên dịch vụ cho thuê nhà ngày càng trở nên phổ biến, mang lại nguồn thu nhập tương đối ổn định cho chủ nhà. Tuy nhiên, việc quản lý nhà cho thuê đang gặp khó khăn, từ việc thu thuế đến kiểm soát tình hình an ninh - trật tự.

Cần có chính sách quản lý chặt chẽ hoạt động cho thuê nhà. Ảnh: HẢI NAM
Cần có chính sách quản lý chặt chẽ hoạt động cho thuê nhà. Ảnh: HẢI NAM

1/ Ngày 2-5, Công an quận Cầu Giấy phát hiện bốn người Trung Quốc nhập cảnh trái phép, đang lưu trú tại chung cư D’capitale, phường Trung Hòa. Qua lời khai của bốn người này, lực lượng chức năng phát hiện thêm 46 người Trung Quốc nhập cảnh trái phép khác đang lưu trú tại chung cư Florence số 28 Trần Hữu Dực (phường Cầu Diễn, quận Nam Từ Liêm). Được biết, chủ căn hộ nơi những người nhập cảnh lưu trú trái phép là người nước ngoài, không tạm trú trên địa bàn mà ủy quyền cho Công ty TNHH Dịch vụ Viproperty quản lý căn hộ trên với mục đích cho thuê, nhưng không khai báo tạm trú cho 46 người Trung Quốc trên theo quy định.

Tối 4-5, lực lượng chức năng của TP Hà Nội lại tiếp tục phát hiện 12 người Trung Quốc nhập cảnh, lưu trú trái phép tại căn hộ tòa A, chung cư Samsora số 105 Chu Văn An (phường Yết Kiêu, quận Hà Đông). Sau khi tiến hành kiểm tra, những người này cũng không xuất trình được hộ chiếu, thị thực và giấy tờ nhập cảnh hợp lệ. Trước đó, ngày 20-4, lực lượng công an cũng phát hiện 17 người nhập cảnh trái phép và lưu trú tại hai căn hộ chung cư trên địa bàn phường Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân). 

Đây chỉ là ba trong số rất nhiều vụ nhập cảnh trái phép bị phát hiện trong thời gian gần đây. Nhiều người cho rằng, ban quản lý những tòa nhà chung cư, nơi có nhiều người thuê nhà, đã thiếu sự kiểm tra, kiểm soát, quản lý lỏng lẻo, chưa chặt chẽ nên để người không có giấy tờ nhập cảnh nhưng vẫn lưu trú được. Phải chăng, có sự buông lỏng quản lý cư trú người nước ngoài? Vì thế mà các đối tượng nhập cảnh trái phép dễ dàng vào sâu nội địa, vi phạm pháp luật Việt Nam về xuất nhập cảnh, cũng như quy định phòng, chống dịch bệnh đang diễn biến rất khó lường như hiện nay.

2/ Với sự hỗ trợ của các ứng dụng thuê nhà trực tuyến như Airbnb, Hello Rent, Landber, Ohana…, chủ nhà và khách thuê có khi không cần gặp mặt mà vẫn ký kết được hợp đồng thuê nhà. Tuy nhiên, điều này cũng nảy sinh nhiều bất cập nếu không có sự thống nhất, quy định rõ ràng trong hợp đồng về mục đích thuê nhà. Việc không quy định rõ về mục đích sử dụng, hoặc không làm rõ các điều khoản về sử dụng bất động sản cho thuê có thể gây bất lợi cho chủ nhà. Bởi, đã có nhiều trường hợp người thuê lợi dụng chủ nhà ở xa, ít đến kiểm tra đã chia nhỏ không gian diện tích nhà rồi cho nhiều người khác cùng thuê để kiếm lợi nhuận. 

Hiện nay, số lượng nhà, căn hộ cho thuê ngày càng gia tăng nhưng chưa có cách quản lý, quy hoạch hợp lý đã gây khó khăn trong công tác giữ gìn an ninh - trật tự. Vì thế, có không ít trường hợp sử dụng nhà cho thuê để hoạt động mại dâm, ma túy, “bay lắc”, cờ bạc hoặc nhập cảnh bất hợp pháp, gây ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân và xã hội. Trong khi đó, với những quy định xử phạt hành chính ở mức nhẹ như hiện nay thì tính răn đe không cao, thậm chí còn phản tác dụng. Điều này vô hình trung trở thành điều kiện cho các chủ nhà cho thuê vi phạm và kẻ phạm tội có chỗ nương thân, trốn tránh pháp luật…, dẫn tới việc các vụ phạm pháp tại nhà, căn hộ cho thuê không có dấu hiệu giảm. 

3/ Những năm gần đây, việc kinh doanh nhà, căn hộ cho thuê mang lại thu nhập khá ổn định. Riêng đối với loại hình nhà nghỉ, nhà trọ thì ngoài nhu cầu của khách thì còn thêm khoản thu lời từ việc nhập nhằng khai báo thuế, hóa đơn. Bởi việc thu thuế của loại hình kinh doanh này vẫn dựa theo báo cáo “báo phòng, đầu khách” hằng tháng. Sự lỏng lẻo này không chỉ tạo kẽ hở cho việc trốn thuế mà việc kiểm tra, kiểm soát người thuê cũng trở nên khó khăn. Vì vậy, từ lâu những khu nhà cho thuê, khách sạn, nhà nghỉ, những nơi có sẵn hóa đơn đỏ bán cũng là nơi vô cùng phức tạp về an ninh - trật tự.

Lâu nay, việc quản lý các cơ sở lưu trú (căn hộ cho thuê, nhà nghỉ, khách sạn…) Công an TP Hà Nội đã phân cấp, giao các quận, huyện tiếp nhận hồ sơ cam kết an ninh - trật tự đối với nhà cho thuê. Tuy nhiên, việc phát hiện, xử lý của công an cơ sở còn hạn chế, xử lý chưa kịp thời nên một số cơ sở kinh doanh dịch vụ này đã lợi dụng kẽ hở đó để vi phạm pháp luật. Điển hình là các vụ người Trung Quốc nhập cảnh trái phép nhưng vẫn tìm được nơi thuê nhà như thời gian gần đây, cho thấy việc quản lý nhà, căn hộ cho thuê đã làm nhưng chưa chặt chẽ, còn nhiều thiếu sót. 

Với số lượng bất động sản lớn như hiện nay, nhà chung cư cho thuê có ở khắp nơi nhưng không theo một quy định nào và dường như cũng chưa có quy hoạch cụ thể đối với loại hình kinh doanh này. Để quản lý tốt hơn, Nhà nước cần có chiến lược lâu dài về quy hoạch quản lý nhà cho thuê. Những khu vực có nhà, căn hộ cho thuê, ngoài việc quy định chủ nhà cho thuê nghiêm khắc thực hiện cam kết thì việc giám sát hoạt động cho thuê nhà, căn hộ cũng cần được thường xuyên kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, tránh xảy ra những vụ việc đáng tiếc.