Những ngày này, người dân xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Ðức rất vui mừng, phấn khởi vì Trường THCS Mỹ Thành vừa được khởi công xây dựng. Công trình được thiết kế khang trang, hiện đại, gồm hai tòa nhà cao ba tầng với 12 phòng học tiêu chuẩn, khối nhà hiệu bộ, các phòng chức năng, phòng làm việc của giáo viên; hệ thống hạ tầng kỹ thuật…, dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng đầu năm 2019. Từ nhiều năm trước, xã Mỹ Thành được xếp vào nhóm xây dựng NTM giai đoạn đầu của huyện Mỹ Ðức. Ngay trong những năm đầu thực hiện xây dựng nông thôn mới, xã Mỹ Thành đạt nhiều tiêu chí, được người dân đồng thuận, đánh giá cao. Ðáng chú ý, xã đã sớm hoàn thành dồn điền đổi thửa đất sản xuất nông nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để người dân đầu tư phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập. Tuy nhiên, những tiêu chí về đích tập trung ở nhóm cần ít nguồn vốn, còn tiêu chí cần huy động nguồn lực lớn là cơ sở vật chất trường học thì "giậm chân tại chỗ". Tắc vốn, hết giai đoạn một, rồi kéo dài sang hết năm 2017, Mỹ Thành vẫn chưa hoàn thành tiêu chí trường học, lỡ hẹn về đích NTM. Vì thế, việc xây dựng ngôi trường trên không chỉ là món quà thiết thực của đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Long Biên tặng xã Mỹ Thành theo chương trình hỗ trợ các huyện thực hiện xây dựng NTM, mà còn có ý nghĩa rất quan trọng để xã hoàn thành các tiêu chí, đặt mục tiêu về đích NTM trong năm nay.
Ðây không phải là thực trạng riêng của xã Mỹ Thành. Hiện nay, về tiêu chí trường học, trên địa bàn huyện mới có sáu trong tổng số 21 xã đạt chuẩn, còn lại bảy xã cơ bản đạt và tám xã chưa đạt. Tương tự như vậy, tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa cũng chỉ có sáu xã đạt chuẩn, 14 xã đạt và một xã chưa đạt. Tiêu chí thủy lợi có 12 xã đạt chuẩn, chín xã cơ bản đạt; tiêu chí hạ tầng thương mại nông thôn cũng chỉ có 13 xã đạt chuẩn, hai xã cơ bản và sáu xã chưa đạt. Mặc dù những tiêu chí đạt và cơ bản đạt chiếm tỷ lệ hơn 16 trên tổng số 19 tiêu chí, nhưng tập trung ở những tiêu chí cần ít nguồn lực. Những tiêu chí ở mức thấp tập trung nhóm phát triển hạ tầng kỹ thuật như trường học, cơ sở vật chất văn hóa, cần nguồn vốn lớn. Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Ðức Ðặng Văn Triều, từ năm 2016 đến nay huyện huy động được hơn 1.260 tỷ đồng xây dựng nông thôn mới, nhưng đây phần lớn là nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn ngoài ngân sách chỉ gần sáu tỷ đồng. Từ nguồn vốn này, nhiều dự án đầu tư xây dựng đã được thực hiện, điển hình như cải tạo, làm mới gần 87 km đường trục thôn, liên thôn, đường ngõ xóm; gần 33 km đường trục chính nội đồng; xây mới, cải tạo 13 trường học, 20 nhà văn hóa… Dồn điền đổi thửa và cấp lại sổ đỏ đất nông nghiệp; hỗ trợ người dân chuyển đổi gần 1.650 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản có giá trị kinh tế cao. Nhờ đó, đời sống tinh thần, vật chất của người dân được cải thiện rõ rệt. Diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, với địa phương có xuất phát điểm thấp, hệ thống hạ tầng kỹ thuật xuống cấp, thiếu đồng bộ như Mỹ Ðức thì số vốn này chưa đáp ứng được nhu cầu xây dựng NTM.
Ðại diện Ban Chỉ đạo xây dựng NTM huyện Mỹ Ðức cho biết, đến nay trên địa bàn huyện có chín trên tổng số 21 xã đạt chuẩn nông thôn mới, mười xã đạt và cơ bản đạt từ 15 đến 18 tiêu chí, hai xã đạt và cơ bản đạt từ 12 đến 14 tiêu chí. Tính theo bộ tiêu chí của xã NTM, có bảy tiêu chí đạt, gồm quy hoạch, điện, thông tin truyền thông, nhà ở dân cư, lao động có việc làm, tổ chức sản xuất và giáo dục đào tạo; hai tiêu chí chưa đạt là thu nhập của người dân và cơ sở vật chất trường học; 10 tiêu chí còn lại cơ bản đạt. Còn tính theo tiêu chí huyện thì Mỹ Ðức mới đạt ba tiêu chí, gồm quy hoạch, điện và ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới trên tổng số chín tiêu chí. Việc thực hiện các tiêu chí chưa đạt chuẩn rất khó khăn, đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, trong đó riêng năm nay, dự kiến cần gần 530 tỷ đồng để ưu tiên đầu tư vào các lĩnh vực cơ sở vật chất trường học, nhà văn hóa, phát triển sản xuất nông nghiệp, đường giao thông, phấn đấu có thêm hai xã đạt chuẩn và xã Mỹ Thành cán đích nông thôn mới. Phó Bí thư Huyện ủy Mỹ Ðức Ðỗ Trung Hai cho biết: Khó khăn lớn nhất hiện nay của huyện là nguồn vốn đầu tư các công trình xây dựng cơ bản còn ít, trong khi thu ngân sách của huyện hạn chế, không đáp ứng đủ nhu cầu, cho nên rất cần thành phố có cơ chế đặc thù hỗ trợ để huyện sớm hoàn thành xây dựng NTM.
Việc xây dựng NTM ở huyện nghèo như Mỹ Ðức rất khó khăn, cần sự hỗ trợ đặc biệt của thành phố. Ðể khắc phục điều này, bên cạnh việc tuyên truyền, nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ, nhân dân, tránh tư tưởng ỷ lại vào ngân sách, huyện cần đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; lựa chọn phát triển sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của địa phương. Cần tận dụng khai thác tiềm năng, thế mạnh quần thể danh thắng Chùa Hương để phát triển du lịch, gắn với xây dựng, phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
