Tọa đàm trực tuyến "Lộ trình thay đổi hình thức quản lý hộ khẩu"

- Thưa ông, cách hiểu của nhiều người dân về việc sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và chứng minh nhân dân sẽ không còn liệu lực từ ngày 30-10-2017 có chính xác?

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

Quản lý hộ khẩu, trong đó có tạm trú, thường trú và giấy chứng minh nhân dân là một giấy tờ tùy thân duy nhất chứng minh nhân thân của mỗi con người, không thể bỏ được, các nước trên thế giới cũng không bỏ được hộ khẩu.

Sau khi xây dựng hoàn thiện xong cơ sở dữ liệu dân cư mỗi người sẽ có số định danh chứa đựng 15 trường thông tin cơ bản của mỗi người để sau này công dân giao dịch tại các cơ quan Nhà nước. Sau này công dân chỉ cần mang số căn cước này trong đó có số định danh, cơ quan Nhà nước truy cập vào số định danh sẽ ra thông tin công dân thay vì rất nhiều loại giấy tờ. Vì vậy chỉ bỏ cách quản lý bằng thủ công như hiện nay sang quản lý bằng điện tử nghĩa là cơ quan công an vẫn quản lý bằng hộ khẩu. Về Chứng minh nhân dân, Chính phủ đã cho phép cấp thí điểm căn cước công dân.

Bộ Công an đã cấp căn cước công dân tại 16 tỉnh. Theo luật Căn cước công dân, đến ngày 1-1-2020, 47 tỉnh còn lại sẽ cấp hết căn cước công dân với số định danh công dân. Bởi vậy việc hiểu bỏ hộ khẩu, căn cước công dân là không đúng. Từ nay cho đến khi Cơ sở dữ liệu về công dân hoàn thiện thì mọi việc vẫn diễn ra bình thường.

Ngày 30-10-2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 112/NQ-CP về đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ Công an. Theo đó, tại Điều 2, Nghị quyết có quy định: “Giao Bộ Công an căn cứ nội dung phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính được Chính phủ thông qua trong phạm vi thẩm quyền chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan chịu trách nhiệm sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ các thủ tục hành chính, giấy tờ công dân quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật để ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành phù hợp với thời điểm hoàn thành, vận hành của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư”.

Như vậy, việc đề xuất đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân trong lĩnh vực đăng ký, quản lý cư trú và cấp chứng minh nhân dân sẽ phụ thuộc vào tiến độ triển khai dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Sau khi dự án được hoàn thành, Bộ Công an sẽ đề xuất lộ trình triển khai thực hiện việc cắt bỏ thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và chứng minh nhân dân.

Vì vậy, thông tin bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và chứng minh nhân dân từ ngày 30-10-2017 là không chính xác. Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và chứng minh nhân dân vẫn còn nguyên giá trị sử dụng như hiện nay.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Những ngày qua, Báo Nhân Dân điện tử nhận được nhiều câu hỏi của độc giả quan tâm đến các thủ tục hành chính liên quan đến sổ hộ khẩu. Chúng tôi xin mời Thượng tá Trần Hồng Phú - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát đăng ký quản lý cư trú và dữ liệu quốc gia về dân cư giải đáp thắc mắc với nội dung như sau:

Hiện nay, có nhiều loại giấy tờ, thủ tục hành chính có kèm theo sổ hộ khẩu. Bộ Công an đã rà soát thống kê có bao nhiêu thủ tục hành chính có liên quan đến hộ khẩu do Bộ Công an và các bộ, ngành khác đang thực hiện như giấy khai sinh, khai tử, lý lịch tư pháp?

- Thượng tá Trần Hồng Phú:

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an đã tiến hành rà soát các thủ tục hành chính có liên quan đến đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân. Kết quả cụ thể như sau:

Đến nay, tổng số 124 thủ tục hành chính có yêu cầu thông tin công dân để giải quyết thủ tục hành chính, có phương án đơn giản hóa đối với 120 thủ tục hành chính, trong đó, đề xuất bãi bỏ, hủy bỏ 25 thủ tục hành chính, đơn giản hóa trình tự thực hiện đối với 12 thủ tục hành chính, cắt giảm thành phần hồ sơ của 81 thủ tục hành chính, sửa nội dung hai mẫu đơn, 13 tờ khai và đơn giản hóa 31 giấy tờ công dân. Theo đó, đã đề xuất rà soát bổ sung đối với 28 thủ tục hành chính.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Thưa Đại tá Phùng Đức Thắng, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát đăng ký quản lý cư trú và dữ liệu quốc gia về dân cư, xin ông cho biết việc quản lý dân cư bằng mã số định danh cá nhân có những ưu điểm vượt trội gì so với cách quản lý bằng sổ hộ khẩu trước đây? Chúng tôi nên hiểu Mã số định danh cá nhân là gì và thủ tục để cấp có phức tạp hay không?

- Đại tá Phùng Đức Thắng: Hiện tại chúng ta đang quản lý dân cư thủ công thông qua sổ hộ khẩu; mọi giao dịch, xác thực, chứng thực cho công dân thì các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, chính quyền đều yêu cầu công dân phải xuất trình sổ hộ khẩu, CMND để làm căn cứ thực hiện. Qua rà soát của Bộ Công an đến nay có 124 thủ tục hành chính có yêu cầu thông tin công dân để giải quyết thủ tục hành chính, vì vậy đã gây phiền hà cho nhân dân.

Việc quản lý dân cư bằng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thông qua mã số định danh cá nhân đối với từng công dân là bước tiến vượt bậc trong công tác quản lý dân cư chuyển từ quản lý thủ công sang quản lý bằng công nghệ cao. Việc cập nhật thường xuyên, nhanh chóng việc thay đổi nơi đăng ký thường trú, tạm trú của công dân giúp cho công tác quản lýdân cư được tốt hơn. Các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền, doanh nghiệp tùy theo chức năng nhiệm vụ của mình kết nối với Cơ sở DLQG về DC để thực hiện các thủ tục hành chính công, các giao dịch mà không cần yêu cầu công dân phải xuất trình sổ hộ khẩu hoặc các giấy tờ có liên quan đến nhân thân khác của công dân.

Số định danh công dân được cấp trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, mã số định danh này như một địa chỉ số hóa của công dân, có thể lưu trữ và cung cấp mọi thông tin của cư dân một cách chính xác, điều này tạo thuận tiện cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hành chính, không còn rườm rà, mất thời gian như trước đây. Khi công dân có sự thay đổi về nơi thường trú, chúng ta có thể thực hiện thủ tục thay đổi nơi cư trú thông qua thông tin dựa trên mã số định danh này một cách nhanh hơn và chính xác hơn.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh:

Đây là câu hỏi mà độc giả Phạm Hoàng Anh (tại Hà Nội) gửi tới Báo Nhân Dân điện tử. Chúng tôi xin mời ông Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịch, Chứng thực - Bộ Tư pháp trả lời câu hỏi này.

Tôi được biết hiện nay Bộ Tư pháp cũng đang triển khai Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử. Vậy cơ sở dữ liệu này sẽ liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư như thế nào. Trong quá trình triển khai cấp mã số định danh cá nhân, việc liên thông của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử có thuận lợi hay vướng mắc gì không. Việc quản lý hộ tịch của Bộ Tư pháp có gì thay đổi so với trước?

- Đồng chí Nguyễn Công Khanh: Xin cảm ơn câu hỏi của độc giả! Có thể nói, đây là câu hỏi mang tính tổng hợp cao. Để làm sâu sắc câu hỏi này, chúng tôi cũng cần nhiều thời gian. Tuy nhiên, do thời gian tọa đàm có hạn nên tôi xin có một số ý vắn tắt như sau.

Như chúng ta đã biết, ý thức được tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đặc biệt là mã hóa dữ liệu nhân thân của con người, ngay từ khi xây dựng dự thảo luật căn cước công dân cũng như luật hộ tịch, các cơ quan của Chính phủ, đặc biệt là Bộ Tư pháp và Bộ Công an phối hợp với nhau rất chặt chẽ trong quá trình xây dựng. Vì thế hai luật này ngay từ khi được Quốc hội thông qua cùng thời điểm vào tháng 11-2014 và cùng thực hiện có hiệu lực từ ngày 1-1-2016, thì hai bộ phối hợp với nhau rất chặt chẽ trong việc đầu tiên là thí điểm để cấp số định danh cá nhân thông qua đăng ký khai sinh.

Như chúng ta đã biết, từ 1-1-2016, cả hai luật này bắt đầu có hiệu lực. Về phía Bộ Tư pháp, chúng tôi bắt đầu triển khai thí điểm việc đăng ký khai sinh và kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để cấp số định danh cá nhân cho trẻ em sinh ra và đăng ký khai sinh từ 1-1-2016 tại bốn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và Hải Phòng. Có thể nói, ba tháng đầu thí điểm cho thấy kết quả rất tốt. Quá trình cấp giấy khai sinh cho trẻ em, kể cả được cấp số định danh cá nhân thì rất ngắn. Sau khi thông tin ở cán bộ tư pháp của tỉnh cập nhât chuyển lên Bộ Tư pháp và chuyển sang Bộ Công an để lấy số định danh rồi quay trở lại cho cán bộ tư pháp tỉnh thì chưa hết một phút, đã in xong giấy khai sinh cho trẻ rồi. Có thể nói tiện ích rất lớn.

Trên tinh thần như vậy, sau ba tháng đầu, Bộ Tư pháp chúng tôi mở rộng ra các tỉnh, thành phố khác. Hiện nay, có 18 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sử dụng phần mềm đăng ký khai sinh và trực tiếp kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để cấp số định danh cá nhân. Dự kiến, từ nay đến cuối năm, chúng tôi tiếp tục mở rộng thêm 10 tỉnh nữa. Tức là hết năm 2017, phấn đấu khoảng 28 tỉnh, thành phố sẽ sử dụng phần mềm đăng ký khai sinh và cấp số định danh cá nhân.

Ý thứ hai trong câu hỏi khi sử dụng dữ liệu phải kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về cấp mã số định danh có lợi ích gì trong lĩnh vực đăng ký hộ tịch và quản lý của bộ, ngành, thì nó có mấy tiện ích: Thứ nhất là về công tác thống kê nếu Bộ Tư pháp hay Chính phủ có yêu cầu thống kê về số liệu trẻ em sinh ra hay số liệu đăng ký hộ tịch của một địa phương nào đó ứng dụng công nghệ thông tin này thì chúng ta có thể lấy được ngay dữ liệu bởi vì tất cả đã nằm trên hệ thống nên thống kê nhanh, kịp thời và chính xác. Thứ hai, phục vụ lợi ích cho người dân, thí dụ các tỉnh đã ứng dụng phần mềm đăng ký khai sinh và cấp số định danh cá nhân như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh hay các tỉnh, thành phố khác nếu xin trích lục khai sinh cho trẻ em chỉ cần nêu số định danh cá nhân của mình 12 số thôi, lập tức trên hệ thống hiện lên thông tin khai sinh của đứa trẻ, cán bộ chỉ cần in ra và bảo đảm thời gian trích lục thông tin rất nhanh.

Ý thứ ba chúng tôi cho rằng rất tiện lợi là tới đây chúng tôi tiếp tục đề nghị các bộ, ngành liên quan như Bộ Giáo dục và Đào tạo, một số tỉnh, thành phố có điều kiện yêu cầu cho sử dụng trước, khi có thông tin khai sinh của trẻ nằm trong hệ thống thì các cơ sở giáo dục và đào tạo, cơ sở mầm non… có thể trực tiếp kết nối khai sinh của Bộ Tư pháp có thể trực tiếp kết nối như vậy sẽ tiện lợi cho các cháu trong việc học hành và sẽ không phải cấp bản chính, bản sao giấy khai sinh, kể cả các cơ quan bảo hiểm cấp bảo hiểm cho trẻ em dưới sáu tuổi miễn phí thì cũng có thể trực tiếp kết nối để cấp bảo hiểm.

Như vậy, trước mắt có thể thấy được với ngành, lĩnh vực, có thể trực tiếp có nhu cầu kết nối thì đã rất thuận lợi rồi. Qua đánh giá sơ bộ, chúng tôi thấy bước đầu có hiệu quả nhất định bằng việc quản lý hộ tịch điện tử.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Sau khi có Nghị quyết 112 của Chính phủ và thông tin bỏ sổ hộ khẩu, CMND. Nhiều người dân, nhất là người dân sinh sống ở những địa bàn lớn như Hà Nội quan tâm lo lắng. Xin hỏi Đại úy Nguyễn Thành Lâm, Phó Trưởng phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an TP Hà Nội có thể cho biết phản ứng của dư luận và nhân dân thủ đô về thông tin này như thế nào. Hiện nay có rất nhiều người vẫn đang làm các thủ tục để làm hộ khẩu, sổ tạm trú... Vậy người dân nên tiếp tục làm hay chờ đợi mã số định danh cá nhân rồi làm một thể?

- Đại úy Nguyễn Thành Lâm: Sau khi Nghị quyết 112 của Chính phủ ban hành về phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đó có vấn đề liên quan đến bỏ hình thức quản lý đăng ký thường trú bằng hộ khẩu thay thế bằng mã số định danh cá nhân, qua trao đổi và ý kiến trưc tiếp của người dân liên quan chức năng quản lý cư trú, nhiều người dân vui mừng vì được hạn chế, giảm bớt thủ tục hành chính. Tuy nhiên, nhiều người dân lo lắng về bảo đảm quyền lợi của mình khi không còn sổ hộ khẩu. Nhiều người dân lo lắng khi không còn sổ hộ khẩu thì con em mình học tập tại các trường như thế nào. Hiện trẻ em chưa được cấp căn cước công dân thì giấy tờ nào chứng minh thường trú tạm trú tại khu vực mình nhập học.

Vấn đề nữa người dân lo lắng là khi thông tin được điện tử hóa, tính chất bảo đảm bí mật cá nhân có được bảo mật không khi chia sẻ trên internet. Đó là những lo lắng mà chúng tôi ghi nhận thời gian qua.

Một nội dung nữa bạn đọc hỏi là có tiếp tục làm thủ tục hộ khẩu thường trú hay không, vừa rồi đồng chí Trần Văn Vệ đã trả lời cụ thể. Từ nay đến khi cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được hoàn thành và đưa vào vận hành, người dân vẫn tiếp tục làm tất cả các thủ tục đăng ký các thủ tục thường trú, tạm trú, tạm vắng, đăng ký CMTND bình thường không có gì thay đổi theo quy định hiện hành.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Hiện công tác quản lý của các Bộ ngành có liên quan đến quản lý cư trú và cấp CMND đang thực hiện thủ công, chưa có sự trao đổi và chia sẻ; các thủ tục giấy tờ nhiều. Khi công dân đến làm thủ tục hành chính thì phải xuất trình nhiều loại giấy tờ gồm cả bản chính và bản sao, gây phiền hà cho người dân. Vì thế, đổi mới trong công tác quản lý dân cư là xu thế tất yếu và cần thiết.

Để tiếp tục với chủ đề này, trong phần 2 của chương trình với nội dung Lộ trình thay đổi hình thức quản lý hộ khẩu, có rất nhiều câu hỏi độc giả gửi tới chúng tôi xoay quanh các nội dung: Chủ trương bỏ hộ khẩu có tính hợp lý như thế nào, tại sao cần tiến tới xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư? Ưu điểm và căn cứ để áp dụng hình thức quản lý dân cư mới? Khi triển khai liệu có gây xáo trộn đối với đời sống người dân? Tâm lý, sự đồng thuận của người dân có vai trò như thế nào?

Xin được hỏi Đại tá Phùng Đức Thắng - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát đăng ký quản lý cư trú và dữ liệu quốc gia về dân cư câu hỏi như sau: Khi triển khai quản lý dân cư bằng mã số định danh, các chính sách về đất đai, y tế, giáo dục, ngân hàng, bảo hiểm… có liên quan đến hộ tịch gia đình liệu có bị xáo trộn không?

- Đồng chí Phùng Đức Thắng:

Việc triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm thay đổi quản lý dân cư từ thủ công bằng số hộ khẩu, sang quản lý dân cư bằng công nghệ cao thông qua mã số định danh. Khi công dân được thu thập 15 trường thông tin theo quy định tại khoản 1, Điều 9 Luật Căn cước công dân thì công dân sẽ được xác lập một số định danh cá nhân sử dụng để kết nối, cập nhật, chia sẻ, khai thác thông tin của công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Bỏ sổ hộ khẩu nhưng quản lý hộ khẩu vẫn được quản lý trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cho nên những gì liên quan đến hộ khẩu cũng không thay đổi.

Việc quản lý này giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước cải cách thủ tục hành chính, bỏ các thủ tục gây phiền hà cho nhân dân mà theo lộ trình sẽ bỏ số hộ khẩu sau khi hoàn thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Các quy định về đất đai, y tế, giáo dục có liên quan đến sổ hộ khẩu hoàn toàn không bị xáo trộn khi sử dụng phương pháp quản lý mới này mà nó còn tạo điều kiện cho công dân trong các giao dịch, đăng ký sử dụng.

Chính vì thế bạn đọc hãy yên tâm vì không có gì liên quan đến hộ khẩu gia đình bị xáo trộn so với trước đây cả.

- Đồng chí Phạm Song Hà: Việc bỏ quản lý bằng sổ hộ khẩu giấy, chứng minh nhân dân sẽ làm giảm bớt các thủ tục hành chính. Như vậy, theo quy định, những thủ tục hành chính nào sẽ được bỏ bớt theo sổ hộ khẩu khi mà Nghị quyết 112 của Chính phủ có hiệu lực?

Tôi xin được mời Trung tướng Trần Văn Vệ trả lời giúp cho độc giả câu hỏi này.

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

Vừa qua thực hiện lộ trình cải cách hành chính, Chính phủ đã giao cho các bộ ban ngành rà soát, thí dụ Bộ Công an liên quan đến hộ chiếu, căn cước, hộ khẩu, các ngành kinh doanh có điều kiện. Như cấp chứng minh nhân dân không cần đơn xin nữa. Sau này, khi có số định danh cá nhân không cần sổ hộ khẩu nữa

Chính phủ giao cho mọi bộ, ngành rà soát, Bộ Tư pháp là cơ quan chủ trì loại bỏ bao nhiêu giấy tờ. Đến nay đã bỏ được hơn 800 thủ tục hành chính. Tôi hy vọng khi hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ bỏ thêm nhiều thủ tục không cần thiết, phiền hà nữa, tạo thuận lợi cho người dân. Như hồ sơ đi học của các cháu học sinh sẽ không cần giấy khai sinh gốc nữa.

Tổng hợp kết quả rà soát của 24 Bộ, ngành, cơ quan, đến nay trong tổng số 1.934 TTHC có yêu cầu thông tin công dân để giải quyết thủ tục hành chính, các Bộ, ngành đã đề xuất đơn giản hóa đối với 1.251 TTHC, trong đó đề xuất bãi bỏ, hủy bỏ 59 TTHC, đơn giản hóa trình tự thực hiện đối với 40 TTHC, cắt giảm thành phần hồ sơ của 1.210 TTHC, sửa nội dung 816 mẫu đơn, 214 tờ khai và đơn giản hóa 53 giấy tờ công dân. Theo đó, đã đề xuất rà soát bổ sung đối với 805 TTHC.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh:

Chúng tôi vừa nhận được câu hỏi từ độc giả Mai Chí Cường (quận Hoàng Mai, Hà Nội) hỏi như sau:

Tôi hoan nghênh việc bỏ quản lý sổ hộ khẩu giấy vì nó rất phiền hà cho người dân chúng tôi trong việc xin tách hoặc xin nhập vào khu vực dân cư khác. Tuy nhiên, tôi có băn khoăn là với những người di cư như dân lao động chúng tôi, việc đi học đúng tuyến hay khám chữa bệnh đúng tuyến... sẽ được quản lý như thế nào?

Về câu hỏi này, mời Thượng tá Trần Hồng Phú - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát đăng ký quản lý cư trú và dữ liệu quốc gia về dân cư giải đáp giúp độc giả.

- Đồng chí Trần Hồng Phú:

Việc đăng ký cư trú vẫn được thực hiện theo quy định của Luật Cư trú. Do vậy, khi bạn chuyển đến nơi ở mới, bạn vẫn được cơ quan công an có thẩm quyền đăng ký thường trú, tạm trú theo quy định.

Việc đi học hoặc khám chữa bệnh của công dân được thực hiện theo các quy định của ngành giáo dục và ngành y tế. Theo tôi được biết, thời gian vừa qua, các lĩnh vực này đã có nhiều đổi mới. Đồng thời, Chính phủ cũng đã ban hành các Nghị quyết về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến chức năng quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế. Trong thời gian tới, các ngành, lĩnh vực này sẽ thực hiện theo Nghị quyết của Chính phủ.

- Đại úy Nguyễn Thành Lâm trả lời bổ sung:

Theo quy định Luật thủ đô và một số quy định chuyên ngành liên quan đến việc học đúng tuyến, trái tuyến, hiện nay do áp lực dân cư nên rất nhiều trường học cũng quy định cụ thể về việc này cho công dân cư trú tại các địa bàn khu vực phường, xã chung quanh, khi triển khai các dữ liệu quốc gia dân cư thì toàn bộ những thông tin trong sổ hộ khẩu sẽ được cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư, khi đó sẽ chia sẻ với các cơ quan ban ngành, trường học. Qua đó mọi vấn đề liên quan đến việc học hành của học sinh đều bảo đảm theo lộ trình, quy định chuyên ngành, chuyên môn của từng địa phương cũng như từng trường, giải quyết được tình trạng lo lắng của dân cư, và không có thay đổi nhiều so với hiện nay.

- Đồng chí Phạm Song Hà: Có một câu hỏi của độc giả ở Hà Nội có nội dung như sau: Tôi được biết Hà Nội đã triển khai nhập dữ liệu từ lâu. Vậy trong quá trình triển khai, đâu là những khó khăn vướng mắc mà Hà Nội có thể chia sẻ để các tỉnh, thành phố khác khi triển khai sẽ dễ dàng tháo gỡ?

Câu hỏi này xin Đại úy Nguyễn Thành Lâm giải đáp để độc giả hiểu rõ hơn.

- Đại úy Nguyễn Thành Lâm: Công an Hà Nội là một trong những đơn vị triển khai cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đầu tiên tại Hà Nội. Do giai đoạn đầu tiên, Hà Nội triển khai các văn bản quy định của pháp luật liên quan đến quy trình,trình tự, thu thập thông tin dân cư chưa đầy đủ nên giai đoạn đầu triển khai phiếu thu thập thông tin dân cư gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là vấn đề thu thập vấn đề thông tin trực tiếp của người dân cũng đã gây phản ứng, bức xúc. Một số người dân lo lắng tới việc lộ, lọt thông tin cá nhân. Sau đó, đồng chí Giám đốc Công an Hà Nội đã chỉ đạo toàn bộ lực lượng công an thu thập thông tin dựa trên toàn bộ hệ thống sổ sách quản lý của lực lượng công an. Do đó, chúng tôi tiến hành thu thập toàn bộ dựa trên sổ sách.

Tuy nhiên, có một vấn đề khó khăn khi lực lượng công an thu thập phiếu thực tế là: việc ghi chép sổ sách còn hạn chế, được bàn giao qua rất nhiều thế hệ. Đặc biệt, với lực lượng công an xã, việc ghi chép sổ sách có nhiều hạn chế do qua nhiều thời kỳ, vấn đề bàn giao từ người nọ sang người kia, vấn đề liên quan đến việc thất lạc do thiên tai lũ lụt. Vấn đề thu thập thông tin của công dân có nhiều trường thông tin không thu thập được. Nhiều công dân sinh từ năm 1965 về trước không có đầy đủ thông tin về ngày, tháng, năm sinh. Đó là một trong những khó khăn mà chúng tôi gặp phải khi thu thập.

Ngoài ra, Công an Thành phố Hà Nội là đơn vị triển khai đầu tiên, kinh phí tự túc. Toàn bộ việc thu thập phiếu của lực lượng công an xã dựa trên tinh thần trách nhiệm, vì với công an phụ cấp của họ ít, việc thu phiếu cũng bị ảnh hưởng nhiều tới tiến độ do việc đi lại nhiều, phụ cấp thấp nên cũng ảnh hưởng nhiều đến vấn đề thu thập. Trình độ của công an viên nhiều đồng chí không đồng đều, ghi chép tập hợp thông tin cũng còn nhiều bất cập. Bên cạnh đó, Công an Hà Nội là đơn vị triển khai trước, là đơn vị trực tiếp nhập liệu toàn bộ dữ liệu thông tin của công dân vào máy tính. Vì thế, Công an Hà Nội phải tổ chức nhiều lớp đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ cho cán bộ công an cơ sở trong vấn đề nhập liệu.

Một trong những kinh nghiệm để chia sẻ với các tỉnh, thành phố trong thời gian tới khi tiến hành thu thập thông tin dân cư. Trước tiên, theo quy định của Nghị định 137 và Thông tư 07 quy định về việc thu thập phiếu trực tiếp từ hồ sơ, sổ sách quản lý của lực lượng công an, trước tiên, chúng ta phải hoàn thiện hệ thống hồ sơ sổ sách, bảo đảm chính xác. Sau đó, chúng ta tiến hành làm cơ sở đối chiếu thông tin với công dân khi công dân khai trong phiếu thông tin dân cư, làm cơ sở đối soát.

Ngoài ra, khi cơ sở dữ liệu thông tin của công dân được cập nhật vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, để bảo đảm cho cơ sở dữ liệu này sống, các thông tin công dân này phải được cập nhật liên tục. Trách nhiệm này sẽ thuộc về các công an cơ sở. Chính vì thế, ngay từ bây giờ, các tỉnh, thành phố cần có một lộ trình nâng cao trình độ tin học cho toàn bộ lực lượng công an để có điều kiện có thể cập nhật toàn bộ các biến động. Với phiếu nhập liệu ban đầu thì Bộ Công an sẽ nhập, nhưng khi để triển khai các thủ tục hành chính và các vấn đề cập nhật biến động thì sẽ do công an cơ sở cập nhật. Do đó, cần phải có một trình độ tin học nhất định trong quá trình triển khai trong thời gian tới.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Người dân đang rất quan tâm đến lộ trình thu thập thông tin dân cư trên toàn quốc. Về vấn đề này, xin Trung tướng Trần Văn Vệ giải đáp giúp câu hỏi: Hiện nay, dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã được triển khai đến đâu.Một số tỉnh/thành vùng sâu, vùng xa, việc triển khai này sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Bộ Công an có lộ trình cụ thể cho những địa phương này không?

- Trung tướng Trần Văn Vệ: Việc triển khai xây dựng dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp số định danh cá nhân sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân, cụ thể như sau:

Thứ nhất, thông qua việc tổ chức thu thập, cập nhật các thông tin cơ bản của công dân sẽ tạo lập nên một hệ cơ sở dữ liệu về dân cư tập trung, thống nhất từ Trung ương đến địa phương để dùng chung nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin dân cư phục vụ công tác quản lý nhà nước, hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội.

Thứ hai, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là căn cứ quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, đề xuất lộ trình đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ công dân, khắc phục tình trạng người dân phải sử dụng nhiều giấy tờ cá nhân nhưng lại không đem lại hiệu quả trong công tác giải quyết thủ tục hành chính. Việc tra cứu thông tin trong cơ sở dữ liệu khi giải quyết các thủ tục hành chính sẽ thay thế cho việc phải xuất trình hoặc nộp bản sao có chứng thực các giấy tờ công dân khi thực hiện thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí và thời gian đi lại của nhân dân, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

Thứ ba, thông tin về dân cư được thu thập, cập nhật thường xuyên sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý dân cư, quản lý chắc biến động dân cư, quản lý các loại đối tượng, hỗ trợ công tác tra cứu, xác minh về nhân thân của công dân, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Thứ tư, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được xây dựng với mục tiêu kết nối, chia sẻ thông tin về dân cư với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của các ngành, lĩnh vực trên toàn quốc, làm tăng khả năng khai thác, cập nhật thông tin về dân cư, hạn chế tối đa sự trùng lặp thông tin, giảm chi phí đầu tư từ ngân sách nhà nước đối với hạ tầng công nghệ thông tin của các cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Đồng thời, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư ra đời cũng góp phần làm giảm khối lượng hồ sơ giấy tờ đang lưu trữ tại các cơ quan hành chính.

Còn trách nhiệm của công dân trong việc thu thập thông tin dân cư thì căn cứ vào các giấy tờ tùy thân, như: Sổ hộ khẩu, Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân, Giấy khai sinh… đã được cấp và hướng dẫn của cơ quan Công an để kê khai đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin cơ bản theo quy định tại Khoản 1, Điều 9, Luật Căn cước công dân của bản thân và người thân trong hộ gia đình vào Phiếu thu thập thông tin dân cư do Bộ Công an phát hành; Xuất trình các giấy tờ chứng minh thông tin nhân thân phục vụ việc kiểm tra, xác thực tính chính xác của thông tin dân cư được kê khai trong Phiếu thu thập thông tin dân cư; Kiểm tra, ký xác nhận vào mẫu Phiếu thu thập thông tin dân cư để đảm bảo căn cứ pháp lý của thông tin được thu thập, cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Sau khi hoàn thành việc xây dựng hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, mỗi người dân được quyền được khai thác thông tin của mình trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để giải quyết thủ tục hành chính và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp khác.

Bên cạnh đó, để đảm bảo thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được cập nhật kịp thời, mỗi người dân cũng có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời các thông tin khi có sự thay đổi theo quy định.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Vậy những thuận lợi, khó khăn khi triển khai cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Những vấn đề tồn tại và hướng giải quyết. Câu hỏi này xin được dành cho ông Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịnh, Chứng thực - Bộ Tư pháp: Để triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của Bộ Tư pháp. Vậy Bộ Tư pháp đã có kế hoạch phối hợp thực hiện như thế nào?

- Đồng chí Nguyễn Công Khanh:

Thực hiện Chỉ thị 07 của Thủ tướng về việc phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, về phía Bộ Tư Pháp, đặc biệt Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực với đơn vị được giao là đầu mối giúp lãnh đạo Bộ trong việc này thì chúng tôi cùng với Cục Công nghệ thông tin là hai đơn vị nòng cốt trong Bộ thực hiện triển khai Chỉ thị 07 của Thủ tướng. Về mặt chính thức, Bộ Tư pháp chưa có kế hoạch bằng giấy trắng mực đen cho các địa phương. Nhưng trong công tác của hai đơn vị, thì hai năm nay, chúng tôi lần lượt triển khai xuống các địa phương.

Một là, đề nghị các địa phương có kế hoạch triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, thậm chí có những nơi yêu cầu thành lập ban chỉ đạo của tỉnh để thực hiện triển khai chương trình đăng ký và thống kê hộ tịch theo chương trình hành động quốc gia của Việt Nam từ năm 2017 đến năm 2024.

Thứ hai, về nghiệp vụ, chúng tôi cũng đã có nhiều dịp tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ tư pháp hộ tịch từ cấp tỉnh cho đến huyện, xã. Với bất cứ địa phương nào để triển khai phần mềm đăng ký hộ tịch dùng chung, thì chúng tôi đều có tập huấn đối với từng cán bộ tư pháp hộ tịch, cách thức sử dụng, đặc biệt là ý thức đối với họ, những lỗi có thể xảy ra, để quá trình nhập liệu bảo đảm chính xác tuyệt đối. Tiếp đến, một trong những nội dung kế hoạch tới đây chúng tôi sẽ báo cáo lãnh đạo bộ, phía Bộ Tư pháp sẽ kiến nghị lãnh đạo bộ để ban hành kế hoạch, theo đó sẽ chỉ đạo tất cả 63 tỉnh, thành phố, cũng như các ủy ban quận, huyện, xã, phường, đặc biệt trong khâu phối hợp với ngành công an để cập nhật thông tin hộ tịch vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nhất là liên quan đến đối sánh thông tin và đặc biệt là thống nhất hóa dữ liệu thông tin. Tôi cho rằng, đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để trong năm 2018 chúng tôi sẽ kiến nghị lãnh đạo bộ để xây dựng và triển khai xuống các địa phương.

Một việc rất quan trọng nữa, về tiến trình xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, xin thông tin lại như sau, tuy tôi nói hiện nay là về phía Bộ Tư pháp đã triển khai đến 18 tỉnh, cố gắng trong năm nay triển khai đến 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Thế nhưng vấn đề rất khó khăn, không kém gì Bộ Công an đó là vấn đề liên quan kinh phí.

Hiện nay về phía Bộ Tư pháp chưa được bố trí kinh phí xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc trong cái. Và chúng tôi vẫn phải thường xuyên sử dụng kinh phí thường xuyên mà Nhà nước cấp cho Bộ, vì thế chưa thể triển khai một cách toàn diện và bài bản đối với 63 tỉnh, thành phố được. Thời gian tới, cùng với việc hoàn thiện dự án khả thi xây dựng cái này thì chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp các bộ ngành liên quan để đề xuất Chính phủ và sẽ cho bố trí để làm sao trong hai năm tới thực hiện xong việc triển khai phần mềm chung với tất cả 63 tỉnh, thành phố, 700 quận huyện và hơn 11 nghìn xã, phường và chỉ có triển khai đồng bộ và toàn diện như vậy mới rút ngắn thời gian cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu dân cư thì đây là kế hoạch của Bộ Tư pháp.

Một điểm nữa tôi cũng xin trao đổi thật là hiện nay việc cập nhật thông tin từ sổ giấy vào điện tử cũng đang rất khó khăn vì dữ liệu giấy của chúng ta nếu không cập nhật được vào thì cũng không giúp ích nhiều trong quá trình về quản lý cũng như là thực hiện các công việc hành chính của người dân. Đây là công việc mà chúng tôi sẽ phải tiến hành triển khai trong thời gian tới và khó khăn nhất vẫn là kinh phí, vì các địa phương sẽ rất khó cân đối nguồn có kinh phí cập nhật dữ liệu số hóa này.

- Đồng chí Phạm Song Hà: Bạn đọc Nguyễn Quang Khôi, quận 7, TP Hồ Chí Minh có câu hỏi: Tôi đăng ký hộ khẩu thường trú và CMTND ở Hà Nội nhưng hiện nay đã chuyển vào TP Hồ Chí Minh sinh sống và đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại đây. Tôi đang sử dụng giấy CMTND chín số và công an khu vực nơi tôi đang sinh sống nói rằng không cần đổi sang CMTND mới. Nhưng nếu tôi muốn đổi sang loại giấy tờ tùy thân mới thì sẽ đổi sang thẻ căn cước công dân phải không, như vậy các dữ liệu về CMTND cũ lưu trong giấy tờ sở hữu xe máy, bằng lái xe cũng phải điều chỉnh theo đúng không? Vậy cơ quan nào sẽ thực hiện điều chỉnh thông tin này?

- Đại tá Phùng Đức Thắng: Theo quy định của căn cước công dân, công dân chuyển từ tỉnh này sang tỉnh khác, muốn đổi chứng minh nhân, trường hợp của bạn Nguyễn Quang Khôi chuyển từ Hà Nội vào TP Hồ Chí Minh là nơi cũng đang triển khai căn cước công dân, bạn có thể vẫn giữ nguyên CMND 9 số hoặc đổi sang căn cước công dân.

Việc đổi thông tin trong giấy tờ đăng ký xe hoặc bằng lái xe là do quy định của các ngành. Quyền sở hữu xe ô-tô, xe máy cá nhân nếu vẫn thuộc bạn mà chưa chuyển nhượng sang cho người khác thì vẫn theo số CMTND hoặc căn cước công dân của bạn (nếu có).

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh:

Một câu hỏi rất nhiều bạn đọc quan tâm gửi đến chúng tôi có nội dung như sau:

Hệ thống dữ liệu cơ sở quốc gia sẽ được phổ biến rộng rãi hay không? Việc bảo mật thông tin này như thế nào? Bộ Công an đã có phương án để xử lý những bất cập nảy sinh trong quá trình triển khai, nhất là trong giai đoạn đầu của việc chuyển giao từ quản lý bằng sổ hộ khẩu chứng minh thư sang số hóa bằng mã số định danh cá nhân? Xin mời Thượng tá Trần Hồng Phú.

- Thượng tá Trần Hồng Phú: Liên quan đến việc tổ chức thu thập các thông tin dân cư và tổ chức khai thác xin trả lời độc giả như sau: Xác định đây là một cơ sở dữ liệu quản lý chung nhưng cũng được xác định trong Luật Căn cước công dân là tài sản quốc gia và là công trình quốc gia quan trọng được bảo vệ. Do vậy, trong khi xây dựng dự án như các phương án bảo đảm Bộ Công an đã trình Thủ tướng và Bộ Công an chỉ đạo để có nhiều phương án bảo mật, bảo mật rất nhiều lớp của dự án như bảo vệ phần cứng, bảo vệ đường truyền, mã hóa dữ liệu và phân cấp người dùng.

Đặc biệt, trong vấn đề phân cấp người dùng theo quy định của Luật Căn cước và Bộ Công an đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định và Bộ Công an đã ban hành thông tư quy định cụ thể từng cơ quan, tổ chức theo chức năng, nhiệm vụ của mình, quyền khai thác những thông tin nào trong cơ sở dữ liệu quốc gia định cư, bản thân công dân cũng được khai thác thông tin của mình phục vụ mục tiêu giải quyết thủ tục hành chính. Bất kể cá nhân, tổ chức nào cũng không được quyền truy nhập và khai thác vào thông tin đó, cái này được quy định rất cụ thể về việc bảo đảm bí mật đời tư, bí mật gia đình, cá nhân trong cơ sở dữ liệu Quốc gia dân cư.

Do vậy, bạn đọc yên tâm với quy định rất chặt chẽ của pháp luật và đặc biệt dưới sự chủ trì của Bộ Công an, các thông tin sẽ được bảo mật theo quy định và không có tổ chức nào không có thẩm quyền được khai thác.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh:

Liên quan đến câu hỏi này, bạn đọc cũng muốn Thượng tá Trần Hồng Phú giải đáp thêm về phân cấp và quyền truy cập. Thí dụ: y tế, giáo dục, bảo hiểm như thế nào? Ai là người chịu trách nhiệm về vấn đề này?

- Thượng tá Trần Hồng Phú:

Trong quy định của Luật Căn cước công dân cũng đã quy định cụ thể về khai thác thông tin trong cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư. Trong đó, Quốc hội và Chính phủ đã giao cho Bộ Công an quản lý cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư. Tức là Bộ Công an sẽ quản lý và khai thác thông tin trên cả nước, đồng thời đến cấp tỉnh giao Giám đốc Công an cấp tỉnh được quyền quản lý và cho phép khai thác thông tin trong cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, phân cấp cho từng đồng chí Giám đốc Công an các cấp được quyền quản lý cơ sở dữ liệu và khai thác.

Còn về các ngành trong quy định cũng quy định các cơ quan quản lý, quản lý xã hội theo chức năng nhiệm vụ được phân công sẽ trao đổi với Bộ Công an trên cơ sở đó xây dựng. Thí dụ, trong 15 trường này, từng bộ một sẽ được khai thác bao nhiêu trong 15 trường này, như đồng chí Nguyễn Công Khanh ở Bộ Tư pháp sẽ được khai thác 10 trường, bên Bộ Y tế bảy trường, Bộ Giáo dục: tám trường… Chúng tôi sẽ căn cứ vào chức năng nhiệm vụ, chức năng quản lý nhà nước của từng ngành rồi sẽ có tham mưu chính phủ để ra quy định cụ thể. Các bộ, ngành không liên quan cũng sẽ không được quyền khai thác thông tin này.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Bạn đọc Lý Quang Đông, quận 9, TP Hồ Chí Minh gửi câu hỏi: Được biết, có lúc việc cấp thẻ căn cước công dân cho người dân ở các địa phương có tình trạng quá tải do thiếu phôi. Người dân phải mất hai - ba tháng mới nhận được căn cước. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi và công việc của người dân. Vậy Bộ Công an làm sao khắc phục tình trạng này và tránh để xảy ra hiện tượng đáng tiếc này trong tương lai, khi Luật Căn cước công dân đã có hiệu lực?

- Đại tá Phùng Đức Thắng: Vừa rồi có tình trạng thời gian trả thẻ căn cước công dân kéo dài do thiếu phôi, dẫn đến chờ đợi lâu. Việc cấp căn cước công dân thì Trung tâm cung cấp căn cước công dân quốc gia phải sản xuất căn cước công dân, có liên quan đến rất nhiều loại vật tư; trong đó nhiều loại vật tư là do Việt Nam chưa sản xuất được, phải đặt hàng của nước ngoài, mà hãng nước ngoài lại sản xuất theo đơn đặt hàng của nhiều nước khác nhau, do đó thời gian giao hàng rất chậm, thường là khoảng 3 tháng. Cho nên, nếu chúng ta tính toán thời điểm để tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng mua bán… nếu không kịp thời thì sẽ dẫn đến thiếu vật tư để sản xuất căn cước công dân.

Ngoài ra luật quy định là công dân có thể làm căn cước công dân mới hoặc tiếp tục sử dụng chứng minh nhân dân chín số mà không phải đổi. Điều này dẫn đến tình trạng chúng ta dự báo số lượng vật tư vật liệu để sản xuất thẻ căn cước công dân không chính xác, thí dụ có thể dự báo là cấp 3 triệu thẻ căn cước công dân nhưng lại đội lên thành 5 triệu thành ra trở tay không kịp. Việc này còn liên quan đến kinh phí của Nhà nước.

Để giải quyết tình trạng này, chúng tôi cũng đã báo cáo và tham mưu cho lãnh đạo Bộ để báo cáo Bộ Chính trị, báo cáo Chính phủ kịp thời; đồng thời đưa một số vật tư chưa được đưa vào chi thường xuyên để cấp thẻ căn cước công dân. Thứ hai là các thủ tục liên quan đến ký hợp đồng mua bán, vật tư chúng ta khẩn trương tiến hành để làm sao khi ký được hợp đồng thì cũng vẫn có vật tư trong kho cấp thẻ.

Ngoài ra, việc trả chậm thẻ công dân, khi chúng tôi phát hiện ra tình trạng chậm thẻ cũng đã báo ngay cho các địa phương là có tình trạng trả chậm thẻ so với luật để công dân tránh phải đi lại nhiều.

Trong các trường hợp công dân phải cần gấp thẻ để phục vụ cho những việc như đi công tác nước ngoài, đi du học, chúng tôi cũng có văn bản hướng dẫn đề nghị các cơ quan ở địa phương phối hợp với Trung tâm căn cước công dân Quốc gia cấp ngay cho công dân đó.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh:

Khi phối hợp liên ngành, liệu có sự xung đột dữ liệu quá khứ của các bộ, ban ngành? Nếu một người có hai chứng minh, dữ liệu công an khác dữ liệu của bên bảo hiểm, của tư pháp thì chúng ta xử lý như thế nào?

Xin kính mời Trung tướng Trần Văn Vệ giải đáp câu hỏi này.

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

- Hiện nay, còn 47 tỉnh cấp chứng minh nhân dân thủ công. Khi thực hiện cấp thủ công sẽ nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp như có thể có người có 2,3 số chứng minh nhân dân. Thậm chí, có tình trạng anh, chị, em mượn chứng minh thư của nhau để đi nước ngoài mà cơ quan công an không biết.

Vì khi cấp CMND thủ công, phải sau khoảng một tháng mới lấy được CMND. Trong khi, làm căn cước công dân, nếu thời gian lấy căn cước có trễ thì khi đó, máy sinh trắc học vân tay vẫn biết được công dân đó là ai. Người dân sau khi sở hữu căn cước công dân, trong trường hợp đi công tác chẳng may mất căn cước, có thể điện về nhà và người ở nhà vẫn làm giúp được, khắc phục được thực trạng như chứng minh nhân dân cũ phải trực tiếp đến lăn tay. Một thuận lợi nữa, không ai có thể làm giả được căn cước công dân.

Về vấn đề xung đột dữ liệu, thì hiện nay, Quốc hội khẳng định cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là gốc. Nếu cơ sở dữ liệu khác sai sót với 15 trường thông tin thì tất cả đều phải quay lại tham chiếu cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tất cả những thay đổi như tên đệm, thay đổi nơi ở… đều phải cập nhật vào dữ liệu này.

Giai đoạn đầu không thể tránh khỏi những chênh lệch giữa các cơ sở dữ liệu. Nhưng các chuyên ngành khác sẽ phải có trách nhiệm kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để làm đúng thông tin.

Tôi hy vọng, khi triển khai sẽ không có vấn đề phát sinh vì chúng tôi cũng đã làm việc với các bộ, ngành rất cụ thể.

- Đồng chí Phạm Song Hà:

Xin hỏi Đại tá Phùng Đức Thắng, cơ quan quản lý dự kiến sẽ có biện pháp gì để tránh việc những người tìm cách khai thác, lợi dụng thông tin cá nhân của người khác sử dụng vào những việc không tốt?

- Đại tá Phùng Đức Thắng:

Việc các trường hợp lợi dụng để khai thác thông tin cá nhân với ý đồ cho những việc không tốt cũng có thể không tránh khỏi trong thực tế, nhưng trong quá trình triển khai, theo luật quy định thì các cá nhân khai thác thông tin không phải của mình, phải được sự đồng ý của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư như đã được phân cấp.

Các đối tượng khi muốn khai thác, mượn danh người khác phải đến cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu trình bày, cung cấp thẻ căn cước hoặc số định danh (sau này, khi người được cấp số định danh sẽ được cung cấp một giấy chứng nhận cung cấp số định danh) thì mới được khai thác thông tin. Nếu do bệnh tật hay một lý do nào đó mà không thể đến khai thác thông tin được thì có quyền ủy quyền theo luật đã quy định.

- Đồng chí Phạm Song Hà:

Nếu bỏ sổ hộ khẩu và giấy tờ ăn theo, có xảy ra làn sóng nhập cư về thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hay không? Chúng ta giải bài toán này như thế nào?

Trung tướng Trần Văn Vệ:

Bạn vẫn phải thực hiện theo đúng luật cư trú, luật căn cước. Thậm chí vào Hà Nội còn phải theo Luật Thủ đô. Thí dụ Luật Thủ đô quy định nếu muốn nhập hộ khẩu vào TP Hà Nội cần phải có nghề nghiệp ổn định, phải tạm trú tại một địa điểm nhất định ba năm trở lên, diện tích nhà ở phải bảo đảm quy định…

Mọi yêu cầu về cư trú, tạm trú không thay đổi. Tôi xin nhắc lại, chỉ thay đổi cách quản lý từ thủ công sang công nghệ thôi, còn mọi thủ tục vẫn phải tuân thủ Luật Cư trú, Luật Căn cước, tuân thủ theo quy định của Luật.

- Đồng chí Phạm Song Hà:

Ở góc độ vĩ mô, với tư cách là người chịu trách nhiệm, đứng đầu cơ quan thực hiện chính sách này, xin đồng chí đánh giá về những khó khăn mà đồng chí cho là lớn nhất, như huy động vốn, bố trí vốn để thực hiện chủ trương này, về những tập huấn, đào tạo năng lực cho cán bộ, chiến sĩ để tham gia quá trình triển khai một cách đồng bộ, chuyên nghiệp, về những khó khăn ở các tỉnh, thành phố khác nhau?

Trung tướng Trần Văn Vệ:

Về cấp căn cước công dân, Bộ Công an đã có kinh nghiệm từ lâu, từ khi cấp thẻ căn cước, cấp chứng minh nhân dân năm 1976. Từ cấp thẻ chứng minh nhân dân thủ công chuyển sang công việc mới thì lực lượng làm công tác căn cước công dân cũng rất nhanh thành thạo về công nghệ, đã làm chủ về công nghệ. Như vừa qua, đồng chí Phùng Đức Thắng có nhắc tới việc chậm trả chứng minh. Thứ nhất là do từ thủ công sang điện tử, máy móc, kinh phí chuẩn bị cũng chưa được đầy đủ.

Trước kia, cấp căn cước thủ công một năm cả cấp mới, đổi, cấp tạm chứng minh nhân dân trên toàn quốc khoảng 8 triệu chứng minh nhân dân chỉ mất 5 tỷ đồng. Nhưng khi chuyển sang kiểu mới, có 16 tỉnh cấp 3 triệu chứng minh nhân dân một năm, số kinh phí để mua phôi, mua nhựa, mua mực… mất khoảng 100 tỷ đồng. Đầu tiên, còn nhiều bỡ ngỡ nhưng sau một số chậm trễ chúng tôi đã khắc phục được và từ nay chúng tôi sẽ không còn chậm trễ. Chúng tôi đã chuẩn bị đủ dự trữ đến tháng 10-2018.

- Đồng chí Phạm Song Hà:

Một độc giả ở Hà Nội gửi câu hỏi: Hiện nay cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã được triển khai đến đâu? Đâu là những khó khăn của Bộ Công an khi thực hiện thí điểm? Tới đây khi triển khai trên toàn quốc, Bộ Công an có những kinh nghiệm nào để không gặp phải những khó khăn như trước?

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

Dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã khảo sát 20 tỉnh, thành phố. Khó nhất trong việc xây dựng cơ sở dữ liêu này là khâu thu thập dữ liệu.

Vừa qua, Chính phủ giao Bộ Công an triển khai tại TP Hải Phòng. Đến nay, chúng tôi lấy được 99,3% số liệu chuẩn của Hải Phòng. Còn hơn một vạn dữ liệu chưa được chuẩn hóa.

Từ thí điểm tại Hải Phòng, chúng tôi rút kinh nghiệm trong khi triển khai thu thập dữ liệu tại các tỉnh, thành phố khác, sẽ cho in sẵn các thông số xã, huyện, tỉnh trên phiếu thu thập thông tin, bảo đảm khoảng 8-10 trường thông tin có sẵn từ cơ quan quản lý như tờ khai nhân khẩu, dữ liệu căn cước, hộ khẩu người dân… Các thông tin còn lại, chúng tôi giao đích danh cảnh sát khu vực, công an phường, xã phải trực tiếp xuống chủ hộ kê khai và hai bên đều phải ký xác thực về thông tin. Khi đó, nếu chỉ sai sót chữ đệm trong dữ liệu thu thập, người dân phải đưa giấy tờ chứng minh như giấy khai sinh, sổ hộ khẩu gốc…

Sau khi thu thập xong, trưởng công an phường/xã sẽ phải ký xác nhận số liệu đó là chuẩn. Hiện nay, một số nơi như các xã biên giới, hải đảo, biên giới… còn quản lý lỏng lẻo. Vì thế, tùy đặc thù từng nơi, chúng tôi sẽ tiến hành tập huấn kỹ cho công an tại các địa phương. Tới đây, chúng tôi sẽ tổ chức tập huấn cán bộ chủ chốt ba miền. Sau đó, phát tài liệu cho công an các tỉnh và công an các tỉnh sẽ tổ chức triển khai tập huấn tại từng tỉnh mình.

- Đồng chí Phạm Song Hà: Bạn đọc Dương Hạnh Ngân, ở Gia Lai, gửi tới câu hỏi: Nếu có tình trạng sai sót về thông tin nhân thân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thông tin quanh mã số định danh cá nhân của mình, có thể đính chính được không và cơ quan nào sẽ thực hiện điều này? Xin kính mời Trung tướng Trần Văn Vệ giải đáp bạn đọc.

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

Ngay khi nhập liệu đã phải thống nhất chính xác, giữa chủ hộ và công an khu vực.

Cơ sở dữ liệu quốc gia là cơ sở dữ liệu gốc, nên ngay từ quá trình thu thập thông tin ban đầu thì giữa chủ hộ và công an sở tại đã phải thống nhất, chuẩn hóa thông tin. Vì vậy cần phát hiện sai sót và đính chính ngay khi kê khai thông tin.

Khi công an xã, phường, thị trấn phát cho bạn tờ khai 15 trường thông tin của bạn và những người trong gia đình, nếu có sai sót gì giữa bạn và cán bộ công an, cần đối chiếu và sửa lại thông tin chuẩn ngay.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Trước khi kết thúc Tọa đàm, kính mời Trung tướng Trần Văn Vệ phát biểu ý kiến, chia sẻ thêm những thông tin chung quanh vấn đề này. Đồng chí có thể cho biết, dự kiến thời gian hoàn thành dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

- Trung tướng Trần Văn Vệ:

Ngày 14-11, Bộ Công an đã triển khai trên toàn quốc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Sau khi triển khai, chúng tôi sẽ tập trung tuyên truyền, tập huấn cho cán bộ chuyên trách làm việc này, từ Bộ Công an đến công an các tỉnh, thành phố, xã, huyện, thị trấn… Sau khi tập huấn, chúng tôi sẽ tiến hành kê khai, thu thập. Dự kiến năm 2017, khi được cấp đủ kinh phí 230 tỷ đồng, chúng tôi sẽ hoàn thành việc triển khai kê khai. Đến năm 2018, chúng tôi sẽ rà soát, cập nhật và cùng nhà thầu sẽ tổ chức lắp đặt mua sắm thiết bị phần mềm ứng dụng. Nếu được cấp đủ kinh phí, chúng tôi sẽ cố gắng trong năm 2019 – đầu 2020 hoàn thành dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

- Đồng chí Nguyễn Ngọc Thanh: Sau đây, chúng tôi trân trọng kính mời đồng chí Song Hà - Ủy viên Ban biên tập, Trưởng ban Chính trị - Xã hội sẽ có phát biểu kết thúc buổi Tọa đàm hôm nay.

- Đồng chí Phạm Song Hà:

Trong thời gian hơn hai giờ đồng hồ, các khách mời đã đưa ra những câu trả lời trực diện vào vấn đề mà độc giả quan tâm chung quanh việc triển khai Nghị quyết 112 của Chính phủ về giảm thủ tục hành chính, số hóa công tác quản lý hộ khẩu. Những câu trả lời này là thông tin quý giá để người dân hiểu được quyền lợi, trách nhiệm công dân của mình và cũng là thông tin tham khảo quý để các cơ quan chức năng triển khai hiệu quả Nghị quyết của Chính phủ, phục vụ nhân dân tốt hơn.

Cuộc tọa đàm liên quan đến lộ trình đã giải quyết được vấn đề rất lớn liên quan đến những nội dung rất lớn, liên quan đến lộ trình thực hiện, liên quan đến việc giải đáp những thắc mắc, những thách thức đặt ra trong thời gian tới và cần không chỉ hành động của cơ quan chức năng mà còn sự chung tay, chia sẻ, thấu hiểu của đông đảo các tầng lớp nhân dân trong quá trình làm cầu nối giữa cơ quan chức năng với đông đảo bạn đọc, người dân với cơ quan báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng là rất quan trọng trong việc truyền bá thông tin, phổ biến chính sách, là cầu nối giải đáp phản hồi những thắc mắc kiến nghị ý kiến chính đáng của bạn đọc, của người dân tới các nhà quản lý chính sách

Trong một khuôn khổ vấn đề rất lớn, bạn đọc quan tâm khá đa dạng, trên nhiều lĩnh vực, cuộc tọa đàm đã giải quyết được những vấn đề mấu chốt.

Thay mặt Ban Biên tập báo Nhân Dân, chúng tôi xin chân thành cám ơn đồng chí Trung tướng Trần Văn Vệ, các đồng chí lãnh đạo các cục chức năng của Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an), Bộ Tư pháp, Công an TP Hà Nội đã tham gia giao lưu đã trả lời hết sức rõ ràng, chi tiết, và cụ thể các vấn đề bạn đọc và người dân quan tâm. Chúng tôi đánh giá cao cuộc giao lưu này, hy vọng để thực hiện một chủ trương, một chính sách rất lớn. Các ấn phẩm của Báo Nhân Dân sẽ tiếp tục đồng hành chia sẻ cùng các cơ quan chức năng của Bộ Công an, Bộ Tư pháp và các bộ, ngành liên quan để góp phần đưa các chủ trương, chính sách đến cuộc sống, đến với người dân. Làm cầu nối hiệu quả tiếng nói, ý kiến của người dân đến các nhà quản lý chính sách làm sao thực thi các chính sách một cách tốt nhất cho người dân, phục vụ cho yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới.

Một lần nữa xin chân thành cảm ơn các đồng chí, các nhà báo đã tham gia cuộc tọa đàm đầy ý nghĩa của Báo Nhân Dân.