Theo báo cáo của Bộ Y tế, bên cạnh phòng, chống dịch Covid-19, ngành y tế chủ động phòng, chống các bệnh truyền nhiễm khác, đặc biệt là dịch bệnh bạch hầu ở khu vực Tây Nguyên, bệnh Whitmore ở miền trung, bệnh sốt mò ở một số tỉnh miền bắc, không để xảy ra "dịch chồng dịch". Dịch bệnh HIV/AIDS tiếp tục được kiểm soát, năm 2020 là năm thứ 12 liên tiếp giảm cả ba tiêu chí: Số người nhiễm mới HIV, số người chuyển sang giai đoạn AIDS và tử vong liên quan đến AIDS. Việt Nam cùng với Anh, Đức, Thụy Sĩ là bốn quốc gia có chất lượng điều trị HIV/AIDS tốt nhất thế giới.
Chương trình Sức khỏe Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, bước đầu triển khai có hiệu quả. Theo kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng năm 2020, tầm vóc người dân được cải thiện, chiều cao trung bình của thanh niên: Nam đạt 168,1 cm, tăng 3,7cm so với năm 2009; nữ đạt 156,2cm, tăng 2,6cm so với năm 2009. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thấp còi dưới 5 tuổi của Việt Nam 19,6%, được coi là mức thấp theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Hoạt động của y tế cơ sở theo nguyên lý y học gia đình được đổi mới. Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin quản lý tổng thể hoạt động trạm y tế, hồ sơ sức khỏe điện tử, tỷ lệ dân số được quản lý, theo dõi sức khỏe là 23,9% năm 2019, ước 45,6% năm 2020.
Tuổi thọ trung bình của dân số cả nước năm 2020 là 73,7 tuổi (tăng 0,1 tuổi so với năm 2019: 73,6 tuổi). Duy trì 14 năm liên tiếp từ năm 2006 đạt mức sinh thay thế, tổng tỷ suất sinh năm 2020 ước tính là 2,12 con/phụ nữ. Tỷ số giới tính khi năm 2020 là 112,1 bé trai/100 bé gái.
Hệ thống cung ứng thuốc phủ rộng khắp toàn quốc, mật độ trung bình đạt khoảng 1.600 người dân có một cơ sở bán lẻ thuốc. Các nhà máy sản xuất vaccine trong nước đã cung ứng được 10 trong tổng số 11 vaccine của Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
Trong bối cảnh tác động của dịch bệnh, việc phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm y tế gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Bộ Y tế phối hợp BHXH Việt Nam vẫn nỗ lực phấn đấu vượt mục tiêu tỷ lệ dân số tham gia BHYT, giao 90,7%, đạt 90,85%. Chuẩn bị các điều kiện để thực hiện thông tuyến tỉnh trong khám chữa bệnh BHYT từ 1-1-2021.
Hoàn thành việc hoàn thiện hồ sơ quản lý sức khỏe cho 98 triệu hồ sơ sức khỏe cá nhân; kết nối, chia sẻ dữ liệu y tế cơ sở, dùng chung cho 10.600 trạm y tế xã; quyết tâm thực hiện công khai minh bạch với hơn 60 nghìn dược phẩm, 17 nghìn trang thiết bị, vật tư y tế, gần 100 nghìn kết quả đấu thầu và hơn 1.400 cơ sở y tế công khai giá dịch vụ trên Cổng Công khai y tế.
Năm 2021, Bộ Y tế cho rằng, công cuộc phòng chống đại dịch Covid-19 chưa có điểm kết thúc; sự biến đổi của virus đòi hỏi phải có sự quyết tâm cao hơn nữa trong đại chiến cam go này. “Bảo vệ cho nhân dân được hưởng một cái Tết bình an”, “Để cuộc sống trở lại cuộc sống bình thường, bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người dân” - là niềm mong muốn và là mục đích trước mắt và lâu dài là cấp bách và cũng là trường kỳ trong năm 2021.
Ngành y tế cũng phấn đấu tỷ lệ bao phủ BHYT đạt khoảng 91%. Tháng 3-2021, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong cấp phép ngành dược, an toàn thực phẩm. Tháng 7-2021, thực thi khám chữa bệnh ngoại trú không dùng giấy, đặt khám trực tuyến trên toàn quốc. Áp dụng trên diện rộng phương thức chi trả dịch vụ khám, chữa bệnh theo nhóm chẩn đoán (DRG). Toàn bộ dữ liệu y tế được lưu trữ tập trung...
Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, năm 2020 là một năm dài đối với những “chiến sĩ áo trắng”, những người đã nỗ lực, dấn thân, nhất là những người trực tiếp phòng, chống đại dịch Covid-19 với tinh thần không quản khó khăn, sẵn sàng cống hiến, hy sinh, cùng với lực lượng quân đội, công an, ngoại giao… để bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho nhân dân.
Đầu nhiệm kỳ gặp sự cố Formosa, cuối kỳ gặp Corona (virus) hoành hành, nhưng chúng ta đã cố gắng vượt qua. Chống dịch Covid-19 thành công là một thí dụ đẹp về “ý Đảng, lòng dân”, là tổng hòa của ý chí và hành động của cả hệ thống chính trị. Nhân dịp này, Thủ tướng biểu dương và gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến lãnh đạo Bộ Y tế, đến đội ngũ giáo sư, bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng, công chức, viên chức, người lao động tại các cơ sở cách ly, các cơ sở y tế dự phòng, các cơ sở khám, chữa bệnh trong suốt một năm qua với tinh thần làm việc không biết mệt mỏi, không ngừng nỗ lực, cống hiến cao cả, tận tâm hết mình vì một Việt Nam an toàn trước đại dịch.
Điểm lại một số thành quả nổi bật của ngành y tế, Thủ tướng nhìn nhận, công tác xây dựng, hoàn thiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong thời gian qua đã tạo được nền tảng rất quan trọng.
Năng lực điều trị ở các tuyến được nâng lên rõ rệt; hầu hết các kỹ thuật cao trên thế giới đã được thực hiện ở Việt Nam, như ghép tạng, phẫu thuật nội soi, can thiệp tim mạch, điều trị ung thư, góp phần điều trị hiệu quả, cứu sống được nhiều người bệnh. Nhiều kỹ thuật trước đây chỉ làm được ở các bệnh viện T.Ư, tuyến cuối nay đã trở thành thường quy ở nhiều bệnh viện tỉnh, huyện. Số giường bệnh trên 1 vạn dân tăng từ 25 năm 2016 lên 28 năm 2020.
“Chúng ta đã rất chú ý đến việc tiếp tục nghiên cứu sản xuất vaccine. Tôi được biết ngày 21-1 tới đây, các đồng chí đưa vaccine thứ hai và tháng 3 tới đưa vaccine thứ ba vào thử nghiệm lâm sàng trên người”, Thủ tướng nói. Điều này thể hiện năng lực nghiên cứu, tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và cả sự nhanh nhạy, chạy đua với thời gian cũng như sự khát khao, niềm tự hào, tự tôn dân tộc trong bảo vệ người dân trước đại dịch lịch sử này.
Thủ tướng cũng bày tỏ vui mừng vì trong giai đoạn 2016 - 2020, hầu như năm nào ngành y tế cũng có những thành tích nổi bật trong lĩnh vực này. Đó là ca mổ tách cặp song sinh Trúc Nhi và Diệu Nhi tại Bệnh viện Nhi đồng TP Hồ Chí Minh; lần đầu tiên ghép ruột thành công tại Bệnh viện Quân y 103; Bệnh viện Việt Đức tiếp tục phá vỡ kỷ lục trong ghép tạng do chính Bệnh viện lập trong năm 2019 với 10 ngày thực hiện liên tiếp 23 ca ghép tạng.
Tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam không ngừng tăng và đã đạt 73,7 tuổi, đứng thứ 56 trong tổng số 138 quốc gia, vùng lãnh thổ; đứng thứ 2 khu vực ASEAN chỉ sau Singapore. Đây là những thành tựu đáng tự hào của đất nước, của ngành y tế, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu của Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng.
Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, tình trạng quá tải ở một số bệnh viện T.Ư và tuyến cuối chưa khắc phục tốt, “giải pháp nào đặt ra trong năm 2021”. Cải cách thủ tục hành chính trong khám chữa bệnh còn là vấn đề, “cần tạo thuận lợi hơn nữa cho người dân về khám chữa bệnh”. Thủ tướng đề nghị bản thân ngành y tế cũng phải biến nguy cơ thành thời cơ để tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện trong thời gian đến.
Về nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng đề nghị trước hết, thực hiện đồng bộ các biện pháp ngành y tế, đặc biệt “Thông điệp 5K” của Bộ Y tế về phòng, chống Covid-19. Các ngành chức năng như công an, quân đội, các tỉnh có biên giới cần các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn nhập cư trái phép. Nêu cao tinh thần cảnh giác, đấu tranh với biểu hiện lơ là, chủ quan, coi thường lợi ích cộng đồng trong phòng, chống dịch Covid-19 để đón Tết lành mạnh, an toàn.
Thủ tướng hoan nghênh quyết định của lãnh đạo Sở Y tế TP Hà Nội tạm đình chỉ công tác Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Chương Mỹ do chưa thực hiện đúng quy trình trong việc tổ chức cách ly tập trung khi cho một người ra khỏi nơi cách ly khi chưa đủ 14 ngày. Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta cương quyết, xử lý nghiêm, kể cả hành chính và hình sự, những cá nhân, tổ chức vi phạm quy định phòng chống dịch. Thái độ dứt khoát như vậy để ngăn chặn có hiệu quả, không để dịch lây lan ra cộng đồng”.
Với việc đã hoàn thiện 98 triệu hồ sơ sức khỏe cá nhân, ngành y tế đã tạo được tiền đề quan trọng để hiện thực hiện hóa chủ trương mọi người dân Việt Nam đều được bác sĩ quản lý, theo dõi, tư vấn và chăm sóc sức khỏe toàn diện. Vì vậy, ngành y tế phải tiếp tục đổi mới, với trọng tâm là y tế cơ sở, phải có những giải pháp đột phá về chuyên môn, cơ chế tài chính cho y tế cơ sở, trạm y tế xã, đặc biệt phải tiếp tục hoàn thành gói dịch vụ y tế cơ bản cho y tế công cộng, y tế dự phòng, tạo động lực cho hoạt động y tế cơ sở; sớm hoàn thành Đề án phát triển nguồn nhân lực y tế vùng khó khăn trình Chính phủ phê duyệt.
Không ngừng cải thiện chất lượng, lấy chất lượng và sự an toàn, sức khỏe của người bệnh, người dân là mục tiêu quan trọng nhất. Tăng cường quản lý, bảo đảm an toàn thực phẩm; trước mắt tập trung chỉ đạo bảo đảm an toàn thực phẩm trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu.
Thực hiện công khai chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh để người dân được biết và có quyền lựa chọn cơ sở khám chữa bệnh. Phải thực hiện việc liên thông, công nhận kết quả xét nghiệm, liên thông kết quả chẩn đoán hình ảnh giữa các bệnh viện, hạn chế tình trạng lạm dụng chỉ định xét nghiệm, góp phần tiết kiệm chi phí hàng trăm tỷ đồng trong hoạt động khám, chữa bệnh, tiến tới bệnh án dùng chung cho các tuyến.
Từ ngày 1-1-2021 theo quy định của Luật BHYT, chúng ta đã thực hiện thông tuyến tỉnh trên phạm vi toàn quốc, đây là thách thức không nhỏ của cả ngành và cả các chính quyền địa phương, khi người dân được lựa chọn cơ sở khám, chữa bệnh tuyến tỉnh theo nhu cầu và theo nguyện vọng; do đó ngành y tế và chính quyền các địa phương phải chủ động nâng cao chất lượng, không để tình trạng người bệnh dồn về một số bệnh viện, gây quá tải cục bộ, dẫn đến giảm chất lượng điều trị, chăm sóc nhân dân.
Phải công khai, minh bạch trong quản trị ngành, trong mua sắm, đấu thầu; tập trung hoàn thành cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức, không được để chậm trễ lâu hơn nữa.
Thủ tướng đồng ý với quan điểm của Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long về vấn đề xã hội hóa, kinh tế trong y tế cần phải phát huy mạnh mẽ trên cơ sở công khai, minh bạch, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, “để người dân không phải gánh chịu chi phí không cần thiết, không thể đưa giá thiết bị lên 5-7 lần để lấy chi phí của người bệnh cao hơn 5-7 lần so với bình thường”.
Ngành y tế phải đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý cũng như cơ chế quản trị trong từng bệnh viện, cơ sở y tế; sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư công cho ngành. Chính phủ quyết tâm cải thiện tình trạng quá tải bệnh viện, chất lượng dịch vụ y tế gắn với cơ chế tiền lương, giá dịch vụ y tế, BHYT. Do đó, Bộ Y tế cần chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện để tiếp tục triển khai lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế gắn với thực hiện BHYT, phấn đấu đạt mục tiêu hơn 95% vào năm 2025.
Chính phủ đã phê duyệt Nghị quyết về thí điểm tự chủ cho bốn bệnh viện: Bạch Mai, Việt Đức, Bệnh viện K, Chợ Rẫy và phê duyệt các đề án tự chủ cụ thể cho Bệnh viện: Bạch Mai, K. Bộ Y tế và các bệnh viện khẩn trương thực hiện, sơ kết thí điểm để đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân rộng, theo phương châm tự chủ không phải là tăng thu mà tự chủ là tạo điều kiện để các bệnh viện phát triển, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và tiếp thêm nhiệt huyết, sức mạnh để cán bộ y tế cống hiến hết mình cứu chữa, chăm sóc người bệnh.
Nghiên cứu đề xuất tăng mức đóng BHYT phù hợp, bảo đảm phục vụ tốt nhất quyền lợi của người bệnh, sử dụng quỹ hợp lý và hiệu quả, bảo đảm cân đối quỹ BHYT; phối hợp giải quyết dứt điểm tình trạng treo, nợ quỹ. Ngành y tế phải có trách nhiệm bảo đảm hơn nữa tính minh bạch về viện phí, kiểm soát tốt hơn chi phí dược phẩm, phác đồ và thuốc chữa bệnh cũng như vật tư, thiết bị y tế. Chống tiêu cực, tham nhũng và đẩy mạnh công khai, minh bạch hóa bằng ứng dụng công nghệ thông tin ở các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc. Đồng thời, phải khẩn trương hoàn thành, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Công tác dân số và phát triển phải luôn là trọng tâm ưu tiên lâu dài của ngành y tế. Trong năm vừa qua, Thủ tướng đã phê duyệt năm Đề án; Bộ Y tế và các địa phương khẩn trương triển khai thực hiện bằng những kế hoạch, chương trình hành động cụ thể để duy trì và tận dụng tối đa thời kỳ dân số vàng phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, đồng thời thích ứng được với xu hướng già hóa dân số trong những năm sắp tới.
Nhấn mạnh vai trò nhân lực ngành y tế, Thủ tướng cho rằng, việc đào tạo bác sĩ, dược sĩ, y tá, hộ lý, điều dưỡng phải được kiểm soát chặt chẽ hơn, tất cả các cơ sở đào tạo không đủ điều kiện phải xem xét cho dừng.
Thủ tướng bày tỏ tin tưởng chắc chắn rằng ngành y tế chúng ta tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả đạt được, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh cao cả bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân được Đảng, Nhà nước giao phó.
