Trong cuộc gặp mới đây với Chủ tịch Hội đồng châu Âu S.Mi-sen, Thủ tướng Bồ Đào Nha A.Cô-xta nhấn mạnh, việc đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU là một “vinh dự to lớn” của Bồ Đào Nha và khoảng thời gian sáu tháng tới sẽ là lúc nước này nỗ lực hết sức hợp tác chặt chẽ cùng các tổ chức khác để hoàn thành trọng trách. Nhìn lại nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU trước đó của Đức, có thể thấy, hàng loạt “hồ sơ nóng” của EU đã được giải quyết, từ việc các nhà lãnh đạo 27 nước trong “ngôi nhà chung” đạt được thỏa thuận về ngân sách tới năm 2027 cùng gói phục hồi kinh tế nhằm giải quyết hậu quả do Covid-19; toàn bộ khối đồng loạt triển khai chiến dịch tiêm vắc-xin ngừa dịch… cho đến việc EU chính thức ký kết thỏa thuận thương mại lịch sử với Anh thời kỳ hậu Brexit, khép lại quãng thời gian gần 5 năm đàm phán cam go, trắc trở. Những thành công tốt đẹp trong nhiệm kỳ Chủ tịch vừa qua của Đức là nền tảng tốt cho tương lai phát triển của EU, song cũng đặt ra những áp lực đối với người kế nhiệm, khi mà EU vẫn đang vật lộn trong “vòng xoáy” của cuộc khủng hoảng y tế trầm trọng mang tên Covid-19.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo, sáu tháng đầu năm 2021 sẽ là một chặng đường hết sức gian nan và vất vả trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 trên thế giới, trước khi các loại vắc-xin có thể phát huy tác dụng và đảo ngược tình hình. Cũng theo WHO, một số quốc gia đang phải chứng kiến tốc độ lây nhiễm dịch bệnh nhanh đáng sợ, nhất là ở châu Âu và Bắc Mỹ. Sự xuất hiện những ca nhiễm biến thể mới của vi-rút SARS-CoV-2 gây Covid-19 tại hàng chục quốc gia châu Âu đã khiến lục địa già “đứng ngồi không yên”. Nhiều quốc gia như Anh, Pháp, Đức… phải áp đặt lệnh giới nghiêm để kiềm chế sự lây lan của dịch bệnh. Đây là phép thử cho sự đoàn kết của châu Âu và cũng là phép thử cho khả năng lãnh đạo, chèo lái toàn bộ khối vượt qua thách thức về y tế của Bồ Đào Nha, nước giữ chức Chủ tịch Hội đồng EU nhiệm kỳ này. Mới đây, Tổng thống Bồ Đào Nha M.Xô-xa cũng đã được xác nhận dương tính với vi-rút gây Covid-19.
Khôi phục kinh tế sau đại dịch cũng là một trong những nhiệm vụ khó khăn khác của Chủ tịch Hội đồng EU. Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) đánh giá, nền kinh tế Khu vực đồng ơ-rô (Eurozone) năm 2021 sẽ phục hồi chậm hơn so với dự báo ban đầu. Theo ECB, khu vực Eurozone sẽ tăng trưởng 3,9% trong năm 2021, thấp hơn so với dự báo được đưa ra hồi tháng 9-2020 là 5%. Một tin vui về kinh tế mà EU nhận được trong những ngày cuối năm lạnh lẽo vừa qua, đó là việc các nhà lãnh đạo EU đạt được thỏa thuận về ngân sách tới năm 2027 cùng gói phục hồi kinh tế nhằm giải quyết hậu quả do dịch Covid-19 gây ra. Sự kiện này có ý nghĩa rất quan trọng, bởi đây sẽ là nguồn tài chính giúp tái thiết châu Âu trong thời điểm mà gần như toàn bộ các nền kinh tế khu vực đều lâm vào khủng hoảng do ảnh hưởng của các lệnh phong tỏa, hạn chế… trong suốt năm 2020. Việc nhận được các khoản tiền trong gói phục hồi sẽ giúp EU ngăn chặn làn sóng phá sản của các doanh nghiệp, giảm bớt những thiệt hại về mặt kinh tế cũng như nguy cơ bất ổn xã hội.
Cùng với đó, đảm nhận vai trò Chủ tịch Hội đồng EU trong nhiệm kỳ sáu tháng đầu năm 2021, Bồ Đào Nha sẽ phải giải quyết những vấn đề quan trọng khác, như tìm ra chính sách chung về vấn đề người tị nạn, thực hiện hóa thỏa thuận về thời kỳ hậu Brexit giữa EU và Anh, thúc đẩy chính sách trong quan hệ giữa EU với Mỹ, Trung Quốc, Nga… Giới chức Bồ Đào Nha cũng nêu rõ, nước này sẽ tập trung đẩy mạnh sự đoàn kết của EU, thúc đẩy chuyển đổi số phục vụ người dân và doanh nghiệp và đưa châu Âu trở thành “ngọn cờ đầu” trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Bồ Đào Nha tiếp nhận chức Chủ tịch Hội đồng EU ở thời điểm châu Âu đang đứng trước những thách thức lớn trong lịch sử, trong đó phải kể đến cuộc khủng hoảng y tế chưa có hồi kết từ đại dịch Covid-19. Mặc dù bắt đầu cương vị mới với bộn bề khó khăn, Thủ tướng Bồ Đào Nha A.Cô-xta vẫn tin tưởng vào khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ của quốc gia này. Ông A.Cô-xta khẳng định không nên nhìn nhận những vấn đề nêu trên là trở ngại, mà là cơ hội cho sự chuyển mình và phát triển hơn nữa của châu Âu.
