Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh

Trong những năm gần đây, nhiều quốc gia và thành phố lớn trên thế giới đã chuyển hướng sang ứng dụng các công nghệ thông tin và truyền thông như in-tơ-nét vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), rô-bốt cao cấp, xe tự hành, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, di động, mạng xã hội nhằm nâng cao năng lực thu thập, chia sẻ và phân tích dữ liệu phục vụ công tác quản lý, kết nối chặt chẽ các lĩnh vực của đời sống xã hội, giúp tận dụng nguồn lực con người, công nghệ, để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng khởi nghiệp và thúc đẩy sự phát triển bền vững, hình thành xu hướng xây dựng các "chùm đô thị thông minh". Cộng hưởng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (từ năm 2011), số lượng thành phố trên thế giới triển khai xây dựng đô thị thông minh ngày càng nhiều như Niu-Oóc, Pa-ri, Bác-xê-lô-na, Tô-ki-ô, Xơ-un,...

Trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, sự phát triển của TP Hồ Chí Minh cũng không thể nằm ngoài xu hướng tiếp cận này. Theo định hướng đó và khát vọng đưa TP Hồ Chí Minh trở thành một trong những trung tâm của khu vực châu Á, từ năm 2015, thành phố đã tập trung nguồn lực xây dựng đô thị thông minh với nền tảng kiến trúc công nghệ thông tin và truyền thông theo hướng kiến tạo hệ sinh thái mở, tập trung vào nhiệm vụ hỗ trợ thực hiện bảy chương trình đột phá của thành phố và các bức xúc, trăn trở của người dân.

Giai đoạn 2017 - 2020, thành phố hướng đến mục tiêu tăng cường sự tham gia của người dân trong hoạt động quản lý nhà nước; tăng cường sự kết nối giữa các lĩnh vực; nâng cao chất lượng sống và làm việc; quản trị đô thị thông minh; nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế theo hướng kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo. Từ sau năm 2020, thành phố sẽ phát triển đô thị thông minh ở mức cao hơn, đó là gắn kết người dân, giúp người dân tương tác với chính quyền mọi lúc mọi nơi và tham gia vào các quyết sách của thành phố; gắn kết các lĩnh vực chính quyền giúp nâng cao hiệu quả quản lý đô thị và phục vụ người dân, tiết kiệm nguồn lực, chi phí; dữ liệu mở nâng cao tính minh bạch trong các hoạt động của chính quyền thành phố; tăng cường khả năng dự báo và ứng phó với tình hình ngập nước, từ đó giảm thiểu tác động tới cuộc sống của người dân; nâng cao chất lượng môi trường thông qua việc giám sát, kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải; chủ động kiểm soát và giảm ùn tắc, tai nạn giao thông, tạo thuận lợi và thoải mái cho người dân khi di chuyển trong thành phố; giảm tình trạng quá tải, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế của người dân, chủ động phòng, chống dịch bệnh; kiểm soát nguồn gốc thực phẩm, hàng hóa hướng đến quản lý quá trình chuỗi cung ứng; kiểm soát tình hình an ninh trật tự, nâng cao hiệu quả công tác ứng cứu khẩn cấp; chủ động phòng, chống tội phạm hiệu quả; tạo môi trường thể chế thuận lợi, kết hợp dữ liệu mở thúc đẩy khởi nghiệp và hỗ trợ phát triển kinh tế theo hướng kinh tế tri thức.

Các mục tiêu này sẽ phục vụ ba đối tượng chính của đô thị thông minh. Thứ nhất, đối với chính quyền thành phố, đô thị thông minh sẽ tập trung xây dựng chính quyền điện tử, đặt nền móng về kết nối chia sẻ thông tin dữ liệu để tăng hiệu quả quản lý nhà nước trên các mặt và lĩnh vực hoạt động. Thứ hai, đối với người dân, đô thị thông minh tăng cường sự tương tác giữa chính quyền và người dân, tăng cường các tiện ích phục vụ cho người dân. Thứ ba, với doanh nghiệp, đô thị thông minh sẽ kiến tạo môi trường hoạt động minh bạch, đơn giản, thuận tiện để doanh nghiệp hoạt động, thông qua đó tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp so với các khu vực khác và thu hút đầu tư cho thành phố. Ðồng thời, doanh nghiệp có thể tận dụng nguồn dữ liệu mở để phát huy tinh thần sáng tạo, khởi nghiệp nhằm xây dựng ngày càng nhiều các dịch vụ tiện ích cùng chung tay với chính quyền củng cố, phát huy và xây dựng đô thị thông minh ngày càng bền vững.

Hiện nay, thành phố đã thiết lập khung công nghệ tổng quan làm nền tảng cho việc triển khai xây dựng đô thị thông minh như cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông, kho dữ liệu dùng chung bao gồm cả hệ thống thông tin dữ liệu không gian địa lý, kinh tế - xã hội của thành phố, nền tảng dữ liệu mở, Trung tâm điều hành thông minh, Trung tâm an toàn thông tin điện tử... sẽ kết nối các lĩnh vực thuộc bảy chương trình đột phá với nhau, tập trung sử dụng tốt hơn các nguồn lực, cho phép triển khai các giải pháp mang tính tổng thể - liên ngành hơn để góp phần giải quyết các vấn đề hiện tại, phát huy vai trò của người dân trong việc xây dựng thành phố và tạo xuất phát điểm để phát triển kinh tế; đồng thời, đã thành lập Ban Ðiều hành thực hiện đề án với Trưởng ban là Chủ tịch UBND thành phố; thành lập Hội đồng tư vấn để góp ý phản biện cho quá trình xây dựng và thực hiện đề án, Chủ tịch Hội đồng là đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh. Ðiều đó cho thấy quyết tâm của Ðảng bộ và chính quyền thành phố trong việc xây dựng đô thị thông minh. Ðây là một điểm thuận lợi quan trọng, quyết định sự thành công của đề án.

Việc triển khai xây dựng đô thị thông minh là một lộ trình dài hạn và được lấy ý kiến của nhiều đơn vị từ các sở, ban, ngành cũng như của Hội đồng tư vấn, HÐND và nhân dân thành phố. Theo tình hình thực tế, các khung công nghệ sẽ được điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi sao cho phù hợp nhất với nguyện vọng của người dân. Trong thời điểm hiện tại, các giải pháp của đô thị thông minh sẽ góp phần giải quyết các vấn đề bức xúc của chính quyền, người dân và doanh nghiệp trong các lĩnh vực cải cách hành chính, giao thông, y tế, an ninh, giáo dục, môi trường, ngập nước, quy hoạch và phát triển đô thị.

Việc triển khai xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh là một chủ trương lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của thành phố trong thời gian tới. Ðây là giải pháp mang tính cấp thiết và căn cơ giúp thành phố giải quyết những mặt trái của cơ chế thị trường, đô thị hóa và hỗ trợ mạnh mẽ cho việc hiện thực hóa các mục tiêu của bảy chương trình đột phá. Bên cạnh đó, mô hình đô thị thông minh còn có ý nghĩa to lớn hơn ở cấp quốc gia, góp phần khẳng định vai trò và vị trí đầu tàu của thành phố trong nền kinh tế quốc gia, góp phần tạo bản lề cho thành phố phát triển kinh tế theo hướng kinh tế tri thức.

Hiện nay, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng thành phố sẽ kiên trì thực hiện, nhằm đem đến cho người dân những trải nghiệm từ những thành tựu mà đô thị thông minh mang lại, góp phần hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ thành phố lần thứ 10 đề ra là xây dựng thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình; có vai trò động lực trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

NGUYỄN THÀNH PHONG

Ủy viên T.Ư Ðảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh