"Bệ đỡ" từ sự ổn định
Những ngày cuối năm 2019, tỷ giá trong nước tiếp tục chứng kiến chuỗi ngày lặng sóng. Cụ thể, đến cuối ngày 31-12, Hội sở chính Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) niêm yết giá USD tại mức 23.080 đến 23.230 đồng/USD (mua - bán). So sánh với mức giá hồi đầu tháng 1-2019, giá bán USD tại ngân hàng này thậm chí đã giảm 25 đồng/USD, còn giá mua đã giảm 55 đồng/USD. Trong khi đó, cũng vào ngày cuối năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã điều chỉnh giảm tỷ giá trung tâm 12 đồng so với ngày trước đó, xuống mức 23.155 đồng/USD. Với biên độ +/-3% đang được áp dụng, tỷ giá trần là 23.850 đồng/USD và tỷ giá sàn là 22.460 đồng/USD. Như vậy, nhìn lại cả năm 2019, ngoại trừ một khoảng thời gian ngắn tỷ giá tăng bật do căng thẳng leo thang của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc khiến Trung Quốc phá giá mạnh đồng CNY, thì phần lớn thời gian, tỷ giá trong nước luôn giữ được sự ổn định. Tính chung cho cả năm, giá USD tăng khoảng 1%.
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nhận định: Trong bối cảnh chịu áp lực từ biến động thị trường quốc tế, NHNN đã điều hành tỷ giá trung tâm linh hoạt, điều chỉnh tỷ giá mua/bán ngoại tệ với các tổ chức tín dụng bám sát diễn biến thị trường. Nhờ đó, tỷ giá và thị trường diễn biến ổn định, thanh khoản dồi dào; các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời; NHNN mua được lượng lớn ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối nhà nước.
Nhìn nhận về tình hình tỷ giá năm 2019, chuyên gia tài chính ngân hàng - TS Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng, tỷ giá được xem là điểm sáng nhất trong điều hành chính sách tiền tệ năm 2019 của NHNN. Trong năm 2019, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, nhờ vậy mà giá trị đồng tiền Việt Nam đã có mức ổn định cao trong bối cảnh nền kinh tế thế giới khá nhiều biến động, nhất là tỷ giá nhiều đồng tiền quốc tế tăng/giảm đột biến. Cùng chung quan điểm, nhiều chuyên gia kinh tế trong nước nhận xét, biến động của tỷ giá năm 2019 gần như không có. Tỷ giá USD/VNÐ duy trì ổn định xuyên suốt trong hầu hết các tháng của năm 2019. Nhờ đó, VNÐ tiếp tục nằm trong nhóm những đồng tiền ổn định nhất khu vực, bất chấp những bất ổn địa chính trị và các sự kiện kinh tế trong nước và thế giới.
Vẫn còn nhiều sức ép
Theo nhận định của Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng, thành công trong điều hành tỷ giá và thị trường ngoại tệ năm 2019 của NHNN sẽ là "tấm đệm" cho quốc gia để phòng, chống những tác động bất lợi từ bên ngoài. Ðến nay, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đạt khoảng 80 tỷ USD. Nền tảng này đem tới kỳ vọng về sự tiếp tục ổn định của tỷ giá và thị trường ngoại tệ trong năm 2020. Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, nền kinh tế Việt Nam vẫn đứng trước không ít khó khăn, do đó tỷ giá cũng còn phải đối mặt với nhiều thách thức.
Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) vừa đưa ra một số dự báo về vĩ mô trong năm 2020, trong đó có vấn đề về tỷ giá. Theo đó, áp lực đối với tỷ giá năm 2020 sẽ đến từ xu hướng tiếp tục yếu đi của đồng CNY (dự báo sẽ mất giá thêm 3 đến 4% nếu thương mại Mỹ - Trung Quốc tiếp tục căng thẳng) và đồng tiền của các thị trường mới nổi khác, khiến sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam suy giảm. Tuy nhiên, rủi ro Việt Nam bị Mỹ đưa vào danh sách "thao túng tiền tệ" vẫn còn, buộc NHNN phải thận trọng trong việc giảm giá mạnh VNÐ. Dự báo VNÐ sẽ giảm giá cao nhất khoảng 2% trong năm 2020. Ðồng quan điểm, TS Nguyễn Trí Hiếu cũng đưa ra dự báo, bước sang năm 2020, sức ép tỷ giá sẽ lớn hơn do cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc chưa có hồi kết, căng thẳng có thể quay trở lại bất cứ lúc nào. Tình hình xuất khẩu của Việt Nam cũng được dự báo khó khăn hơn... "Các tác động bên ngoài sẽ khiến tỷ giá có xu hướng tăng trong năm 2020, đồng VNÐ cũng sẽ biến động theo, nên có thể mất giá trong khoảng 2 đến 3%", TS Hiếu chia sẻ. Trong khi đó, các chuyên gia của Bộ phận Phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research) lại cho rằng, xét trong bối cảnh tổng thể cùng việc cân đối với quan hệ thương mại Việt Nam - Mỹ, mức điều chỉnh của đồng VNÐ trong năm 2020 nếu có sẽ nằm trong khoảng 1 đến 2% và sẽ được điều chỉnh dần từng bước tùy thuộc vào các diễn biến trên thế giới.
Có thể thấy, xu hướng tỷ giá tiếp tục là biến số khó lường trong bối cảnh tình hình địa chính trị trên thế giới diễn biến phức tạp, kinh tế thế giới năm 2020 có khả năng sẽ đứng trước nhiều khó khăn hơn. Trong bối cảnh này, theo Giám đốc toàn quốc Khối kinh doanh tiền tệ và thị trường vốn (Ngân hàng HSBC Việt Nam) Ngô Ðăng Khoa, các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu, có khoản vay nước ngoài bằng ngoại tệ, cần chủ động sử dụng các công cụ phòng vệ tỷ giá, lãi suất, đặc biệt thông qua các sản phẩm phái sinh tiền tệ như: hợp đồng giao dịch ngoại tệ kỳ hạn, hợp đồng hoán đổi lãi suất,... để bảo đảm chủ động trong hoạch định dòng tiền và cân đối lợi nhuận.
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng khẳng định: Trên cơ sở các mục tiêu của Quốc hội, Chính phủ và dự báo kinh tế vĩ mô, tiền tệ trong nước và ngoài nước năm 2020, định hướng năm 2020, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, thận trọng, phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu bình quân dưới 4%, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ và ngoại hối, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý. Theo đó, tiếp tục tập trung điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát, diễn biến thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước khi điều kiện và bối cảnh phù hợp...
