Vai trò hợp tác xã thúc đẩy chính thức hóa kinh tế phi chính thức

NDO -

NDĐT - Ngày 21-11, tại Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam chủ trì, phối hợp Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức - Vai trò của hệ thống hợp tác xã tại Việt Nam”.

Chủ tịch LMHTX Nguyễn Ngọc Bảo phát biểu khai mạc hội thảo.
Chủ tịch LMHTX Nguyễn Ngọc Bảo phát biểu khai mạc hội thảo.

Tham dự Hội thảo có Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam Chang Hee Lee, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (LMHTX) Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, cùng đại diện các bộ, ngành liên quan và các tổ chức, thành viên HTX.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch LMHTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết: Kinh tế phi chính thức tồn tại từ rất lâu và đã trở thành một bộ phận quan trọng cấu thành của các nền kinh tế trên thế giới, đặc biệt đối với các nước đang phát triển như Việt Nam. Đến nay, mặc dù các khái niệm và định nghĩa về kinh tế phi chính thức và việc làm phi chính thức còn chưa thống nhất, song có thể hiểu rằng, kinh tế phi chính thức là khu vực mà ở đó tồn tại việc làm phi chính thức, tập hợp các đơn vị kinh tế sản xuất sản phẩm và dịch vụ, tạo ra công ăn việc làm và thu nhập cho những người có liên quan, đóng góp vào GDP mà khu vực kinh tế chính thức không với tới được.

Kinh tế phi chính thức bao gồm nhiều khu vực, nhiều loại hình, nhiều hình thức và đối tượng hoạt động. Việc làm phi chính thức được hiểu là việc làm không có bảo hiểm xã hội, nghĩa là việc làm của cả khu vực kinh tế phi chính thức và có thể một phần việc làm của khu vực kinh tế chính thức.

“Việc chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức là một trong những giải pháp nhằm đạt được mục tiêu của Chương trình hợp tác quốc gia về Việc làm bền vững tại Việt Nam giai đoạn 2017 - 2021, bảo đảm tạo môi trường thuận lợi cho các cơ hội kinh doanh bền vững, tạo ra cơ hội làm việc có hiệu quả và thu nhập công bằng cho người dân Việt Nam, bảo đảm an toàn tại nơi làm việc, mở rộng diện bao phủ an sinh xã hội và giảm các hình thức việc làm không thể chấp nhận được theo tiêu chuẩn lao động quốc tế” - Chủ tịch LMHTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo khẳng định.

Nhiều diễn giả tại Hội thảo cũng nhấn mạnh, việc thúc đẩy thành lập, phát triển HTX là một trong những công cụ hữu hiệu, cầu nối giúp chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức, tập hợp các hộ gia đình, các cá nhân trở thành thành viên HTX. Thông qua HTX tổ chức thực hiện các chính sách lao động, việc làm cho các thành viên HTX; thông qua HTX thực hiện an sinh xã hội và từng bước áp dụng các tiêu chuẩn lao động quốc tế vào khu vực HTX.

Theo Giám đốc ILO Việt Nam Chang Hee Lee, khu vực HTX nói chung và LMHTX Việt Nam nói riêng có vai trò quan trọng trong việc chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức. Trong quá trình này, ILO đã, đang và sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ LMHTX Việt Nam và các HTX để thực hiện có hiệu quả hơn, phát huy hơn nữa vai trò cầu nối quan trọng giữa khu vực chính thức và không chính thức, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế hiện nay.

“Một trong những trụ cột của ILO là thúc đẩy phát triển kinh tế phi chính thức. Đặc biệt, trong rất nhiều năm, HTX là đối tác quan trọng với ILO để tạo ra những việc làm bền vững. Đây là một trong những sự tham gia phát triển tích cực để thúc đẩy vai trò của kinh tế phi chính thức” – ông Chang Hee Lee nhấn mạnh. Việc hàng triệu triệu người lao động đang làm việc trong khu vực này cho thấy vai trò của HTX thực sự quan trọng trên toàn thế giới. Điều đó cũng cho thấy HTX có vai trò không thể tách rời trong việc thực hiện các chương trình việc làm bền vững và tăng cường mối quan hệ hợp tác.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng, do nhận thức về bản chất, nguyên tắc của HTX của một bộ phận cán bộ quản lý nhà nước và nhân dân chưa thống nhất, chưa đầy đủ và vẫn coi HTX là cánh tay nối dài của chính quyền địa phương để hỗ trợ triển khai thực hiện các chính sách, nhiệm vụ chính trị- xã hội là chính. Nhiều nơi vẫn chưa coi HTX là pháp nhân được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật, bình đẳng như các thành phần kinh tế khác. Do đó, lao động, việc làm trong khu vực HTX vẫn chưa được coi trọng.

Chính vì vậy, để nâng cao năng lực của hệ thống LMHTX trong vai trò nòng cốt phát triển HTX vì việc làm bền vững, Trưởng ban Hợp tác quốc tế (LMHTX Việt Nam) – PGS.TS Phạm Thị Hồng Yến cũng nêu đề xuất: cần nâng cao năng lực của LMHTX các cấp với vai trò đối tác ba bên trong việc thúc đẩy quan hệ lao động trong khu vực HTX. Cùng với đó, hỗ trợ nâng cao năng lực cho cán bộ tư vấn thành lập, hỗ trợ HTX, đào tạo lớp giảng viên nguồn và cử chuyên gia nghiên cứu, đề xuất tầm nhìn phát triển lao động có chất lượng cho khu vực hợp tác xã và hệ thống LMHTX trong giai đoạn tới.

Bên cạnh đó, bà Phạm Thị Hồng Yến cũng đề nghị ILO cần tài trợ và tư vấn cho LMHTX Việt Nam triển khai các chuỗi giá trị sản phẩm tại các HTX trong khu vực và thế giới, tư vấn hỗ trợ công tác thống kê HTX theo hướng dẫn của ILO…