Mỹ thuật Ðà Nẵng giao thoa
Ra đời muộn hơn so với các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Thừa Thiên Huế, nhưng bằng những nỗ lực không ngừng, mỹ thuật Ðà Nẵng hiện đang giữ vị trí trung tâm trong khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên. Nằm ở vị trí trung tâm của khu vực miền trung - Tây Nguyên, hoạt động văn học nghệ thuật của Ðà Nẵng nói chung và mỹ thuật nói riêng không ngừng giao thoa, kết nối, hội nhập và tiếp biến, từng bước được khẳng định qua sự quan tâm của chính quyền thành phố và công sức, thời gian, tâm huyết của đội ngũ họa sĩ, nhà điêu khắc.
Năm 2016, Bảo tàng Mỹ thuật Ðà Nẵng được khánh thành với tổng kinh phí đầu tư 29 tỷ đồng. Ðây là bảo tàng mỹ thuật đầu tiên của khu vực miền trung và thứ ba của cả nước, sau Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; là nơi lưu giữ và phát huy những tinh hoa di sản mỹ thuật của Ðà Nẵng và khu vực miền trung - Tây Nguyên. Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Ðà Nẵng Nguyễn Thị Trinh cho biết, ba năm qua, bảo tàng đã tổ chức thành công 36 cuộc triển lãm chuyên đề và nhiều hoạt động mỹ thuật khác, tạo ra một không gian, địa chỉ kết nối, nơi gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm sáng tác của giới nghệ sĩ mỹ thuật Ðà Nẵng, trong nước và quốc tế. Khởi đầu từ con số không, đến nay, bằng nhiều hình thức khác nhau, bảo tàng đã sở hữu hơn 1.100 hiện vật gồm các tác phẩm nghệ thuật, hiện vật mỹ thuật cổ, mỹ thuật dân gian truyền thống... Những hiện vật này đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao giá trị và sự hấp dẫn của mỹ thuật Ðà Nẵng.
Những tín hiệu vui khi Ðà Nẵng trở thành "quê hương thứ hai" cho rất nhiều họa sĩ tên tuổi chọn làm nơi sinh sống, gắn bó, sáng tác. Nhiều chuyến đi thực tế và mở các trại sáng tác đã mang về hàng trăm tác phẩm "thực họa", mang hơi thở cuộc sống, hấp dẫn và độc đáo. Bên cạnh đó, hàng trăm triển lãm cá nhân của các họa sĩ, các hội viên Hội Mỹ thuật TP Ðà Nẵng và tỉnh, thành phố trong khu vực, toàn quốc và quốc tế… được tổ chức thời gian qua tại Bảo tàng Mỹ thuật Ðà Nẵng đã mang lại luồng sinh khí mới. Mỹ thuật Ðà Nẵng đã đạt nhiều giải thưởng khu vực, quốc gia và quốc tế, nhiều họa sĩ đã khẳng định được tên tuổi của mình như: Vũ Dương, Duy Ninh, Hoàng Ðặng, Tường Vinh, Nguyễn Trọng Dũng, Nguyễn Thị Dư Dư, Hồ Ðình Nam Kha...
Về điêu khắc có các nhà điêu khắc tên tuổi như Phạm Hồng, Ðinh Gia Thắng, Lê Huy Hạnh, Nguyễn Quang, Lê Công Dũng... Hiện, có hơn 40 họa sĩ, nhà điêu khắc trẻ thế hệ 7x, 8x, 9x đang kế cận, đem lại diện mạo mới mẻ cho mỹ thuật Ðà Nẵng.
Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP Ðà Nẵng, họa sĩ Hồ Ðình Nam Kha đánh giá: 5 năm trở lại đây, mỹ thuật Ðà Nẵng có nhiều khởi sắc. Từ nhiều hoạt động thiết thực như tổ chức đi thực tế sáng tác, triển lãm, giao lưu… tinh thần các hội viên phấn chấn, nhiều tác phẩm ra đời, được quảng bá rộng rãi, đến những người yêu mến nghệ thuật. Bảo tàng Mỹ thuật đã nâng cánh cho mỹ thuật Ðà Nẵng phát triển. Ngoài những họa sĩ, nhà điêu khắc tên tuổi lớp trước, thì hiện nay thế hệ kế cận trong lĩnh vực mỹ thuật khá đông đảo, có nghề, được đào tạo bài bản. Những sáng tác mới của lớp họa sĩ trẻ không chỉ góp phần kế thừa mà còn đưa mỹ thuật thành phố tiếp cận với nghệ thuật đương đại.
Năm 2019, mỹ thuật Ðà Nẵng tiếp tục ghi dấu ấn với nhiều sự kiện quốc tế như: Giao lưu, sáng tác, triển lãm Mỹ thuật quốc tế lần thứ nhất; Giao lưu mỹ thuật người nước ngoài tại Ðà Nẵng... Trong đó, Giao lưu, sáng tác, triển lãm Mỹ thuật quốc tế lần thứ nhất là cuộc hội ngộ đầy thú vị của 25 họa sĩ đến từ 15 quốc gia, gồm: Mỹ, Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Pháp, Ðức, Ý, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mô-ri-xơ, Mi-an-ma, Phi-li-pin, Xin-ga-po, Thái-lan, In-đô-nê-xi-a và Việt Nam.
Tham dự sự kiện, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Ðông khẳng định: Việt Nam luôn quan tâm phát triển lĩnh vực mỹ thuật thông qua việc tổ chức các hoạt động, chương trình triển lãm, giao lưu nghệ sĩ, đẩy mạnh trao đổi nghệ thuật giữa Việt Nam với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Ðây là một hoạt động giao lưu mỹ thuật đặc sắc, thể hiện tinh thần đoàn kết, mở cửa của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. Ðồng thời, cũng là dịp để quảng bá, giới thiệu hình ảnh đất nước con người Việt Nam đến bạn bè quốc tế, giới thiệu về Ðà Nẵng. Sự kiện mang đến cho công chúng yêu nghệ thuật trong nước và quốc tế những tác phẩm mỹ thuật chất lượng, tạo cơ hội cho mỹ thuật Ðà Nẵng phát triển. Và chương trình này sẽ mang đến cho công chúng yêu nghệ thuật trong nước và quốc tế một bữa tiệc nghệ thuật nhiều màu sắc từ các nghệ sĩ tài hoa, sáng tạo.
Họa sĩ Virgilio Aviado (Phi-li-pin) chia sẻ: Những cảm xúc rung động mà các nghệ sĩ đem đến thông qua các hoạt động nghệ thuật huyền ảo sẽ làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Sứ mệnh của người nghệ sĩ là chữa lành hành tinh đầy những tổn thương và tạo ra nguồn năng lượng tích cực để thắp sáng và dẫn lối thế giới đến với một tương lai tươi sáng hơn. Ðây là cuộc liên hoan nghệ thuật thật sự.
Trẻ hóa đội ngũ bằng nhiều nguồn
Bên cạnh việc sáng tạo ra nhiều tác phẩm hội họa, điêu khắc có giá trị thì việc "tạo nguồn" kế cận khiến mỹ thuật Ðà Nẵng từng bước đánh dấu, định vị trong nền tảng mỹ thuật Việt Nam và khu vực. Những đóng góp, đôi khi là sự chắt chiu từ những kham khó, nhọc nhằn của tình đất, tình người nơi thành phố nằm giữa miền trung nắng gió. Với lịch sử đấu tranh cách mạng kiên cường, Ðà Nẵng đang không ngừng phát triển, tạo dựng vị thế cân bằng giữa kinh tế và văn hóa. Những đóng góp về mỹ thuật là một trong những giá trị văn hóa - nghệ thuật đã và đang góp phần cộng hưởng mạnh mẽ trong chiến lược phát triển toàn diện của Ðà Nẵng. Ðội ngũ họa sĩ trẻ Ðà Nẵng hoạt động trong nhiều câu lạc bộ (CLB) như: CLB Trúc Văn, CLB Ðồ họa, CLB Nữ và nhóm họa sĩ trẻ. Ðây là đội ngũ sáng tác mới của mỹ thuật Ðà Nẵng với nhiều phong cách. Bên cạnh những chất liệu truyền thống như sơn mài, sơn dầu, lụa... đã xuất hiện những tác phẩm với chất liệu mới như đồ họa độc bản, phá bản, khắc gỗ, in kẽm, khắc mi-ca, khắc kim loại, tổng hợp... Sự quan tâm, chăm chút đối với nguồn họa sĩ, nhà điêu khắc trẻ tại Ðà Nẵng hiện nay đã góp phần tạo sự tiếp nối, không bị "đứt gãy" giữa các thế hệ sáng tác.
Theo đánh giá của nhiều họa sĩ thành danh, thế hệ họa sĩ trẻ hiện nay được đào tạo bài bản, có cách nhìn mới, bắt nhịp được trào lưu, xu hướng hội nhập của mỹ thuật đương đại. Nhiều họa sĩ trẻ của thành phố đã đạt giải thưởng cao tại các triển lãm khu vực và quốc tế, tiêu biểu như họa sĩ Ðặng Thị Phượng giành Huy chương bạc "Tiểu vùng sông Mê Công", Trương Nguyễn Nguyên Kha giải C khu vực nam miền trung và Tây Nguyên lần thứ 23 tại tỉnh Phú Yên.
Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP Ðà Nẵng Hồ Ðình Nam Kha cho biết: "Ngày càng nhiều họa sĩ trẻ đầy nhiệt huyết đang định hình phong cách, bút pháp, tạo hướng đi riêng táo bạo. Ðiều đáng nói là có nhiều họa sĩ trẻ Ðà Nẵng đang sống được và sống tốt bằng nghề, tạo được dấu ấn với nhiều thể nghiệm mới, bắt kịp thời đại. Họ yêu nghề, say mê sáng tạo và luôn tìm tòi cái mới. Về kinh nghiệm sáng tác, có thể họ chưa thật sự chín muồi nhưng chúng tôi rất tin tưởng vào tài năng của lớp họa sĩ kế cận hiện nay".
Họa sĩ Lương Xuân Ðoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam nhận xét: "Các bạn tôi bước chậm không phải để nghĩ nhiều vẽ ít, mà là sâu lắng, cẩn trọng khi cất giọng trên mọi ngôn ngữ, chất liệu. Mỹ thuật Ðà Nẵng đang là một khuôn mặt đầy đặn, nhiều dấu ấn khác thường của từng cá nhân nghệ sĩ. Thật vui khi sứ mệnh chuyển giao thế hệ sang vai các nghệ sĩ trẻ. Họ lật trang trong thoáng chốc mà không cần bận tâm tới những câu chuyện hay dở, hơn, thua khác của nghệ thuật…".
Trên hành trình bồi đắp và phát triển, mỹ thuật Ðà Nẵng cần hơn nữa sự thăng hoa, bứt phá của đội ngũ họa sĩ, nhà điêu khắc. Những giá trị mà mỹ thuật Ðà Nẵng đã và đang mang lại, là mạch nguồn trong lành, gần gũi với công chúng, nuôi dưỡng tình yêu đối với cái đẹp, góp phần quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần, tạo nên chiều sâu, bản sắc riêng cho Ðà Nẵng.
