Trong mấy ngày qua, tranh chấp giữa cư dân và chủ đầu tư tại chung cư Home City (phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) lại nóng lên. Việc tranh chấp tại đây đã diễn ra khoảng hai năm trước, song đến nay vẫn chưa giải quyết ổn thỏa. Theo thống kê, tại Hà Nội có hơn 2.000 chung cư cao tầng các loại, nhưng đã phát sinh mâu thuẫn, tranh chấp tại hàng trăm tòa nhà. Nguyên nhân chủ yếu là do chủ đầu tư chậm bàn giao căn hộ và không thực hiện các điều khoản phạt trong hợp đồng mua bán căn hộ đã quy định, dẫn đến tranh chấp giữa hai bên như tại Skyview Trần Thái Tông, Goldmark City, Usilk City, AZ Lâm Viên, AZ Thăng Long… Còn tại các dự án như Hateco Hoàng Mai, Star City 81 Lê Văn Lương, HTT Tower 197 Trần Phú, 310 Minh Khai, Hồ Gươm Plaza… thì xảy ra tranh chấp về quản lý phí bảo trì phần sở hữu chung mà chủ đầu tư không bàn giao hoặc chỉ bàn giao một phần kinh phí bảo trì cho ban quản trị tòa nhà.
Tại hội thảo về công tác quản lý, vận hành và sử dụng nhà chung cư diễn ra mới đây, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Nhà nước đã xây dựng hệ thống pháp luật liên quan quá trình quản lý, sử dụng nhà chung cư tương đối đầy đủ, nhưng vẫn còn xảy ra tranh chấp, khiếu nại. Một số hạn chế, bất cập trong việc quản lý vận hành, sử dụng nhà chung cư điển hình là sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung, kinh phí quản lý vận hành, tình trạng tranh chấp, khiếu nại liên quan tổ chức hội nghị nhà chung cư, vấn đề về xác định diện tích sở hữu chung-riêng.
Đồng quan điểm này, Phó Cục trưởng Quản lý Nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Hà Quang Hưng cho biết, quy định các chế tài xử phạt hành vi vi phạm tại chung cư chưa đầy đủ và thiếu sức nặng so với yêu cầu quản lý, tình hình thực tế. Vai trò của các cơ quan chuyên ngành và chính quyền địa phương ở một số nơi chưa tốt; vai trò của chủ đầu tư, ban quản trị, đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư và ý thức, trách nhiệm của các chủ sở hữu, người sử dụng căn hộ ở một số nhà chung cư chưa đáp ứng mô hình quản lý, sử dụng nhà chung cư. Ngoài ra, người dân khi mua nhà ở không xem xét hết các nội dung đã thỏa thuận trong hợp đồng mua bán căn hộ, nhưng đã vội vàng ký, cho nên sau khi đi vào sử dụng xảy ra tranh chấp. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ báo cáo cơ quan có thẩm quyền và sửa đổi văn bản pháp luật cho phù hợp với tình hình phát triển của thực tiễn trong quản lý, vận hành nhà chung cư. Tập trung gắn trách nhiệm của chủ đầu tư vào quá trình vận hành chung cư, nhà cao tầng. Ông Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội cho biết thêm, hiện nay phần lớn các chủ đầu tư sau khi xây dựng, bán nhà thì coi như hết trách nhiệm và việc vận hành thì trao cho bộ phận khác. Như vậy là chưa hợp lý, chưa thể hiện được trách nhiệm của chủ đầu tư với công trình của mình. Hơn nữa, không ai khác ngoài chủ đầu tư mới chính là những người hiểu rõ nhất về thiết kế, công năng sử dụng của tòa nhà, từ đó sẽ có phương án vận hành, sử dụng hợp lý.
Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, nhà chung cư là của những người sở hữu căn hộ, họ có quyền quyết định mọi vấn đề hoạt động và như vậy người dân chính là chủ sở hữu của dự án. Do vậy, cơ quan chức năng nên xây dựng quy định văn bản pháp luật tạo sự hài hòa giữa quyền, lợi ích của cư dân và chủ đầu tư. Cùng với đó, tập trung kiểm tra, xử lý sai phạm của chủ đầu tư để hạn chế vi phạm của các chủ đầu tư, hạn chế các vụ tranh chấp như thời gian qua.
