Ngày 12-10-1999, UBND tỉnh Bắc Kạn ban hành Quyết định số 1175/QĐ-UB thu hồi, giao hơn 1.595 m2 đất có thu tiền sử dụng đất cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn (sau đây gọi tắt là Chi nhánh) để sử dụng vào mục đích xây dựng nhà ở tập thể, với đơn giá 280.000 đồng/m2.
Chi nhánh đã nộp tiền sử dụng đất cho diện tích hơn 1.197 m2. Diện tích 400 m2 đất còn lại chưa nộp tiền sử dụng đất, được UBND tỉnh Bắc Kạn thu hồi, giao cho UBND thị xã Bắc Kạn (nay là thành phố) quản lý, đồng thời quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng hơn 1.197 m2 đất xây dựng nhà ở tập thể cho Chi nhánh.
Sau đó, Chi nhánh đã xây dựng 10 căn hộ tập thể, diện tích 80 m2/căn, giao cho các hộ gia đình là cán bộ, công chức trong cơ quan; còn lại hơn 397 m2, cho 5 hộ cán bộ, công chức trong cơ quan mượn để xây dựng nhà ở.
Ngày 17-1-2011, Bộ Tài chính có phương án sắp xếp cơ sở nhà đất của Chi nhánh. Ngày 23-2-2011, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành quyết định chuyển giao Khu tập thể ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn đang quản lý, sử dụng, sang UBND tỉnh Bắc Kạn để xử lý theo quy định hiện hành.
UBND tỉnh Bắc Kạn đã thu hồi diện tích hơn 1.197 m2 đất nói trên và giao cho Trung tâm phát triển quỹ đất (TTPTQĐ) tỉnh Bắc Kạn quản lý.
Ngày 2-12-2016, TTPTQĐ tỉnh Bắc Kạn có Văn bản số 159/TTPTQĐ-BTTĐC về việc đề xuất phương án sử dụng đất khu đất này.
Theo đó, TTPTQĐ tỉnh Bắc Kạn đưa ra hai phương án, gồm: giao đất thông qua đấu giá và giao đất có thu tiền sử dụng đất mà không thông qua đấu giá. TTPTQĐ tỉnh Bắc Kạn khẳng định, theo quy định tại Điểm g, Khoản 1, Điều 118, Luật Đất đai 2013, khu đất này phải được giao theo hình thức thông qua đấu giá.
Tuy nhiên, Trung tâm đánh giá phương án này không khả thi bằng phương án giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua đấu giá vì Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Bắc Kạn đã có đề nghị giao đất cho các hộ hiện đang sử dụng đất. Trung tâm dự kiến giao đất không thông qua đấu giá sẽ thu được khoảng 4,7 tỷ đồng tiền sử dụng đất.
Từ phương án này của Trung tâm, Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục có văn bản số 1785/STNMT-TNĐ đề nghị UBND tỉnh đồng ý về chủ trương giao đất khu đất này theo hình thức có thu tiền sử dụng đất, không thông qua đấu giá.
Căn cứ tham mưu của Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ra văn bản đồng ý về chủ trương giao khu đất này cho UBND thành phố Bắc Kạn để thực hiện giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá cho các hộ gia đình, cá nhân là công chức của Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Bắc Kạn.
Đến nay, 15 hộ gia đình, cá nhân được giao đất theo hình thức này đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đã nộp tiền sử dụng đất.
Theo tìm hiểu của phóng viên, khu đất nói trên nằm ở vị trí đắc địa trong khu trung tâm của thành phố Bắc Kạn, đã được quy hoạch là khu dân cư, đất vuông vắn, mặt bằng sạch.
Tại thời điểm năm 2016, giá thị trường ở các lô đất sát với khu đất này khoảng 700 đến 800 triệu đồng/lô. Vì vậy, nếu đấu giá sẽ thu hút được nhiều người tham gia và có thể thu được hơn 10 tỷ đồng.
Ngoài ra, việc Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh cho chủ trương đồng ý giao đất không thông qua hình thức đấu giá còn không đúng quy định tại Khoản 1, Điều 7, Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19-1-2007 của Thủ tướng Chính phủ, gây thất thu ngân sách nhà nước.
Việc các sở, ngành chuyên môn hướng dẫn, chỉ đạo không đúng quy định của pháp luật đã dẫn tới nhiều địa phương rơi vào cảnh làm trái luật khi giao đất không đúng đối tượng và không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất.
Tại huyện Na Rì, khi thực hiện dự án Quốc lộ 3B và đường từ Cầu Tranh đến Trường THPT huyện đã dư thừa ra một số diện tích đất ở liền kề các hộ dân đã có đất, nhà ở (còn gọi là khu Giả Dìa, thị trấn Yến Lạc). Theo quy định, diện tích đất này phải được đấu giá; nếu giao đất không qua đấu giá thì thẩm quyền là của Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Tuy nhiên, không rõ lý do gì mà ngày 9-5-2016, UBND huyện Na Rì ra văn bản số 380/UBND-TNMT gửi UBND tỉnh đề nghị cho chủ trương thực hiện giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua đấu giá.
Ngày 10-6-2016, Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Kạn có văn bản số 657/STNMT-TNĐ gửi UBND tỉnh. Theo văn bản này, có 13 lô đất nằm trong diện tích đất đã được UBND tỉnh giao cho UBND huyện Na Rì để xây dựng khu dân cư Giả Dìa. Trong đó, có 11 lô vị trí nằm phía trước liền kề với đất ở của các hộ gia đình, cá nhân đề nghị giao đất. Do vậy, việc giao đất không thông qua hình thức đấu giá là phù hợp thực tế. Theo tham mưu này của Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành văn bản đồng ý chủ trương giao cho huyện Na Rì 11 lô đất trên, có thu tiền sử dụng đất mà không đấu giá theo quy định.
Việc giao đất không theo hình thức đấu giá của UBND huyện Na Rì đối với 11 lô đất tại khu dân cư Giả Dìa là vi phạm quy định của pháp luật.
Bởi lẽ, tại Khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai 2013 đã quy định rõ, các trường hợp giao đất không thông qua hình thức đấu giá, trong đó, không có trường hợp nào như UBND huyện Na Rì đã giao. Những lô đất mà UBND huyện Na Rì giao không thông qua đấu giá, tại Điểm I, Khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai 2013 quy định, thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Trước đó, năm 2007, huyện Pác Nặm thi công đường 27m tại xã Bộc Bố. Sau khi công trình được xây dựng xong, một phần đất bị thu hồi sau khi sử dụng để làm đường vẫn còn dư. Số đất dư kết dọc trục đường 27m này được UBND huyện Pác Nặm lập quy hoạch phân thành 48 lô đất.
Năm 2016, UBND huyện Pác Nặm đã giao 48 lô đất trên cho 27 hộ dân tại xã Bộc Bố theo chủ trương giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá không đúng quy định.
Chấn chỉnh, xử lý các vi phạm, tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo ngành chức năng kiểm tra, thanh tra việc giao đất tại huyện Pác Nặm và Na Rì.
Tuy nhiên, với tình trạng nhiều sai phạm lặp lại ở các địa phương khác nhau thì tỉnh Bắc Kạn cũng cần xem xét, kiểm tra toàn diện việc giao những khu đất có vị trí đắc địa ở các thị trấn, thành phố; làm rõ, xử lý nghiêm vi phạm (nếu có) của các tổ chức, cá nhân, bảo đảm thi hành chặt chẽ, hiệu quả Luật Đất đai, tránh thất thu ngân sách.
