Trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh biên giới quốc gia hôm nay, vai trò của quần chúng nhân dân hơn lúc nào hết càng trở nên quan trọng, là sức mạnh tiềm tàng để đưa cách mạng nước ta bước vào vận hội mới.
Kể từ ngày thành lập cho đến nay, Ðảng Cộng sản Việt Nam dưới tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ lãnh đạo tiếp nối luôn nhìn thấy nguồn sức mạnh vô tận của quần chúng. Lập trường, quan điểm đó đã đứng vững và xuyên suốt trong mọi cương lĩnh của Ðảng, qua từng giai đoạn cách mạng, góp phần đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi, đưa đất nước Việt Nam đến vị thế độc lập, tự chủ như ngày hôm nay và tiếp tục phát huy giá trị của nó trong công cuộc đổi mới đất nước.
Ðối với Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung và Bộ đội Biên phòng (BÐBP) nói riêng, được sinh ra từ nhân dân, trưởng thành trong nhân dân, được vì nhân dân mà chiến đấu, hy sinh là một vinh dự lớn lao, một tài sản vô giá đã được tích lũy và đúc rút qua 74 năm chiến đấu và trưởng thành dưới cờ Ðảng vẻ vang. Phát huy truyền thống của Quân đội ta, xuyên suốt 59 năm qua, lực lượng BÐBP đã cùng Ðảng bộ, chính quyền, nhân dân khu vực biên giới đoàn kết, thống nhất xây dựng thế trận biên phòng toàn dân trở thành sức mạnh tổng hợp, tạo sự gắn kết chặt chẽ và hiệu quả với nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân.
Những năm qua, BÐBP đã phát huy vai trò nòng cốt, chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; đồng thời hết sức chú trọng tăng cường và đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, bởi đây là một trong sáu biện pháp nghiệp vụ nền tảng của biên phòng. Trong xu thế mở cửa để hội nhập, biên giới và đồng bào các dân tộc thiểu số thường là "đích nhắm" của các thế lực thù địch hòng chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, làm giảm sức mạnh của lực lượng quần chúng, công tác này càng được nâng lên một tầm cao mới cả về lý luận lẫn thực tiễn.
Ðể xây dựng và có biên giới thật sự trong lòng dân, những người lính quân hàm xanh luôn xác định là phải bám dân, mang lại cho nhân dân cuộc sống mới với những tiêu chí giản đơn mà cần biết bao công sức và tâm huyết là được ăn no, mặc ấm, được học hành và khám chữa bệnh… Vậy là những danh hiệu thân thương như: "Thầy thuốc quân hàm xanh", "Thầy giáo quân hàm xanh", "Bí thư quân hàm xanh", "Kỹ sư nông nghiệp quân hàm xanh"… được bà con trìu mến đặt cho người chiến sĩ biên phòng theo mỗi bước chân về bản, xuống thôn. Ðể rồi từ tấm lòng và sự tận tụy của anh Bộ đội Cụ Hồ, biên giới sau 73 năm độc lập và tự chủ đã không còn cảnh người dân phải ăn củ mài, thân chuối, không còn xóm bản trắng đảng viên, không còn người thiệt mạng vì những căn bệnh thường gặp…
Từ năm 2009 đến nay, cùng với các ban ngành, đoàn thể và Ðảng bộ, chính quyền các cấp, Bộ Tư lệnh BÐBP đã tổ chức đợt vận động xây dựng "Mái ấm biên cương" với gần 10.000 ngôi nhà và 300 công trình dân sinh trên khắp mọi miền biên cương, hải đảo của Tổ quốc. Chương trình "Bò giống cho người nghèo" được tiến hành thường xuyên, liên tục hơn sáu năm qua đã mang lại một sinh kế mới cho đồng bào nghèo có hoàn cảnh khó khăn, với hơn 10.000 con bò được trao tặng. Các mô hình do BÐBP khởi xướng như: Công trình thủy lợi ruộng lúa nước ở xã Thượng Hóa (Minh Hóa, Quảng Bình); mô hình VACR trồng ngô hai vụ xen canh rau đậu, ao thả cá của xã Pù Nhi (Mường Lát, Thanh Hóa); mô hình trồng chanh leo của xã Tri Lễ (Quế Phong, Nghệ An); mô hình trồng mía đường xuất khẩu của xã Thị Hoa (Hạ Lang, Cao Bằng)… đã và đang mang lại hướng sản xuất mới, góp phần xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống cho người dân.
Các đơn vị đã tham mưu cho chính quyền địa phương tổ chức thành lập được 1.679 tổ đội tàu thuyền đoàn kết, 923 bến bãi an toàn, 54 đội sản xuất an toàn trên biển. Mỗi năm, hàng trăm "tấm lưới nghĩa tình" trị giá ba triệu đồng/tấm được BÐBP tặng các ngư dân tiêu biểu vững vàng đánh bắt hải sản trên vùng biển chủ quyền. Trên biên giới hôm nay, hoạt động hiệu quả và trách nhiệm của 1.466 tổ tự quản, 40.499 hộ gia đình tham gia bảo vệ đường biên, mốc giới và 7.947 tổ tự quản an ninh trật tự đã và đang tạo nên một "lá chắn thép" bảo vệ an ninh chủ quyền lãnh thổ và an ninh biên giới quốc gia; xây dựng nông thôn mới và điểm sáng văn hóa vùng biên.
Toàn lực lượng trên các tuyến biên giới đất liền và tuyến biển đã tập trung triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp đấu tranh ngăn chặn các âm mưu, thủ đoạn hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch, các đối tượng vi phạm pháp luật trên biên giới, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Có được thành tích đó là nhờ có dân và có lòng tin yêu dân của những chiến sĩ biên phòng. Nhân dân tham gia hàng trăm cuộc đấu tranh chính trị với các loại tội phạm, cung cấp tin tức phát hiện nhiều tổ chức phản động đang manh nha chống đối; phòng chống di dời cột mốc biên giới; chống xâm canh, xâm cư; chống phong tỏa vùng biển chủ quyền, cùng các loại tội phạm buôn bán ma túy, phụ nữ, trẻ em…
29 năm qua, "Ngày Biên phòng toàn dân" đã trở thành ngày cả nước hướng về biên giới, khích lệ nhân dân tham gia bảo vệ lãnh thổ, xây dựng biên cương giàu đẹp. Những hoạt động thực tiễn từ phong trào quần chúng trên các tuyến biên giới, biển đảo và kết quả tổ chức phong trào quần chúng tham gia tự quản đường biên, mốc giới của BÐBP đã trở thành cơ sở thực tiễn để Bộ Quốc phòng tham mưu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 9-1-2015. Trong đó, yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư có biên giới, bờ biển chủ trì, phối hợp Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức phong trào cho các tập thể, hộ gia đình và cá nhân đăng ký tham gia tự quản bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ gìn an ninh trật tự trên các tuyến biên giới… Ngay sau khi ban hành, chỉ thị đã nhận được sự ủng hộ to lớn của nhân dân, với tinh thần tất cả vì chủ quyền biên giới, biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, thể hiện sự đồng thuận cao từ Ðảng, Chính phủ tới quần chúng nhân dân.
Trên tinh thần Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, ngày 13-8-2015, Bộ Quốc phòng đã ban hành Hướng dẫn số 7210/HD-BQP nhằm tạo ra phong trào sâu rộng trên cả nước trong tham gia quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, xây dựng khu vực biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và ngày càng phát triển. Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ, Bộ Tư lệnh BÐBP là cơ quan thường trực giúp Bộ Quốc phòng thực hiện các chức năng, nhiệm vụ sau: Chủ trì phối hợp Ban thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và các bộ, ban, ngành liên quan theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện chỉ thị; chủ trì phối hợp Bộ Công an xây dựng quy chế phối hợp trong công tác xây dựng phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc" ở khu vực biên giới.
Trên biên giới hôm nay, có thể khẳng định, hệ thống chính trị cơ sở được củng cố; lực lượng vũ trang vững mạnh toàn diện; việc bố trí, sử dụng vũ khí, phương tiện và hậu cần, kỹ thuật được xây dựng, đáp ứng yêu cầu đề ra. Phong trào "Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới" được thực hiện đồng bộ, có hiệu quả; nhân dân tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, tích cực phát triển kinh tế, văn hóa, xây dựng đời sống mới, ấm no, hạnh phúc và tham gia công tác quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.
"Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân" - lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua mấy mươi năm vẫn vẹn nguyên giá trị, khẳng định sự nghiệp cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân. Lĩnh hội sâu sắc tư tưởng ấy, lực lượng của những chiến sĩ quân hàm xanh đã nỗ lực trên hầu hết các mặt công tác với vai trò là người gác cửa tiền tiêu, bảo vệ biên cương, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân cả nước, xứng đáng với lời tuyên dương của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: BÐBP là đội quân chiến đấu tốt, đội quân công tác giỏi và đội quân dân vận khéo.
