Có dấu hiệu buông lỏng quản lý
Theo báo cáo của UBND TP Uông Bí, dự án nuôi trồng thủy sản có diện tích 57ha, nằm ở phía tây kênh làm mát Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí (nay là Công ty Nhiệt điện Uông Bí) thuộc thôn 1, xã Điền Công (nay là khu Đền Công 1, phường Trưng Vương), thành phố Uông Bí.
Chủ đầu tư dự án là hộ gia đình ông Lê Đức Mạnh, xây dựng Khu nuôi trồng thủy sản với quy mô, công suất sản xuất 14 tấn tôm/ha mặt nước nuôi tôm/vụ, tương ứng khoảng 960,76 tấn/năm. Ông Lê Đức mạnh xin thuê đất của thành phố Uông Bí để triển khai dự án Quy hoạch khu nuôi trồng thủy sản phía tây kênh làm mát Nhà máy điện Uông Bí; dự kiến, khi dự án hoàn thành đi vào hoạt động sẽ giải quyết việc làm cho 30 đến 50 lao động và nộp tiền thuê đất, tiền thuế từ hoạt động sản xuất kinh doanh vào ngân sách nhà nước hằng năm.
Trước đó, năm 2002, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định thu hồi 259,54ha đất tại thị xã Uông Bí, huyện Yên Hưng và tạm giao cho Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí kiểm đếm, đền bù giải phóng mặt bằng xây dựng mở rộng Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí. Toàn bộ diện tích đất này đã được UBND thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng (GMPB), bàn giao cho Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí thi công xây dựng các hạng mục công trình của Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí mở rộng.
Đến năm 2013, UBND tỉnh Quảng Ninh có quyết định về việc điều chỉnh ranh giới, diện tích và cho Công ty TNHH MTV - Tổng Công ty Phát điện 1 thuê đất bổ sung để xây dựng mở rộng Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí tại phường Bắc Sơn, Quang Trung, Trưng Vương và xã Điền Công, thành phố Uông Bí. Tiếp đó, đến ngày 25-9-2013, Phòng Tài nguyên và Môi trường và Tổng công ty Phát điện 1 (nay là Công ty Nhiệt điện Uông Bí) cùng các đơn vị liên quan đã có biên bản bàn giao đất tại thực địa, trong đó, bàn giao cho UBND xã Điền Công quản lý 86,72 ha đất đã bồi thường GPMB. Được biết, trong tổng diện tích 86,72 ha đất này có 57 ha diện tích đất thuộc dự án Quy hoạch khu nuôi trồng thủy sản đã được tỉnh Quảng Ninh phê duyệt.
Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng hạng mục kênh làm mát, một lượng bùn đất được bơm múc lên hai bên bờ kênh đã tạo nên khu đất màu mỡ, thuận lợi cho việc gieo cấy và trồng trọt. Sau khi công trình kênh làm mát hoàn thành vào năm 2006, Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí không quản lý được diện tích đất hai bên bờ kênh, một số hộ dân đã ra khoanh vùng, be bờ hình thành thửa ruộng để gieo cấy. Năm 2010, một số hộ dân có đơn gửi HĐND, UBND xã Điền Công xin tận dụng một số diện tích đất để canh tác, tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế gia đình và cam kết khi nào Nhà nước sử dụng đến, các hộ này sẽ hoàn trả diện tích như cũ và không gây khó khăn. Sau đó, nhiều hộ dân khác tiếp tục tự ý ra khoanh vùng, gieo cấy, trồng trọt, chăn nuôi.
Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND TP Uông Bí Nguyễn Mạnh Hà cho biết, UBND xã Điền Công mặc dù phát hiện người dân trong xã tiến hành canh tác trên diện tích đất được giao quản lý nhưng không có biện pháp xử lý theo quy định, vẫn tạo điều kiện để người dân tận dụng canh tác, sản xuất nông nghiệp dẫn đến vi phạm kéo dài đến thời điểm hiện nay. Thành phố sẽ nghiêm túc rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, điều hành và xử lý nghiêm các sai phạm.
Kiên quyết xử lý các vi phạm
Ngày 25-3-2019, UBND tỉnh Quảng Ninh có văn bản số 1839/UBND-QH1 về việc các hoạt động dân sinh, sản xuất nông nghiệp, thủy sản và phát triển kinh tế xã hội trong vùng quy hoạch chung khu phức hợp đô thị công nghiệp công nghệ cao trên địa bàn thành phố Uông Bí. Trong đó, chấp thuận chủ trương quy hoạch khu vực trên thành Khu nuôi trồng thủy sản. Ngày 16-7-2019, UBND TP Uông Bí đã có Quyết định số 4863/QĐ-UBND về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu nuôi trồng thủy sản phía tây kênh làm mát Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí tại Khu Đền Công 1, phường Trưng Vương.
Ngày 17-4-2020, UBND tỉnh Quảng Ninh có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án Khu nuôi trồng thủy sản phía tây kênh làm mát Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí tại Khu Đền Công 1, phường Trưng Vương, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh đối với chủ đầu tư là ông Lê Đức Mạnh.
Tuy nhiên, từ khi thành phố Uông Bí triển khai thực hiện dự án nuôi trồng thủy sản, đã có 79 hộ dân khai báo đã tự ý canh tác, sản xuất nông nghiệp trên diện tích khu đất 57ha thực hiện dự án. Trước tình trạng này, UBND xã Điền Công đã có thông báo cho các hộ dân về việc tự tháo dỡ công trình xây dựng và thu dọn sản phẩm cây cối, hoa màu trên đất trong phạm vi ranh giới đã bồi thường GPMB thuộc dự án kênh dẫn nước làm mát Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí. Mặc dù đã có thông báo của UBND xã Điền Công nhưng một số hộ dân vẫn có đơn đề nghị gửi các cơ quan chức năng của thành phố, tỉnh và T.Ư, kiến nghị phải thực hiện thu hồi đất, bồi thường GPMB theo đúng quy định của Luật Đất đai.
Để giải quyết các vấn đề liên quan quyền lợi, nghĩa vụ của các hộ dân, UBND TP Uông Bí và các ngành chức năng cùng UBND xã Điền Công, chủ đầu tư và các hộ dân liên quan đã tổ chức tiếp xúc, trao đổi và thống nhất, chủ đầu tư dự án hỗ trợ toàn bộ hoa màu, vật kiến trúc trên đất cho các hộ dân theo khung giá quy định của Nhà nước; đồng thời, hỗ trợ công vận chuyển thu dọn cho các gia đình tính theo diện tích đất là 432.000 đồng/sào (tương ứng 1.200 đồng/m2).
Đến tháng 5-2020, đã có 43/79 hộ dân đã nhận kinh phí hỗ trợ, bàn giao diện tích đất trả lại cho Nhà nước; trong đó, có các hộ dân viết đơn mượn đất từ năm 2010 cũng đã nhận hỗ trợ và đồng ý trả lại đất. Còn lại 36 hộ dân chưa đồng thuận, trong đó, có hộ dân đã nhận kinh phí hỗ trợ hoa màu, vật kiến trúc trên đất nhưng không chấp nhận trả lại đất cho Nhà nước; đồng thời, tiếp tục viết đơn thư kiến nghị, khiếu nại gửi đến nhiều cơ quan chức năng.
Qua rà soát công tác chỉ đạo và triển khai của cơ sở, UBND thành phố nhận thấy để xảy ra sai phạm của các hộ dân kéo dài một phần là do công tác quản lý nhà nước của xã Điền Công (cũ) còn chưa quyết liệt, mặt khác, do sự thiếu hiểu biết của người dân; các hộ dân sử dụng đất với mục đích canh tác, sản xuất nông nghiệp phát triển kinh tế gia đình, không xây dựng các công trình kiên cố. Vì vậy, để tạo điều kiện và giảm thiệt hại cho các hộ dân, UBND thành phố đã ra ban hành các quyết định hủy bỏ quyết định xử phạt vi phạm hành chính trước đó đối với hộ gia đình bà Vũ Thị Rỡ và bà Lê Thị Luấn. Đối với các kiến nghị của người dân, UBND TP Uông Bí đã có văn bản trả lời và khẳng định đề nghị thỏa thuận, bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân là không đúng quy định pháp luật.
Trong thời gian tới, UBND thành phố sẽ tiếp tục ra các quyết định đối với các hộ dân, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả; buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã chiếm để triển khai thực hiện dự án theo các quy định của pháp luật - Chủ tịch UBND TP Uông Bí Nguyễn Mạnh Hà cho biết thêm.
