Dùng thuốc tránh thai để đạt hiệu quả cao

Thuốc tránh thai là những dạng thuốc chứa các chất hormon sinh dục tổng hợp được dùng dưới dạng uống hằng ngày, uống khẩn cấp (sau giao hợp) khi lo ngại cuộc giao hợp không được bảo vệ, hoặc để tiêm hay để cấy vào dưới da nhằm mục đích tránh thai. Thuốc tránh thai cũng có thể kết hợp với vòng tránh thai đặt trong tử cung để làm tăng tác dụng tránh thai của vòng.

Thuốc tránh thai có rất nhiều loại khác nhau nhưng thành phần chính chỉ bao gồm một hoặc cả hai hormon tổng hợp là progestin và oestrogen. Progestin là các hormon tổng hợp có tác dụng và công thức hóa học gần giống như chất progesteron, còn oestrogen là các hormon tổng hợp có tác dụng và công thức hóa học gần giống chất folliculin của buồng trứng người (và sinh vật) tiết ra. Liều sử dụng các chất này rất ít, thường tính bằng microgam (1/1.000 của miligam). Thuốc tránh thai hiện nay là biện pháp tránh thai hữu hiệu hàng đầu trong hầu hết các biện pháp ngăn cản thụ thai, được đánh giá là một trong những phát minh lớn nhất của thế kỷ 20. Tuy nhiên muốn kết quả thuốc tránh thai đạt cao nhất thì cách dùng thuốc có vai trò rất quan trọng.

Trước hết với viên thuốc tránh thai kết hợp (thuốc uống bao gồm 2

thành phần progestin và oestrogen) hoặc viên thuốc chỉ có một hoạt chất là progestin thì điều quan trọng nhất là phải uống đều đặn hằng ngày, không được quên, để thuốc trong cơ thể luôn giữ được nồng độ có tác dụng. Với loại viên chỉ có progestin thì còn phải uống đúng vào một giờ nhất định trong ngày. Nếu chỉ quên một viên (một ngày) hoặc uống chậm quá 3 giờ với viên chỉ có progestin thì tác dụng tránh thai đã giảm hiệu quả.

Với viên thuốc tránh thai khẩn cấp thì uống càng sớm ngay sau giao hợp không được bảo vệ thì càng có hiệu quả mặc dù thời gian quy định tối đa có thể đến 72 giờ (3 ngày) sau lần giao hợp đó.

Với thuốc tiêm tránh thai (một mũi tiêm có tác dụng tránh thai từ 1 đến 3 tháng) cần phải tiêm đủ liều (thuốc lấy vào bơm tiêm không được để sót lại trong lọ, không để rơi vãi thuốc trong lúc lấy và tiêm thuốc...) và tiêm sâu vào bắp thịt. Sau khi tiêm không được xoa, day hay chườm nóng vào nơi đã tiêm để tránh thuốc phát tán nhanh.

Ngoài ra khi dùng các loại thuốc tránh thai cũng cần chú ý đến một số hoàn cảnh có thể làm giảm tác dụng tránh thai của thuốc, đó là:

+ Trường hợp dùng thuốc tránh thai uống hằng ngày nếu bị nôn hoặc tiêu chảy nhiều lần (nhất là nôn ngay sau khi uống thuốc trong vòng 2 giờ) thì lượng hormon của thuốc trong cơ thể bị giảm hoặc không được niêm mạc ruột hấp thu nên mất tác dụng.

Một số thuốc chữa bệnh cũng làm giảm tác dụng của thuốc tránh thai. Đó là các thuốc:

- Thuốc chống co giật, chống động kinh như phenytoin, carbamazepin, barbituric.

- Thuốc chống lao loại rifampicin và cả những thuốc kháng sinh khác.

- Thuốc chống nấm ngoài da griseofulvin.

Nếu sử dụng các thuốc trên ngắn ngày thì trong khi dùng thuốc bệnh vẫn cần uống thuốc tránh thai đều đặn nhưng phải dùng bao cao su khi có quan hệ tình dục trong thời gian dùng thuốc đến 7 ngày sau khi không dùng thuốc chữa bệnh nữa. Trường hợp phải điều trị thuốc chữa bệnh dài ngày (động kinh, lao...) thì tốt nhất là chọn một biện pháp tránh thai khác.

Ngoài ra người ta còn khuyên những phụ nữ đang dùng thuốc tránh thai nếu phải phẫu thuật lớn thì nên ngừng thuốc trước khi mổ 6 tuần để phòng ngừa chứng viêm tắc tĩnh mạch sau mổ do phải nằm lâu.

Bác sĩ Phó Đức Nhuận