Kỳ tích cứu sống bệnh nhân sốc phản vệ, ngừng tim 60 phút

TS, BS Hoàng Công Tình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh Hòa Bình cho biết, ngày 3-9, có hai bệnh nhân tại bệnh viện dọa sẩy thai, được chỉ định dùng thuốc điều trị phổ biến trong bệnh này.

Tuy nhiên, sau khi dùng thuốc, cả hai bệnh nhân đã xuất hiện các triệu chứng phản vệ nặng và nguy kịch. Cả hai đều được phát hiện và cấp cứu kịp thời theo phác đồ "Hướng dẫn xử trí cấp cứu phản vệ" của Bộ Y tế.

Một bệnh nhân cải thiện tốt, hết triệu chứng trong vòng hai giờ. Còn trường hợp của bệnh nhân X (28 tuổi, Hòa Bình) , không đáp ứng với các biện pháp điều trị, có các rối loạn nhịp tim phức tạp và tim ngừng đập.

Tại Khoa Hồi sức tích cực, bệnh nhân được ép tim liên tục trong 30 phút, sốc điện nhiều lần và các biện pháp cấp cứu tích cực khác tim mới đập trở lại. Tuy nhiên, lúc này bệnh nhân rơi vào tình trạng suy đa tạng, huyết áp rất thấp và phải phụ thuộc vào thuốc trợ tim liều cao và tiên lượng tử vong rất cao.

Trong tình huống của chị X, nếu không có biện pháp hỗ trợ tim phổi nhân tạo (ECMO) thì khả năng sống được là vô cùng mong manh.

TS Hoàng Công Tình đã xin ý kiến lãnh đạo BVĐK tỉnh Hòa Bình để thực hiện khám bệnh và hội chẩn từ xa (Telehealh) với lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai, và Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Bạch Mai. 

Ngay lập tức, PGS, TS Đào Xuân Cơ, Phó Giám đốc phụ trách chuyên môn của Bệnh viện Bạch Mai đã quyết định cử một kíp cấp cứu năm người gồm ba bác sĩ hồi sức cấp cứu, một bác sĩ phẫu thuật lồng ngực và một điều dưỡng Hồi sức cấp cứu lên đường cùng với hệ thống thiết bị ECMO hiện đại. 

Sau hơn một giờ, đoàn chuyên gia của Bệnh viện Bạch Mai đã có mặt tại BVĐK Hòa Bình. Sau khi thăm khám các bác sĩ thấy tình trạng bệnh nhân rất nguy kịch: hôn mê sâu, đồng tử giãn to, ô-xy máu thấp, rối loạn chuyện hóa nặng. Nhưng tin tưởng vào kỹ năng cấp cứu ban đầu của bệnh viện Hòa Bình và ECMO, cũng là cơ hội cuối cùng trong trường hợp này nên các các chuyên gia của BV Bạch Mai đã quyết tâm thực hiện kỹ thuật ECMO cho chị X. 

Sau khi ECMO, chị X được tiếp tục hồi sức tích cực, theo dõi tại BVĐK tỉnh Hòa Bình. Sau hơn bốn giờ tại đây, các dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đáp ứng điều trị và đủ điều kiện an toàn để vận chuyển về Bệnh viện Bạch Mai.

PGS, TS Đào Xuân Cơ cho biết, hồi sức những bệnh nhân nặng này tại các khoa Hồi sức tích cực đã khó, và sẽ khó hơn rất nhiều khi phải vừa hồi sức vừa vận chuyển trên xe cứu thương trong gần hai giờ vận chuyển. Đây là khoảng thời gian đầy căng thẳng và thử thách với kíp chuyên gia của Bệnh viện Bạch Mai.

Sau ba ngày chăm sóc, theo dõi, điều trị tích cực, ngày 6-9, tình trạng bệnh nhân X cải thiện dần, bệnh nhân X được tiến hành cai ECMO, rút ống nội khí quản và tập đi lại dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc. 

Ngày 11-9, chị X được gia đình và các bác sĩ của BVĐK Hòa Bình đón về tiếp tục điều trị tại tuyến dưới trong niềm vui mừng của gia đình và các thầy thuốc. 

Đánh giá về kỳ tích này, BS Nguyễn Bá Cường - Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai người trực tiếp cùng kíp bác sĩ Bạch Mai mang trang thiết bị ECMO lên Hòa Bình cho biết, công tác hồi sức cấp cứu ban đầu của các bác sĩ BVĐK tỉnh Hòa Bình rất đúng và kịp thời nên dù ngừng tim gần 60 phút, phải ép tim liên tục và sốc điện hai lần nhưng não người bệnh không bị ảnh hưởng. Tiếp theo, TS, BS Hoàng Công Tình đã có khả năng nhận định thực tiễn, phán đoán nguy cơ, tiên lượng vấn đề và gọi trợ giúp đúng lúc, đúng chỗ. 

Khi nhận được chỉ đạo của PGS, TS Đào Xuân Cơ, lực lượng phản ứng nhanh đã lập tức chuẩn bị đủ mọi phương tiện và lập tức lên đường chỉ sau 30 phút. ECMO ngoại viện là một kỹ thuật khó, đòi hỏi trang thiết bị cũng như người vận hành hệ thống đó an toàn, hiệu quả trên đường vận chuyển.

Với kinh nghiệm của mình, tính đến nay, Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai đã tiến hành gần 10 ca ECMO ngoại viện an toàn, hiệu quả và đem lại sự sống cho người bệnh thập tử nhất sinh từ khắp các tỉnh phía Bắc.

GS, TS Nguyễn Gia Bình, nguyên Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, Chủ tịch Hội hồi sức cấp cứu - chống độc Việt Nam, cho biết: Phản vệ là một tình huống cấp cứu lâm sàng thường gặp trong các cơ sở y tế, diễn biến nhanh, trong thời gian ngắn, đặc biệt đối với các nguyên nhân đưa qua đường tiêm truyền, với nhiều biểu hiện lâm sàng phong phú ở nhiều cơ quan khác nhau như ban đỏ, sẩn ngứa, đau bụng, nôn mửa... hoặc khó thở đột ngột do co thắt thanh môn hoặc phế quản mạnh mẽ gây thiếu ô-xy cấp hoặc trụy mạch (do giãn mạch) trong thời gian rất ngắn, dẫn đến tử vong. 

Tuy nhiên, với Phác đồ cấp cứu phản vệ do Khoa hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai xây dựng, 100% bệnh nhân bị sốc phản vệ trong Bệnh viện Bạch Mai đều được cứu sống và không có bệnh nhân nào tử vong (Báo cáo Đánh giá hiệu quả của phác đồ cấp cứu phản vệ do Khoa hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch mai xây dựng áp dụng qua 161ca lâm sàng).