Theo đó, Cao Bằng đã xác định hướng đi riêng là nông nghiệp thông minh, theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với chế biến, phát huy lợi thế của hàng loạt nông sản đặc hữu có tiếng trên địa bàn. Không chỉ HTX và doanh nghiệp nhỏ, đã có những dự án quy mô hàng nghìn tỷ đồng đến với Cao Bằng, mở ra triển vọng mới về một nền nông nghiệp hiện đại, tập trung.
Bài 1: Đổi thay nơi cội nguồn cách mạng
Cao Bằng là cái nôi của Cách mạng Việt Nam, với đường biên giới tiếp giáp Trung Quốc dài hơn 333 km, có 92 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng, trong đó, có ba di tích lịch sử quốc gia đặc biệt là Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Pác Bó, rừng Trần Hưng Đạo và địa điểm Chiến thắng Biên giới năm 1950 huyện Thạch An.
Đột phá
Ngoài những địa danh lịch sử, Cao Bằng còn có thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, hồ Thang Hen… và là Công viên địa chất toàn cầu được UNESCO công nhận. Cao Bằng được định hình với trùng điệp núi non hùng vĩ, với hơn 95% dân số là đồng bào các dân tộc thiểu số. Mặc dù vậy, đến thời điểm này có thể nói, kinh tế, xã hội, đời sống người dân nơi đây vẫn còn nhiều khó khăn. Cao Bằng chưa được quan tâm đầu tư tương xứng với tiềm năng và lợi thế vốn có của mình. Câu hỏi được đau đáu của nhiều thế hệ lãnh đạo tỉnh là cần phải làm gì để Cao Bằng hết nghèo, Cao Bằng phát triển?
Nằm giữa cánh đồng ngô lúa bên bờ sông Bằng, khu nhà lưới của HTX nông nghiệp Trường Anh (xã Hưng Đạo, TP Cao Bằng) nổi bật với những luống dâu tây xanh mướt, vườn hoa hồng khoe sắc rực rỡ. Chỉ trong hai năm qua, đã có rất nhiều mô hình ở Cao Bằng như HTX Trường Anh có điều kiện phát triển, áp dụng công nghệ thông minh như dưa lưới, cà chua, nho, các loại hoa, lan... Khi mở rộng mô hình, các HTX được hỗ trợ vay vốn sản xuất, tập huấn về quản trị, quản lý, đào tạo nhân công…
Cao Bằng vốn nổi tiếng với nhiều nông sản được thị trường ưa chuộng như lê vàng Đông Khê, miến dong Nguyên Bình, cam quýt Trà Lĩnh, hạt dẻ Trùng Khánh, thạch đen Thạch An... được quy hoạch, tỏa rộng trên diện tích hàng trăm nghìn héc-ta đất sản xuất nông nghiệp.
Trao đổi ý kiến với chúng tôi, lãnh đạo ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn Cao Bằng cho biết, hiện địa phương đang thu hút ngày càng nhiều dự án rau an toàn tiêu chuẩn VietGap, hữu cơ; cấy mô trồng thạch, rau, hoa, chanh leo… bằng phương pháp vòm che, tưới nhỏ giọt, trồng trong nhà màng có thể điều chỉnh ánh sáng, nhiệt độ, kiểm soát sâu bệnh; hay các mô hình chăn nuôi lợn giống, lợn thịt theo tiêu chuẩn công nghiệp và hữu cơ; bước đầu áp dụng công nghệ tự động, giám sát, giúp cây trồng, vật nuôi phát triển an toàn với năng suất, chất lượng cao hơn. Hiện, Cao Bằng đã có nhiều cây trồng đạt giá trị cao, tiêu biểu như chanh leo đạt hơn 160 triệu đồng/ha, gừng hữu cơ hơn 140 triệu đồng/ha... nâng cao thu nhập, bình quân 40 triệu đồng/ha/năm.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bế Xuân Tiến nhấn mạnh: "Tỉnh Cao Bằng đã xác định chủ thể để thực hiện là doanh nghiệp, HTX liên kết với người dân và có sự hướng dẫn, hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước. Nhờ đẩy mạnh thu hút đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, tỉnh đã thu hút được 43 dự án đăng ký đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn với tổng số vốn đăng ký đầu tư 6.259 tỷ đồng, trong đó, đáng chú ý có dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao tại huyện Quảng Hòa có tổng vốn đầu tư trên 2.500 tỷ đồng; dự án nông nghiệp thông minh của Hàn Quốc trị giá hơn 25 triệu USD”.
Đường sáng tương lai
Những chuyển động và thay đổi đã được nhìn thấy, kiểm chứng trong nông nghiệp mang dấu ấn sáng tạo và chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo địa phương. Ông Lại Xuân Môn, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng khẳng định, mục tiêu chủ chốt của Đề án nông nghiệp thông minh là phải gắn kết việc xây dựng các mô hình tổ chức sản xuất, bảo quản, chế biến và tiêu thụ hàng hóa có giá trị và sức cạnh tranh cao để nâng cao thu nhập cho người dân.
Đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng cho rằng, chiến lược tập trung cho xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp thông minh công nghệ cao, phải quan tâm đến mô hình sản xuất từ hộ nông dân, hộ gia đình cá thể cho đến trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp. Nông nghiệp thông minh chính là tư duy, nhận thức, cách làm.
Sau 10 năm, đến cuối năm 2020, chúng tôi trở lại huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng, từng là một huyện nghèo nhưng đến nay đã có những thay đổi lớn. Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất từ chương trình 30a đã mang lại hiệu quả tích cực, nhưng quan trọng hơn là sự quyết liệt của hệ thống các cấp chính quyền tỉnh Cao Bằng làm người dân thay đổi được nhận thức về phương thức sản xuất mới trong phát triển kinh tế nông nghiệp.
Chỉ trong thời gian ngắn, huyện Thạch An đã tập trung triển khai nhiều chính sách hỗ trợ sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập phù hợp nhu cầu và nguyện vọng của nhân dân, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu cây trồng góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo. 100% tuyến đường huyện Thạch An được nâng cấp, cải tạo bảo đảm quy mô kết cấu đường giao thông nông thôn loại A và cơ bản trên 80% các tuyến đường giao thông nông thôn từ trung tâm xã đến các thôn xóm được sửa chữa, cải tạo đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.
Cùng với sự thay da đổi thịt của Thạch An, tại huyện Quảng Hòa, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội được tăng cường đầu tư. Khu kinh tế cửa khẩu Tà Lùng có 35 dự án được cấp chứng nhận đầu tư hoặc chủ trương đầu tư, với tổng nguồn vốn 5.615 tỷ đồng và 20 triệu USD của 27 công ty, doanh nghiệp. Trong đó, có bảy dự án FDI đăng ký đầu tư 399 tỷ đồng và 20 triệu USD, 28 dự án trong nước đăng ký đầu tư 5.216 tỷ đồng.
Công viên địa chất non nước Cao Bằng chứa đựng nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, đặc biệt là các di tích lịch sử cách mạng, trong đó có Di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó - nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về nước năm 1941 để lãnh đạo phong trào cách mạng sau hơn 30 năm bôn ba ở nước ngoài; Di tích Quốc gia đặc biệt Rừng Trần Hưng Đạo - nơi năm 1944, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay; Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Địa điểm Chiến thắng Biên giới năm 1950...
Nhờ sự vào cuộc quyết liệt, quyết tâm của Đảng bộ và nhân dân, ngày 12-4-2018, trong kỳ họp lần thứ 204 của Hội đồng Chấp hành UNESCO tại Paris (Pháp) đã thông qua Nghị quyết công nhận Công viên địa chất Non nước Cao Bằng là công viên địa chất toàn cầu UNESCO. Đây là một niềm vui lớn đối với Cao Bằng, rộng mở cơ hội phát triển du lịch. Non nước Cao Bằng là một miền đất hiếm có, để tìm hiểu lịch sử trên 500 triệu năm của trái đất qua các dấu tích còn lại ở đây.
Bí thư Tỉnh ủy Lại Xuân Môn khẳng định những kết quả đã đạt được trong nhiệm kỳ qua là tiền đề để Cao Bằng tiếp tục bứt phá, tiếp tục phát triển vươn lên mạnh mẽ hướng về tương lai trên con đường sáng đang mở ra phía trước.
