Theo quy định của pháp luật, sau 50 ngày bàn giao căn hộ cho người mua nhà, chủ đầu tư phải thực hiện các thủ tục để cấp sổ đỏ cho người dân. Nếu chủ đầu tư chậm trễ sẽ bị xử phạt với số tiền cao nhất lên đến 1 tỷ đồng. Tuy nhiên thực tế, tình trạng các chủ đầu tư bán nhà cho người dân, nhưng sau nhiều năm vẫn “quên” trách nhiệm làm sổ đỏ cho người dân diễn ra tại nhiều dự án, khiến người dân bức xúc. Anh Nguyễn Ngọc Thanh, người dân sinh sống tại Khu văn phòng thương mại và nhà ở cao cấp tại lô đất C1 Khu đô thị mới Trung Hòa - Nhân Chính (quận Thanh Xuân) cho biết, gia đình anh đã nộp toàn bộ số tiền mua căn hộ gần 6 tỷ đồng, nhận bàn giao nhà từ năm 2016, nhưng đến nay vẫn chưa được cấp sổ đỏ. Đây là dự án hợp tác liên doanh giữa Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển nhà số 6 Hà Nội và Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Hà Nội, trong đó đơn vị trực tiếp ký hợp đồng bán căn hộ là Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Hà Nội, nhưng gần bốn năm nay đơn vị bán hàng luôn tìm cách đùn đẩy, né tránh trách nhiệm làm sổ đỏ. Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Hà Nội đưa ra rất nhiều lý do như họ chỉ là đơn vị bán hàng, còn chủ đầu tư là Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển nhà số 6 Hà Nội, đơn vị đang gặp khó khăn về tài chính, bị cơ quan chức năng xử lý... để kéo dài thời gian làm thủ tục cấp sổ đỏ. Việc chậm trễ này đã gây nhiều thiệt hại cho gia đình liên quan đến việc nhập hộ khẩu, xin học cho con cái, các công việc quản lý hành chính và nhất là không thể dùng tài sản hợp pháp của mình để thế chấp, bảo lãnh các khoản vay tín dụng để có vốn kinh doanh.
Tương tự như vậy, sau nhiều năm nhận bàn giao căn hộ, dọn về sinh sống ổn định, nhưng hàng trăm hộ dân ở Tổ hợp chung cư cao cấp và thương mại Bemes, phường Kiến Hưng (quận Hà Đông) vẫn mòn mỏi chờ đợi sổ đỏ do chủ đầu tư tự ý xây dựng thêm một tòa nhà và nâng tầng trái phép hai tòa nhà so với giấy phép được phê duyệt. Còn tại tổ hợp 12 tòa chung cư HH Linh Đàm, phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai), được phê duyệt xây 27 tầng, nhưng chủ đầu tư tự ý xây dựng trái phép thành 36 đến 40 tầng… cũng khiến những người mua căn hộ chưa được cấp sổ đỏ.
Theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, trong thời gian qua, thành phố đã có nhiều chính sách, nhất là các chính sách liên quan đến tiền sử dụng đất để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các chủ đầu tư, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Qua đó, hàng nghìn trường hợp mua căn hộ đã được cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn TP Hà Nội còn gần 30 nghìn căn hộ chậm trễ làm sổ đỏ cho người dân. Nguyên nhân chính là do công trình xây dựng sai thiết kế, quy hoạch được duyệt, trong đó điển hình là xây dựng vượt chiều cao cho phép, xây thêm tầng, biến tầng kỹ thuật, tầng áp mái thành căn hộ để bán, văn phòng cho thuê nhằm thu lợi bất chính. Chủ đầu tư chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính hoặc tự ý chuyển nhượng dự án cho các nhà đầu tư thứ cấp, chuyển giao giữa công ty mẹ, công ty con... Chủ đầu tư cố tình gây ra sai phạm, nhưng luôn tìm cách né tránh, đùn đẩy trách nhiệm cho chính quyền và các cơ quan chức năng. Thậm chí không ít chủ đầu tư sẵn sàng tìm mọi cách để vi phạm, chấp nhận bị phạt tiền, nhưng cố tình không phá dỡ phần diện tích sai phạm, mà bán cho người dân vào sinh sống, dẫn đến việc xử lý của các cơ quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra, một số quy định về đầu tư, xây dựng, đất đai còn nhiều điểm chưa đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong cấp sổ đỏ cho người mua nhà.
Mới đây tại phiên chất vấn tại Quốc hội, trả lời câu hỏi liên quan đến việc chậm trễ cấp sổ đỏ cho người dân tại các dự án chung cư, gây thiệt hại cho người mua căn hộ, Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà thừa nhận: Mặc dù các tranh chấp liên quan đến sổ đỏ chỉ chiếm khoảng 2% các vụ tranh chấp nhà chung cư, nhưng số người dân, hộ dân chịu thiệt thòi do chưa được cấp sổ đỏ rất lớn. Bộ trưởng Xây dựng cho biết đã thống nhất với Bộ Tài nguyên và Môi trường để xử lý tình trạng này. Đối với những dự án đã hoàn thành thủ tục, nhưng chủ đầu tư cố tình chậm trễ làm sổ đỏ, đề nghị các địa phương nghiêm khắc xử phạt hành chính các chủ đầu tư. Nếu chủ đầu tư cố tình chây ỳ không làm thủ tục cấp sổ đỏ cho người dân thì đề nghị các địa phương chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý hình sự.
Rõ ràng, việc mạnh tay xử lý các chủ đầu tư chây ỳ làm thủ tục cấp sổ đỏ cho người mua căn hộ là cần thiết. Bên cạnh đó, TP Hà Nội cần kiên quyết không giao các dự án mới cho các chủ đầu tư chây ỳ làm thủ tục cấp sổ đỏ cho người dân. Kiểm soát, xử lý nghiêm, dứt điểm các công trình vi phạm trật tự xây dựng ngay khi mới phát sinh. Các cơ quan chức năng cần tiếp tục “bêu” tên các chủ đầu tư chậm trễ thực hiện các nghĩa vụ với Nhà nước, người dân; đồng thời tiếp tục tháo gỡ vướng mắc để cấp sổ đỏ cho người dân mua căn hộ.
