Bốn năm: Hơn 550 nghìn người đi làm việc ở nước ngoài
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, năm 2019, cả nước đã tạo việc làm cho hơn 1,6 triệu lao động, đạt 103,2% kế hoạch năm. Trong đó, tạo việc làm trong nước khoảng 1,508 triệu người. Ngoài ra, có khoảng 148 nghìn người Việt Nam xuất cảnh đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, tạo nên con số kỷ lục mới trong thời gian năm năm gần đây. Sau bốn năm, hơn 550 nghìn lao động ra nước ngoài làm việc, tăng 10% và về đích trước một năm so với kế hoạch 5 năm 2016 - 2020.
Số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trong năm nay tăng hơn 28 nghìn người so với mục tiêu người đặt ra. Trước đó, năm 2018 cũng ghi nhận số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài rất cao, hơn 142 nghìn người. Như vậy, đây cũng là năm thứ năm số lao động nước ta đi làm việc ở nước ngoài liên tục vượt mốc 115 nghìn người kể từ năm 2015.
Nhật Bản tiếp tục giữ vị trí thị trường lao động số 1 khi thu hút nhiều lao động Việt Nam nhất trong năm qua. Tiếp đó là các thị trường Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc.
Thứ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng cho biết, thời gian qua, ngành lao động rất nỗ lực duy trì và phát triển thị trường lao động ngoài nước. Nhiều thị trường mới, tiềm năng ở khu vực châu Âu đã được mở. Bản ghi nhớ về phái cử lao động kỹ năng đặc định sang Nhật Bản cũng được ký kết nhằm tăng cường bảo hộ, tạo thuận lợi cho việc phái cử, tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật của hai nước. Các chính sách hỗ trợ nhóm đối tượng này cũng được triển khai. Việc tuyển dụng, đào tạo, tạo nguồn lao động từ khu vực Tây Nam Bộ cũng được quan tâm hơn.
Chất lượng các chương trình đưa lao động đi làm việc theo hợp đồng cũng có chuyển biến rõ rệt, thu hút nhiều lao động có kỹ năng cao. Số lượng lao động đi làm việc tại các thị trường có thu nhập cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức… liên tục tăng. Người lao động rất quan tâm đến nhiều chương trình di cư lao động như: cấp phép cho lao động nước ngoài của Hàn Quốc (chương trình EPS), thực tập kỹ thuật tại Nhật Bản (Chương trình IM Japan); đưa ứng viên điều dưỡng hộ lý Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản; đưa điều dưỡng Việt Nam sang làm việc tại Đức…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, vẫn còn những tồn tại như tình trạng lao động làm việc ở nước ngoài bỏ hợp đồng, trốn ở lại, gây ảnh hưởng đến hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài. Cơ quan chức năng cũng vào cuộc quyết liệt để giải quyết tình trạng này. Việc ký lại Bản ghi nhớ với Hàn Quốc, thực hiện tổng thể các giải pháp nhằm tuyên truyền vận động và quản lý tốt hơn số lao động bất hợp pháp người Việt Nam tại Hàn Quốc. Nhờ đó, tỷ lệ lao động trong chương trình EPS bỏ trốn ở lại cư trú bất hợp pháp ở Hàn Quốc giảm mạnh, còn 26% trên toàn quốc.
Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động
Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, việc tăng cường công tác đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng gắn với quản lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của lao động. Trong năm tới, cơ quan này sẽ tổng kết chiến lược xuất khẩu lao động. Đồng thời, dự án Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi) cũng được trình Chính phủ để báo cáo Quốc hội. Hiện nay, dự thảo Luật sửa đổi lần thứ nhất đã được đăng tải trên mạng để lấy ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp cũng như người dân quan tâm tới tháng 2 năm 2020.
Trước mắt, các chương trình tuyển chọn, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài phải triển khai đồng bộ và làm thật tốt công tác đào tạo, giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật cho người lao động. Công tác tuyển chọn ban đầu phải lưu ý, những địa bàn có nhiều lao động bỏ trốn dứt khoát không đưa đi nữa. Cần ưu tiên đến địa bàn Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long, bởi đây là thị trường bền vững và tiềm năng.
Một trong những giải pháp cần thực hiện là tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gắn với chuyển dịch nhanh cơ cấu lao động, nhất là ở nông thôn. Qua đó, việc kết nối đồng bộ giữa đào tạo với giải quyết việc làm trong nước và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cũng rất cần thiết.
