Nhân tố tích cực trong nền kinh tế I-xra-en

Cuộc khủng hoảng Covid-19 ảnh hưởng đáng kể tới nền kinh tế I-xra-en. Tuy nhiên, là "quốc gia khởi nghiệp (startup)", I-xra-en tiếp tục chứng kiến những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực này. Kết thúc năm 2020, các doanh nghiệp startup trong lĩnh vực công nghệ của I-xra-en đạt mức kêu gọi đầu tư hơn 10,6 tỷ USD, tăng 27,7% so với mức 8,3 tỷ USD trong năm 2019, trở thành nhân tố tích cực đóng góp cho nền kinh tế quốc gia Trung Ðông.

Một triển lãm giới thiệu các startup trong lĩnh vực y tế ở I-xra-en. Ảnh: Israel21c.org
Một triển lãm giới thiệu các startup trong lĩnh vực y tế ở I-xra-en. Ảnh: Israel21c.org

Lĩnh vực startup công nghệ của I-xra-en liên tục tăng trưởng ấn tượng với hai con số từ năm 2017 đến nay. Năm 2018, các startup công nghệ ở nước này kêu gọi được 6,4 tỷ USD, tăng 22,14% so với năm 2017 (5,24 tỷ USD) và năm 2019 tăng 12,16% so năm 2018. Chỉ trong chín tháng đầu năm 2020, các startup công nghệ của I-xra-en đã nhận được tám tỷ USD đầu tư, mức của cả năm 2019. Các hãng công nghệ chuyên cung cấp nền tảng làm việc từ xa, y tế và an ninh mạng thậm chí còn tăng trưởng mạnh hơn trong bối cảnh nhiều ngành khác bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Trong tháng 9-2020, các startup công nghệ đã lần đầu đạt mức đầu tư kỷ lục hơn 1,1 tỷ USD. Riêng trong tháng 12-2020, các startup công nghệ nhận được hơn 900 triệu USD. Ðây vẫn chưa phải là số liệu cuối cùng vì còn nhiều doanh nghiệp chưa muốn công khai các khoản đầu tư bên ngoài. Ðứng đầu về gọi vốn trong tháng 12-2020 với mức đầu tư 138 triệu USD là nền tảng hội thảo và tổ chức sự kiện trực tuyến Bizaboo, được trang Globes bình chọn là startup của năm 2020. Trong khi đó, hãng cung cấp dịch vụ bảo mật điện toán đám mây Wiz nhận được 100 triệu USD, hãng bảo mật dữ liệu BigID và hãng phần mềm quản lý Hibob cùng đạt 70 triệu USD, hãng thanh toán thông minh Trigo đạt 60 triệu USD, hãng an ninh mạng Orca đạt 55 triệu USD…

Những con số ấn tượng từ các startup công nghệ là điểm sáng của nền kinh tế I-xra-en trong bối cảnh chịu nhiều thiệt hại do đại dịch gây ra. Lĩnh vực công nghệ cũng đóng góp quan trọng vào nền kinh tế nước này. Tổng kim ngạch xuất khẩu của I-xra-en năm 2020 đạt 107 tỷ USD, giảm 3% so năm 2019, nhờ những đơn hàng lớn xuất khẩu phần mềm và dịch vụ nghiên cứu và phát triển bù đắp cho những thiệt hại nặng nề của ngành du lịch và vận tải. Theo báo cáo do Viện Xuất khẩu I-xra-en công bố, mức giảm này là tương đối thấp so mức giảm bình quân của thế giới, lên tới 10% theo ước tính của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Tác động của đại dịch khiến doanh thu từ xuất khẩu dịch vụ du lịch và vận tải của I-xra-en giảm mạnh, tới 45%. Tuy nhiên, xuất khẩu công nghệ cao đã bù đắp lại bằng mức tăng 7%, chiếm hơn một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu của đất nước.

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, lĩnh vực khởi nghiệp ở I-xra-en cũng chịu tác động của đại dịch khi nguồn vốn rót vào các startup ở giai đoạn hạt giống bị suy giảm, trong bối cảnh các nhà đầu tư lo ngại hứng chịu rủi ro. Ðể khuyến khích đầu tư, Cơ quan Sáng tạo I-xra-en (IIA) đã khởi động một chương trình tài trợ mới trị giá 25,1 triệu USD nhằm giúp các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn hạt giống và giai đoạn đầu gọi vốn. Chương trình của IIA khuyến khích các khoản đầu tư ban đầu, bằng cách hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư tiềm năng, vào các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn hạt giống (những công ty đã huy động được 1,1 triệu USD). Theo đó, dự án sẽ cung cấp cho các công ty tham gia các khoản tài trợ trị giá 40% của vòng vốn đầu tư ban đầu. Các nhà đầu tư sẽ được quyền lựa chọn sau ba năm, để mua cổ phần của công ty mà họ đầu tư. Sau khi điều này được thực hiện, IIA sẽ được hoàn trả số tiền tài trợ mà họ cung cấp ban đầu. Chương trình được thực hiện như một phản ứng trước sự sụt giảm đầu tư vào các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn hạt giống trong những năm gần đây và do những thất bại của thị trường có tính rủi ro cao và phức tạp này. IIA ước tính, 64% các công ty khởi nghiệp tham gia chương trình mới sẽ có thể thực hiện vòng gọi vốn tiếp theo trong vòng ba năm. Chương trình của IIA nhằm nâng cao tỷ lệ thành công của các công ty khởi nghiệp ở I-xra-en, trong bối cảnh việc thúc đẩy thành lập các công ty khởi nghiệp mới ở giai đoạn hạt giống rất quan trọng đối với hệ sinh thái đổi mới của I-xra-en.

BẢO ANH