Năm 2007, với sự phấn đấu của toàn Ðảng, toàn dân, tình hình chính trị - xã hội nước ta ngày càng ổn định, quốc phòng, an ninh được giữ vững, kinh tế tiếp tục khởi sắc với nhiều kỷ lục đầy ấn tượng: kinh tế tăng trưởng 8,5%, mức cao nhất trong mười năm qua, thu hút đầu tư nước ngoài đạt 20,3 tỷ USD, viện trợ phát triển chính thức 5,4 tỷ USD; xuất khẩu đạt 48 tỷ USD, kiều hối đạt khoảng 10 tỷ USD, vị thế quốc tế không ngừng nâng cao, lần đầu tiên Việt Nam được bầu là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008 - 2009, cơ quan quyền lực quan trọng nhất của LHQ.
Những thành tựu của đất nước trong năm 2007 càng khẳng định rõ nhận định đúng đắn của Ðảng ta "tuy khó khăn còn nhiều, nhưng đất nước ta có cơ hội lớn để tiến lên. Ðòi hỏi bức bách của toàn dân tộc ta lúc này là phải tranh thủ cơ hội, vượt qua thách thức, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ hơn, phát triển với tốc độ nhanh hơn và bền vững hơn" (1).
Thực hiện mục tiêu nhất quán tạo dựng môi trường quốc tế thuận lợi nhất cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hoạt động đối ngoại của Ðảng và Nhà nước ta trong năm 2007 được tổ chức triển khai, thực hiện chủ động, hiệu quả và sáng tạo; kết hợp chặt chẽ công tác đối ngoại của Ðảng với ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nhân dân, giữa ngoại giao, quốc phòng và an ninh, giữa chính trị đối ngoại với kinh tế đối ngoại; vận dụng nhuần nhuyễn giữa hợp tác và đấu tranh và đạt được những thành tựu quan trọng.
Nét nổi bật là chúng ta đã tiếp tục tạo ra những chuyển biến quan trọng trong việc củng cố tình hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng, các nước trong khu vực; đồng thời chú trọng tăng cường hợp tác với các nước lớn và các đối tác quan trọng, tạo không khí chính trị thuận lợi cho đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, chuyển giao công nghệ, phục vụ phát triển đất nước; củng cố, mở rộng hợp tác có hiệu quả với bạn bè truyền thống ở khắp các châu lục.
Chúng ta đã có nhiều nỗ lực củng cố, thắt chặt quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện với Trung Quốc. Chuyến thăm hữu nghị chính thức Trung Quốc của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng, cũng như nhiều đoàn của Trung Quốc sang thăm Việt Nam đã thể hiện mong muốn của lãnh đạo và nhân dân hai nước tăng cường hợp tác, sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau.
Nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác trên mọi lĩnh vực, hai bên đã nhất trí phát huy đầy đủ vai trò của Ủy ban Chỉ đạo Hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc và các cơ chế hợp tác giữa các ngành; mở rộng hợp tác về kinh tế, thương mại, khoa học - kỹ thuật, văn hóa, giáo dục; thúc đẩy hợp tác "hai hành lang, một vành đai", trong đó ưu tiên các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông vận tải đường sắt, đường bộ cao tốc; sử dụng bền vững nguồn nước sông Hồng và sông Mê Công.
Hai nước quyết tâm hoàn thành phân giới cắm mốc biên giới trên bộ vào cuối năm 2008, tiếp tục triển khai các thỏa thuận về phân định và đánh cá ở vịnh Bắc Bộ, đẩy nhanh đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa vịnh Bắc Bộ và tăng cường trao đổi để giải quyết các vấn đề nảy sinh trên biển.
Quan hệ với CHDCND Lào cũng đạt được nhiều tiến triển quan trọng theo tinh thần "quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện". Hai nước đã phối hợp tổ chức trang trọng các hoạt động kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 30 năm Ngày ký Hiệp ước Hợp tác và Hữu nghị Việt Nam - Lào. Hợp tác kinh tế đang hướng vào chiều sâu, tạo nền tảng cho quan hệ chính trị ổn định, bền vững.
Hai bên đẩy mạnh hợp tác trên nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, văn hóa, khoa học công nghệ, nông lâm nghiệp, thủy điện, đào tạo cán bộ...
Ðến nay, Việt Nam là một trong những nước đứng đầu về đầu tư tại Lào với 52 dự án và vốn đăng ký gần 500 triệu USD. Hai bên đang phấn đấu đưa kim ngạch thương mại hai chiều lên một tỷ USD vào năm 2010 và đến năm 2015 đạt hai tỷ USD. Nước ta và Lào đang phối hợp xây dựng dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc giới, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2010.
Quan hệ Việt Nam - Campuchia tiếp tục phát triển theo khuôn khổ "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài".
Quan hệ hai nước trong năm qua đã đạt nhiều tiến triển trên các lĩnh vực hợp tác về giáo dục - đào tạo, năng lượng, giao thông vận tải, y tế, khai khoáng, dầu khí, trồng cây công nghiệp, chế biến thủy sản. Hai bên phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương lên một tỷ USD vào năm 2010 và hai tỷ USD năm 2015. Nước ta và Campuchia đang nỗ lực đẩy nhanh công tác phân giới cắm mốc.
Chúng ta tiếp tục chủ động thúc đẩy quan hệ với các nước trong Hiệp hội các quốc gia Ðông - Nam Á (ASEAN) theo hướng thực chất hơn trên tinh thần coi ASEAN là một bộ phận quan trọng trong chính sách của ta đối với các nước láng giềng và các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Chúng ta đã có những đóng góp quan trọng trong việc cùng với các nước thành viên ASEAN xây dựng và thông qua Hiến chương ASEAN, mở ra giai đoạn mới hướng tới xây dựng một Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.
Quan hệ với các nước lớn, các trung tâm chính trị - kinh tế lớn trên thế giới cũng đạt những tiến triển quan trọng; hợp tác kinh tế, thương mại, văn hóa ngày càng phát triển hiệu quả. Chúng ta đã có các bước đi chủ động và tích cực trong việc tăng cường và củng cố quan hệ với các nước lớn, các nước công nghiệp phát triển, trong đó có Nga, Ấn Ðộ, Nhật Bản, Mỹ, Pháp, Liên hiệp châu Âu, Hàn Quốc thông qua các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao Ðảng và Nhà nước ta.
Quan hệ giữa Việt Nam với các nước bạn bè truyền thống, các nước khác ở châu Mỹ la-tinh, châu Á, Ðông Âu, Trung Ðông và châu Phi tiếp tục được củng cố, mở rộng và đạt được nhiều kết quả cụ thể.
Cùng với ngoại giao song phương, các hoạt động ngoại giao đa phương cũng được triển khai rất chủ động, tích cực. Phát huy thành công của Năm APEC 2006, chúng ta tiếp tục tham gia hiệu quả vào các diễn đàn quốc tế đa phương như ASEAN, APEC, ASEM..., qua đó khẳng định vai trò của Việt Nam tại các diễn đàn này. Năm 2007 cũng đánh dấu Việt Nam đã thật sự tham gia "sân chơi" thương mại toàn cầu, với tư cách là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), chúng ta đã chủ động tham gia một số ủy ban, tiểu ban, nhóm công tác trong WTO.
Một thành tựu ngoại giao đa phương nổi bật năm 2007 là việc Việt Nam được bầu là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008 - 2009 với số phiếu cao, thể hiện sự tín nhiệm của cộng đồng quốc tế đối với nước ta. Những kết quả kể trên đã góp phần quan trọng nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Nhằm triển khai ưu tiên hàng đầu trong mọi hoạt động đối ngoại của Ðảng và Nhà nước là phục vụ kinh tế, ngành ngoại giao đã lấy năm 2007 là Năm ngoại giao phục vụ kinh tế và đã xây dựng kế hoạch, đề ra nhiều biện pháp thiết thực, cụ thể để thực hiện nhiệm vụ này. Ðẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư ngày càng là nội dung quan trọng trong các chuyến thăm cấp cao cũng như trong tiếp xúc của lãnh đạo nước ta với lãnh đạo các nước.
Ngành ngoại giao cũng chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương khai phá những thị trường mới giàu tiềm năng như: thu hút làn sóng đầu tư từ các nước Vùng Vịnh, tạo điều kiện đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa và lao động sang các nước châu Phi, Trung Ðông... Năm nay chúng ta chủ động mời một số lượng đông đảo lãnh đạo các tập đoàn kinh tế lớn đến Việt Nam tìm hiểu cơ hội đầu tư và ký kết các hợp đồng, thỏa thuận hợp tác.
Công tác bảo hộ công dân và vận động người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục thu được những kết quả quan trọng. Chúng ta tiếp tục cụ thể hóa Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị bằng những chính sách và biện pháp cụ thể như thực hiện Quyết định 135 của Thủ tướng về việc miễn thị thực cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài, bảo vệ các quyền lợi chính đáng của cộng đồng người Việt ở các nước; hỗ trợ cứu nạn bà con ngư dân ta bị thiên tai trên biển...
Công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại và văn hóa tiếp tục được cải tiến về nội dung và hình thức, tăng tính chủ động đấu tranh, góp phần phục vụ tốt cho công tác đối ngoại của Ðảng và Nhà nước, tuyên truyền tích cực những thành tựu trong công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, hình ảnh tươi đẹp về đất nước, văn hóa và con người Việt Nam.
Những thành tựu quan trọng trong công tác đối ngoại của Ðảng và Nhà nước ta trong năm qua là kết quả cộng hưởng của nhiều yếu tố. Trước hết, đó là nhờ vào những thành quả của hơn 20 năm thực hiện thắng lợi công cuộc Ðổi mới, thế và lực của nước ta đang tiếp tục được nâng cao.
Những thành tựu đó còn có một nguyên nhân quan trọng khác là đường lối đối ngoại đúng đắn của Ðại hội X, sự chỉ đạo sát sao và tham gia trực tiếp của lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, Chính phủ và QH cũng như sự phối hợp nhịp nhàng của các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, đoàn thể và doanh nghiệp.
Năm 2008 có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, là năm bản lề của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2006 - 2010. Thế giới năm 2008 sẽ tiếp tục có những diễn biến quan trọng tác động việc thực hiện nhiệm vụ của nước ta.
Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn nhưng nguy cơ, đặt biệt từ các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh cũng như vấn đề tranh chấp biên giới lãnh thổ, tài nguyên có thể tiếp tục gia tăng.
Kinh tế thế giới và khu vực châu Á - Thái Bình Dương về cơ bản vẫn tiếp tục đà tăng trưởng; song cũng cần đề phòng những diễn biến phức tạp của thị trường tài chính, tiền tệ và năng lượng trên thế giới.
Nhìn tổng thể, năm 2008 môi trường an ninh và phát triển của Việt Nam vẫn có nhiều thuận lợi; đất nước ta tiếp tục đứng trước những cơ hội lớn để bứt phá trong phát triển và gia tăng vị thế.
Sau hơn 20 năm mở cửa và hội nhập kinh tế, thế giới đang biết đến Việt Nam như một mô hình phát triển thành công, một nền kinh tế năng động, giàu tiềm năng, một nền văn hóa giàu bản sắc, một dân tộc thủy chung, chân thành và tràn đầy quyết tâm vươn lên sánh vai cùng bạn bè năm châu, chủ động, tích cực tham gia vào đóng góp và các hoạt động quốc tế.
Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ trọng tâm của hoạt động đối ngoại năm 2008 vẫn là duy trì, củng cố môi trường hòa bình và ổn định cho sự nghiệp phát triển và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, trong đó trọng tâm là năm định hướng lớn sau:
- Tiếp tục củng cố, hoàn thiện và nâng cao khuôn khổ quan hệ hợp tác với các nước; đưa các mối quan hệ song phương đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả, ổn định, bền vững và tăng cường sự tin cậy lẫn nhau; triển khai thực hiện tốt các thỏa thuận, xây dựng và tăng cường quan hệ đối tác với các nước; phát huy tốt vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ; tăng cường hơn nữa hoạt động trên các diễn đàn đa phương ở khu vực và trên thế giới; chủ động tham gia giải quyết các vấn đề toàn cầu, nhằm nâng cao vai trò và vị thế của Việt Nam.
- Triển khai mạnh mẽ Chương trình Hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa X về việc đưa nền kinh tế nước ta phát triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là thành viên của WTO; tham gia sâu và đầy đủ hơn các thể chế kinh tế toàn cầu, khu vực, tiểu khu vực; đẩy mạnh công tác ngoại giao phục vụ kinh tế; thúc đẩy làn sóng đầu tư vào Việt Nam mạnh hơn, đồng thời tích cực góp phần cải thiện môi trường đầu tư để tăng khả năng hấp thụ FDI, vận động nhiều hơn ODA, mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa, lao động, tăng thu hút du lịch... với các đối tác hàng đầu cũng như các đối tác giàu tiềm năng ở những khu vực khác; thúc đẩy hợp tác đa dạng trên lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ...
- Tập trung hoàn thành việc phân giới, cắm mốc với các nước láng giềng theo đúng thời hạn đề ra; kịp thời giải quyết các vấn đề nảy sinh về biên giới lãnh thổ trên bộ cũng như trên biển với các nước, góp phần vào việc tạo môi trường thuận lợi cho phát triển và bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước; kiên quyết đấu tranh với các luận điệu sai trái, các âm mưu lợi dụng các vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo để can thiệp công việc nội bộ của Việt Nam; đồng thời sẵn sàng và chủ động đối thoại với các nước và các tổ chức quốc tế, khu vực về những vấn đề này.
- Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong giai đoạn mới; thực hiện tốt các chủ trương lớn của Nhà nước về nhập xuất cảnh, cư trú, kinh doanh, sở hữu nhà; tạo điều kiện, hỗ trợ bà con Việt kiều hội nhập đầy đủ đời sống nước sở tại và giữ gìn bản sắc dân tộc; đẩy mạnh các biện pháp củng cố khối đoàn kết dân tộc; xây dựng các chính sách, cơ chế động viên, thu hút doanh nhân, trí thức, thanh niên, sinh viên Việt kiều và toàn thể bà con hướng về quê hương, tham gia xây dựng đất nước; chú trọng công tác bảo hộ công dân và pháp nhân ta ở nước ngoài trong bối cảnh hội nhập, tăng cường quản lý Nhà nước về các luồng di dân ra nước ngoài.
- Ðẩy mạnh đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền và văn hóa đối ngoại, phối hợp và phục vụ hiệu quả cho chính trị đối ngoại và kinh tế đối ngoại. Ðồng thời tăng cường phối hợp hoạt động ngoại giao của Ðảng, của Quốc hội, ngoại giao Nhà nước với ngoại giao nhân dân, đối ngoại quốc phòng - an ninh, chính trị đối ngoại và kinh tế đối ngoại, thông tin đối ngoại với thông tin trong nước và thực hiện tốt việc thống nhất quản lý hoạt động đối ngoại để tạo sức mạnh tổng hợp, nâng cao hiệu quả của công tác đối ngoại, hoàn thành tốt nhiệm vụ chung.
Với vị thế đi lên của đất nước, tinh thần tự hào dân tộc, chúng ta tin tưởng rằng, trong năm 2008, hoạt động đối ngoại nói chung và ngành ngoại giao nói riêng sẽ tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, thực hiện tốt các nhiệm vụ đối ngoại, xứng đáng với sự tin cậy của Ðảng, Nhà nước và nhân dân.
--------------
(1) Tr.23, Văn kiện Ðại hội đại biểu Toàn quốc lần thứ X Ðảng Cộng sản Việt Nam
