Áp lực dân số tăng nhanh

Thành phố Hà Nội vừa tổng kết công tác tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Theo kết quả sơ bộ tổng điều tra, tổng số dân của Hà Nội tại thời điểm 0 giờ ngày 1-4-2019 là 8.053.663 người, trong đó nam chiếm 49,6%; nữ chiếm 50,4%. Với kết quả này, Hà Nội là thành phố đông dân thứ hai cả nước.

Kết quả điều tra cũng cho thấy, kể từ năm 2009 đến nay, quy mô dân số của Hà Nội đã tăng thêm 1.661.754 người, tỷ lệ tăng dân số bình quân là 2,22%/năm, tăng nhanh so với giai đoạn trước. Trình độ dân trí đã được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết đứng đầu cả nước, đạt 99,2%. Điều kiện nhà ở của các hộ dân cư cũng đã được cải thiện, nhất là ở khu vực thành thị, hầu hết các hộ dân cư đều sống trong các loại nhà kiên cố và bán kiên cố. Diện tích nhà ở bình quân đầu người đạt 26,1 m2/người, sát với mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Nền kinh tế tiếp tục duy trì mức tăng trưởng khá, thu nhập bình quân đầu người đạt 117 triệu, tăng gấp hai lần so với cuộc tổng điều tra năm 2009.

Với đặc thù dân cư đông đúc, thành phần đa dạng, nhiều lao động vãng lai, cho nên quá trình tổng điều tra dân số của thành phố gặp không ít khó khăn. Thành phố đã tuyển chọn 12.465 điều tra viên, đồng thời yêu cầu ban chỉ đạo các cấp thực hiện tổng điều tra qua hình thức điều tra bằng phiếu điện tử trên thiết bị di động (CAPI) và điều tra bằng phiếu trực tuyến sử dụng in-tơ-nét (webform) ở tất cả các địa bàn thay vì sử dụng phiếu giấy để thu thập thông tin như trước đây. Nhờ ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin khi triển khai, cho nên so với Tổng điều tra năm 2009, số liệu Tổng điều tra năm 2019 đã được kiểm tra và hoàn thiện sớm hơn một năm, bảo đảm tính khoa học, khả thi và phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ 4.0.

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Ngô Văn Quý, kết quả tổng điều tra dân số năm 2019 cung cấp thông tin toàn diện về tình hình dân số, các đặc điểm về nhân khẩu học, tình hình lao động việc làm, điều kiện sống của dân cư trên địa bàn, phục vụ công tác quản lý của các cấp chính quyền. Đây là cơ sở quan trọng đánh giá chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong mười năm qua và xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 5 năm, mười năm tới, cũng như các chính sách an sinh xã hội liên quan đến người dân.

Đối với Thủ đô Hà Nội, cuộc tổng điều tra này còn có ý nghĩa quan trọng nữa, đó là số liệu điều tra sẽ phản ánh, ghi nhận, đánh dấu một số kết quả sau mười năm Hà Nội triển khai thực hiện Nghị quyết số 15/2008/QH12 của Quốc hội khóa XII về việc điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô. Kết quả điều tra sơ bộ bước đầu cho thấy, việc tăng trưởng kinh tế giúp cải thiện về việc làm, tăng mức sống dân cư. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng dân số bình quân nhanh đang là thách thức lớn đối với chính quyền, đồng thời cũng đòi hỏi thành phố cần nhiều nỗ lực hơn trong giải quyết các vấn đề về đô thị hóa, di cư tới các khu đô thị và khu công nghiệp, nhà ở, việc làm bền vững, bảo vệ môi trường.