Kỷ niệm 73 năm cách mạng tháng tám và quốc khánh 2-9

Bức tranh thêu Bác Hồ từng tặng một đại tá Mỹ

Chiều ngày 13-5-2006, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh đã diễn ra một sự kiện đặc biệt: Bảo tàng tiếp nhận một bức tranh thêu do một gia đình cựu binh Mỹ trong Chiến tranh Thế giới thứ 2 trao tặng. Đây là bức tranh do đích thân Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng một đại tá người Mỹ. Sau 60 năm được trang trọng treo tại phòng khách của gia đình, nay theo di chúc của vị đại tá, người cháu dâu đã mang tặng lại nhân dân Việt Nam.

Bức tranh thêu, món quà thể hiện tình hữu nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bức tranh thêu, món quà thể hiện tình hữu nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

1/ Đó là Đại tá Stephen. Vào thời điểm sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của Việt Nam, đại tá L.Nordlinger thuộc cơ quan tình báo chiến lược Mỹ (OSS). Khi đó, ông chỉ huy một đơn vị quân đội Mỹ làm nhiệm vụ cứu trợ cho các tù binh của quân đồng minh, bị Nhật bắt làm tù binh trước đây, đang bị giam giữ trên lãnh thổ Việt Nam. Để hoàn thành công việc của mình, ông đề nghị được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhằm thỉnh cầu Chính phủ Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho ông tiến hành công việc.

Hồ Chủ tịch đã tiếp đại tá và trong khi chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ còn đang gặp muôn vàn khó khăn, Người đã dành cho phái đoàn đồng minh những điều kiện tốt nhất như nhà ở, phòng làm việc, bệnh viện để chăm sóc, cứu trợ tù binh thuộc nhiều quốc tịch khác nhau (năm 1968, khi viết thư cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tá Nordlinger đã cảm động nhắc lại các kỷ niệm trên). Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhờ những người lính đồng minh giúp đỡ việc vận chuyển gạo từ miền nam ra miền bắc, một nhu cầu rất cấp bách lúc bấy giờ để khắc phục hậu quả nạn đói ở miền bắc, do phát-xít Nhật gây ra từ đầu năm 1945.

Tháng 10 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng đại tá Nordlinger một bức tranh thêu của Việt Nam. Đó là bức tranh thêu cảnh tùng hạc. Bức tranh rộng 0,58 m, dài 2,05 m, phía trên trang trọng thêu dòng chữ Anh: Best greetings from Hồ Chí Minh Oct-1945 (Lời chúc tốt đẹp nhất của Hồ Chí Minh, tháng 10-1945).

Đại tá Nordlinger trạc tuổi với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tháng 3-1946, đại tá Nordlinger đã hoàn thành nhiệm vụ và được điều trở lại Mỹ. Khi trở về, ông đã mang theo quà tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và kể từ đó đến khi qua đời, ông không có dịp gặp lại Người.

2/ Đại tá sinh trưởng trong một gia đình giàu có ở New York. Hồi trẻ, được bố mẹ cho đi Pháp học, ông đã yêu và lấy một người đàn bà Pháp nhà nghèo, khi đưa về Mỹ, cha mẹ không ưng thuận, ông bà đã đưa nhau về miền tây nước Mỹ tự làm để nuôi nhau. Ba năm sau, cha mẹ gọi cả hai vợ chồng về để giao quản lý công việc của gia đình. Bức tranh thêu do Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng được gia đình đại tá Nordlinger gìn giữ hơn sáu chục năm, coi như một báu vật. Các thế hệ con cháu nhà ông đã được chiêm ngưỡng bức tranh treo trong phòng khách của gia đình.

Bà Jane Coyle là cháu dâu, gọi Nordlinger là ông nội chồng. Bà sinh năm 1946, nay đã nghỉ hưu. Bà đã từng sang Việt Nam, từng giúp đỡ nhiều Việt kiều ở Mỹ trong một số công việc từ thiện. Bà quen ông Nguyễn Nhã Đức - một cán bộ khoa học Việt Nam tại một Hội nghị ở Mỹ. Chính thông qua ông Đức, bà đã bày tỏ nguyện vọng tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh kỷ vật của ông nội chồng bà.

Chiều 13-5 đáng nhớ ấy, phát biểu tại lễ tiếp nhận bức tranh do Bảo tàng Hồ Chí Minh tổ chức, bà Jane Coyle xúc động bày tỏ lòng thành kính với Chủ tịch Hồ Chí Minh và bà cảm ơn bảo tàng đã cho bà cơ hội thực hiện lời di huấn của ông nội chồng bà là chuyển lại kỷ vật trên cho các bạn Việt Nam. Bà nói: “Đúng là duyên số tuyệt vời của một bức tranh. Nó đã chứng kiến tình cảm của ông nội chồng tôi với Bác Hồ và nay nó được trở về với bảo tàng, nơi sẽ lưu giữ đời đời tình cảm của gia đình tôi với Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

Hà Nội, tháng 9 năm 2018