Lúng túng trong thực hiện chính sách với cựu thanh niên xung phong

Mặc dù đã phát hiện ra các sai phạm liên quan việc kê khai, chi trả chính sách hỗ trợ hằng tháng đối với cựu thanh niên xung phong (TNXP), song, hơn 5 năm đã qua, tỉnh Hà Tĩnh vẫn chưa làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan và chưa đưa ra được hướng xử lý hiệu quả.

Thực hiện Quyết định 104 ngày 14-4-1999 của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách đối với thanh niên đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến, trên cơ sở đề xuất của Tỉnh đoàn, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LÐTB&XH), từ tháng 7-2002 đến tháng 12-2009, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành các quyết định về việc giải quyết chế độ trợ cấp hằng tháng cho 1.139 đối tượng TNXP, với mức trợ cấp 120 nghìn đồng/người. Ðến năm 2012, thực hiện việc điều chỉnh mức trợ cấp hằng tháng cho các cựu TNXP đang hưởng theo Quyết định 104, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương rà soát để áp dụng chính sách nâng mức hưởng, nhưng phát hiện 702 đối tượng không đủ điều kiện điều chỉnh hưởng trợ cấp. Theo kết quả rà soát năm 2012 của Sở LÐTB&XH Hà Tĩnh, nguyên do khiến 702 đối tượng không đủ điều kiện để nâng mức trợ cấp hằng tháng là bởi những cựu TNXP vẫn có chồng (vợ) hoặc có con, trong khi đó, Quyết định 104 quy định rất rõ: Những trường hợp không còn khả năng lao động, sống cô đơn không nơi nương tựa thì được xét hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng.

Như vậy, việc kê khai, xác định hồ sơ của các tổ chức, cá nhân trước đây là không chính xác. Theo quy định, những trường hợp kê khai sai đối tượng, không đủ điều kiện để thụ hưởng chính sách sẽ bị cắt mức trợ cấp hằng tháng. Tuy nhiên, ngoài huyện Thạch Hà chấm dứt việc chi trả chế độ trợ cấp hằng tháng cho các trường hợp không đủ điều kiện, 651 trường hợp kê khai sai khác vẫn đang được nhận mức trợ cấp hằng tháng, với mức chi trả từ 120 nghìn đồng đến 540 nghìn đồng/người/tháng. Sự thiếu công bằng trong việc thực hiện chính sách của Nhà nước đối với người có công ở Hà Tĩnh đã gây ra những phản ứng trái chiều trong dư luận, ảnh hưởng đến niềm tin của người dân về vai trò của các cơ quan, đơn vị thụ lý hồ sơ trong quá trình giải quyết chính sách cho người có công tại địa phương này.

Chủ tịch Hội Cựu TNXP Hà Tĩnh Ðào Văn Tinh cho biết, các trường hợp đang được hưởng trợ cấp thường xuyên trên địa bàn đều là những cựu TNXP đã hoàn thành nhiệm vụ trở về, bản thân họ không thể tự mình hoàn thiện được hồ sơ pháp lý để thụ hưởng chính sách, mỗi hồ sơ hoàn chỉnh, đủ điều kiện xét duyệt phải có chữ ký, chứng nhận của 13 tổ chức, đơn vị từ xã đến tỉnh. Tại thời điểm triển khai chính sách, do việc kê khai, xác minh thông tin chưa chặt chẽ, bài bản, cho nên dẫn đến sự nhầm lẫn, trách nhiệm này trước hết thuộc về đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách. “Về mặt quan điểm, chúng tôi đồng tình với chủ trương ngừng chi trả trợ cấp thường xuyên đối với các đối tượng không đủ điều kiện theo quy định. Tuy nhiên, hoàn cảnh gia đình hiện nay của nhiều cựu TNXP đang rất khó khăn, nếu cắt trợ cấp hằng tháng thì đời sống của các đồng chí ấy càng khó khăn hơn” - Chủ tịch Hội Cựu TNXP Hà Tĩnh chia sẻ. Ðồng quan điểm, Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP huyện Can Lộc Võ Tá Phi cho rằng, mặc dù tổng số tiền trợ cấp hằng tháng không nhiều, nhưng đối với nhiều gia đình cựu TNXP đây vẫn là nguồn thu nhập chính. Nếu cắt nguồn trợ cấp thì những cựu TNXP này sẽ trở thành đối tượng không được hưởng bất kỳ chế độ, chính sách nào khi hoàn thành nhiệm vụ, trở về địa phương. Nên chăng, chúng ta cần xem xét, rà soát các khung chế độ, chính sách hợp lý để giảm phần nào những thiệt thòi cho gia đình các đồng chí ấy.

Liên quan đến hướng giải quyết chính sách cho các đối tượng hưởng sai chế độ Quyết định 104 ở Hà Tĩnh, được biết, mặc dù UBND tỉnh Hà Tĩnh chưa đưa ra quyết định cuối cùng, tuy nhiên quan điểm của địa phương này là, đình chỉ việc chi trả đối với các đối tượng hưởng sai chính sách và thu hồi số tiền hưởng sai quy định. Trước thông tin này, nhiều cựu TNXP có hoàn cảnh gia đình khó khăn đang rất lo lắng. “Sau khi chồng mất, cuộc sống của gia đình tôi phụ thuộc vào đứa con trai, nay cả đứa con trai cũng bị tàn tật do tai nạn lao động, nếu cắt nguồn hỗ trợ, gia đình tôi quả thật không biết dựa vào đâu” - Cựu TNXP Nguyễn Thị Thực ở xã Khánh Lộc (huyện Can Lộc) chia sẻ.

Ðề cập vấn đề này, đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ Hà Tĩnh cho biết, với trách nhiệm của mình, sau khi phát hiện các sai sót, nếu Sở LÐTB&XH kịp thời tham mưu UBND tỉnh Hà Tĩnh ngừng chi trả cho các đối tượng hưởng sai chế độ và thực hiện việc rà soát, thực hiện các chính sách phù hợp khác (nếu có) thì sẽ tránh được những khó khăn, vướng mắc phát sinh sau này. Tuy nhiên, một thời gian dài, đơn vị này đã đùn đẩy, né tránh trách nhiệm khiến quy trình xử lý, giải quyết tồn đọng bị kéo dài. Sau hơn 5 năm phát hiện ra những sai sót, ngày 12-12-2018, Sở LÐTB&XH Hà Tĩnh mới có tờ trình về việc đề nghị đình chỉ chế độ trợ cấp hằng tháng đối tượng TNXP hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến hưởng sai quy định.

Được biết, sau khi rà soát, kiểm tra chặt chẽ điều kiện được thụ hưởng chính sách, hầu hết người trong cuộc đều đồng tình với việc thực hiện nghiêm túc quy định của Nhà nước đối với người có công. Tuy nhiên, điều khiến nhiều cựu TNXP băn khoăn lúc này là chính sách đối với các cựu TNXP, nhất là những đối tượng có hoàn cảnh khó khăn sau khi tỉnh Hà Tĩnh ngừng chi trả chế độ trợ cấp thường xuyên. Do đó, thay vì lưỡng lự, chần chừ xử lý trách nhiệm của các đơn vị liên quan, tỉnh Hà Tĩnh cần nghiêm túc thực hiện các quy định của Nhà nước về chế độ, chính sách đối với người có công, và quan trọng hơn, địa phương cần rà soát, nghiên cứu và áp dụng mức trợ cấp mới, phù hợp cho các đối tượng sau khi ngừng chi trả trợ cấp hằng tháng theo Quyết định 104, không để tồn đọng, vướng mắc kéo dài, gây bức xúc trong xã hội.