Sau nhiều lần lỡ hẹn, Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP Hà Nội, đoạn Nhổn - Ga Hà Nội (tuyến số 3) được xác định sẽ hoàn thành vào năm 2021. Vì vậy, trong năm nay, dự án được thúc đẩy tiến độ khá mạnh mẽ. Hiện tại, cả năm gói thầu xây lắp của dự án đều đang được triển khai đồng loạt, tập trung vào việc thi công các cầu, nhà ga trên cao, dốc hạ ngầm và các đoạn chật hẹp để nhanh chóng hoàn thành, dỡ rào chắn công trường, giảm ách tắc giao thông.
Đối với đoạn tuyến trên cao từ Nhổn về Kim Mã (gói thầu số 1), đến thời điểm hiện nay đã đạt gần 70% khối lượng công việc. Đoạn này gồm 318 nhịp cầu cạn; trong đó, có ba nhịp cầu đặc biệt là: Cầu vượt sông Nhuệ dài 142 m, cầu vượt vành đai 3 dài 105 m và cầu vượt vành đai 2 dài hơn 174 m. Toàn bộ các kết cấu được sử dụng bê-tông cốt thép và bê-tông cốt thép dự ứng lực để bảo đảm tính bền vững của công trình. Tám nhà ga trên cao (gói thầu số 2) đã thi công đạt hơn 40% khối lượng gói thầu. Quy mô chủ yếu mỗi ga gồm hai tầng là tầng trung chuyển và tầng ke ga, với bốn cầu thang bộ lên xuống, hai thang cuốn, hai thang máy và một số công trình phụ trợ. Khoảng cách trung bình các ga là 1 km. Hạ tầng kỹ thuật đề-pô và các công trình kiến trúc đề-pô (gói thầu số 4 và 5) cũng đã được triển khai tích cực, hạ tầng kỹ thuật đã hoàn thành 90% khối lượng công việc, còn 10% thuộc phần diện tích phải giải phóng mặt bằng đợt sau đang được tiếp tục thi công. Các công trình tại đề-pô như: Nhà điều khiển, xưởng sửa chữa và bảo dưỡng tàu, xưởng chứa tàu... đã thực hiện được một nửa khối lượng gói thầu và đang đẩy nhanh tiến độ.
Ngày 6-2-2017, gói thầu số 3 - hầm và các ga ngầm được khởi công xây dựng. Phó Trưởng ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội Đỗ Việt Hải cho biết, nhà thầu đã hoàn thiện các hồ sơ kế hoạch, lập tiến độ thực hiện gói thầu phù hợp tiến độ giải phóng mặt bằng từng phần và di chuyển công trình ngầm nổi. Hiện, đơn vị đang thực hiện các công tác khảo sát địa hình, địa chất, đánh chuyển cây xanh tại dốc hạ ngầm và ga S9, xin cấp phép phân luồng giao thông trong quá trình thi công. Nhà thầu cũng đã rào 230 m đoạn dốc hạ ngầm để chuẩn bị huy động vật tư, thiết bị, máy móc, nhân lực thi công khu vực dốc hạ ngầm; chuẩn bị phương án xén hè, mở rộng đường khu vực ga S9 để tổ chức rào và phân luồng giao thông. Phương án phân luồng giao thông phục vụ thi công ga S10 cũng đang được chuẩn bị để báo cáo Sở Giao thông vận tải.
Để đẩy nhanh tiến độ đoạn đi ngầm, chủ đầu tư cùng các quận liên quan đang tập trung công tác giải phóng mặt bằng và bàn giao từng phần theo tiến độ thi công cho nhà thầu.
Các công trình hạ tầng kỹ thuật đoạn đi ngầm rất phức tạp, nhiều vị trí không đủ mặt bằng để di dời, phải di chuyển tạm và phối hợp trong quá trình thi công trong điều kiện mặt bằng các tuyến đường chật hẹp, mật độ giao thông cao. Những yếu tố đó gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ, vì phải thực hiện chủ yếu vào ban đêm, giao diện kỹ thuật giữa các gói thầu thiết bị và xây dựng phức tạp... Hiện, 106 cây xanh trên đường Kim Mã, ngõ 575 phố Kim Mã đã được di chuyển xong để nhà thầu tổ chức thi công. Tại dốc hạ ngầm, nhà ga S9 và giếng đứng, đã chặt hạ 23 cây, cắt tỉa 79 cây, đánh bầu 17 cây trên tổng số 130 cây...
Theo đại diện Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội, từ năm 2016 đến nay, kế hoạch vốn được giao hằng năm của dự án không đủ theo tiến độ thực hiện. Cụ thể, năm 2016, dự án được giao kế hoạch vốn ODA là 500 tỷ đồng, trong khi nhu cầu là 1.500 tỷ đồng. Đến tháng 7-2016, dự án đã giải ngân hết kế hoạch vốn ODA được giao, do vậy, Kho bạc Nhà nước Việt Nam đã dừng thanh toán. Năm 2017, dự án đã được bố trí đủ nguồn vốn, tuy nhiên lại vướng mắc về các thủ tục gia hạn, gây chậm trễ cho việc giải ngân. Việc thiếu kế hoạch vốn làm ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải ngân các gói thầu CP01, CP02 (các nhà thầu đang có khiếu nại đề nghị bồi thường) và công tác tạm ứng cho gói CP06, dẫn đến chậm tiến độ triển khai của các gói thầu này, đồng thời ảnh hưởng tiến độ các gói thầu khác có liên quan về giao diện. Dự kiến giai đoạn 2018 - 2020, sẽ tiếp tục khó khăn về nguồn vốn do nhu cầu giải ngân của dự án cao hơn kế hoạch vốn đầu tư trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 được duyệt.
Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm Nhổn - Ga Hà Nội đang được tích cực triển khai, hứa hẹn tiến độ khẩn trương, sớm hoàn thành theo kế hoạch, góp phần tăng cường năng lực giao thông. Tuy nhiên, những khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, cũng như nguồn vốn đầu tư cần sự quan tâm tháo gỡ của thành phố, sự phối hợp quyết liệt của các ngành, các địa phương, để nhà thầu có thể bảo đảm được kế hoạch thi công như đề ra.
