Thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo

Với mục tiêu nâng cao chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh, những năm gần đây, TP Hồ Chí Minh đã đầu tư khá nhiều cho hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Bước đầu, thành quả của hoạt động này đã tạo ra sản phẩm kinh tế có giá trị cao, đồng thời là nguồn lực góp phần phát triển kinh tế - xã hội của thành phố…
Học sinh một trường quốc tế tại TP Hồ Chí Minh thích thú với sản phẩm "học cụ thông minh" của doanh nghiệp khởi nghiệp Ekid.
Học sinh một trường quốc tế tại TP Hồ Chí Minh thích thú với sản phẩm "học cụ thông minh" của doanh nghiệp khởi nghiệp Ekid.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ (KH và CN) TP Hồ Chí Minh, trong ba năm gần đây, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố đang dần hình thành. Bước đầu, đã xây dựng được cộng đồng khởi nghiệp với hơn 760 hoạt động khởi nghiệp (startup), chiếm hơn 42% số startup của cả nước. Trong đó, có hơn 46% startup đã và đang tham gia các chương trình hỗ trợ của những tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố; 222 startup đã và đang được hỗ trợ ươm tạo tại 10 cơ sở ươm tạo của Nhà nước giai đoạn từ năm 2011 đến nay. Một số doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp được ươm tạo từ nguồn ngân sách thành phố đã đưa sản phẩm mang hàm lượng chất xám cao ra thị trường như Công ty cổ phần Công nghệ ACIS (Hệ thống kiểm soát điện thông minh), Công ty iNext (hệ thống chẩn đoán từ xa), Công ty Hóa sinh nông lâm (hóa chất nuôi cấy mô)… Ước tính, khoảng 90 triệu USD số tiền từ ngân sách thành phố đã được chi cho các hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Phó Giám đốc Sở KH và CN Nguyễn Kỳ Phùng cho biết thêm, thành phố đã đạt được một số kết quả bước đầu trong quá trình triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp giai đoạn 2016-2018 với nhiều chương trình cụ thể. Đó là, hỗ trợ hạ tầng cơ sở vật chất cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; hỗ trợ đào tạo-tư vấn-nâng cao năng lực; hỗ trợ nghiên cứu - phát triển - thương mại hóa sản phẩm khoa học, công nghệ - ươm tạo DN; hỗ trợ kết nối - hợp tác đổi mới sáng tạo giữa các thành phần của hệ sinh thái; thành lập Ban điều hành về thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Dù hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của thành phố còn chậm nhưng cũng đã theo kịp với xu hướng chung của thế giới về đổi mới sáng tạo, nhất là trong thời kỳ diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.

Là một trong những đơn vị tiên phong về hỗ trợ khởi nghiệp của TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Sáng kiến hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp (Sihub) thuộc Sở KH và CN thành phố đã và đang thực hiện nhiều chương trình kết nối giữa hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam và thế giới, trong đó hỗ trợ đắc lực để DN khởi nghiệp thâm nhập thị trường nước ngoài. Hiện, Sihub đã ký chương trình trao đổi lĩnh vực startup với các đối tác Hàn Quốc, Đức, Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a, Ca-na-đa… Đơn vị này đặt ra mục tiêu mỗi năm có 20 DN khởi nghiệp của Việt Nam ra các nước và 30 DN khác của nước ngoài tới TP Hồ Chí Minh.

Chương trình Speedup (Chương trình hỗ trợ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP Hồ Chí Minh) do Sở KH và CN chủ trì thực hiện cũng đã cung cấp, hỗ trợ tài chính từ ngân sách thành phố cho rất nhiều dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, y tế, giáo dục-đào tạo, sản xuất ứng dụng công nghệ cao với kinh phí hơn 200 tỷ đồng; tiếp nhận và giải quyết 136 hồ sơ dự án khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo…

Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp (BSSC) trực thuộc Thành đoàn TP Hồ Chí Minh cũng là đơn vị đi đầu, hỗ trợ tích cực cho hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của lực lượng thanh niên, sinh viên thành phố với các hoạt động tư vấn, kết nối, tổ chức các cuộc thi, qua đó kêu gọi nhà đầu tư rót vốn cho các dự án khởi nghiệp của thanh niên.

Một “địa chỉ đỏ” khác hiện đang quản lý một trong năm vườm ươm tạo DN khởi nghiệp lớn của thành phố là Khu Công nghệ cao TP Hồ Chí Minh. Một số DN khởi nghiệp được ươm tạo ở đây thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin đã phát triển, kêu gọi nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài, trưng bày sản phẩm tại nhiều hội chợ quốc tế.

Tuy vậy, theo nhìn nhận của nhiều chuyên gia, cộng đồng startup Việt Nam nói chung và TP Hồ Chí Minh nói riêng vẫn còn nhiều hạn chế trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay. Các startup Việt Nam cần phải thay đổi tư duy, chủ động hòa nhập và thương mại hóa sản phẩm thì mới có thể đi đến thành công.

Theo đánh giá của Sở KH và CN, các startup ở thành phố tuy phát triển mạnh so với cả nước nhưng về kích cỡ, số lượng và chiều sâu còn nhiều hạn chế. Hầu hết DN mới thành lập khoảng một năm đang trong giai đoạn đánh giá thị trường, chỉ một số ít mở rộng kinh doanh; gần 60% startup có vốn rất thấp (dưới một tỷ đồng).

Ban quản lý các Vườn ươm tạo DN khởi nghiệp, Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp của thành phố cũng cho biết, các DN khởi nghiệp quan tâm đến đổi mới sáng tạo, nhưng chủ yếu chỉ phục vụ cho mục tiêu ngắn hạn và hầu hết các DN được khảo sát chưa đầu tư nhiều vào bộ phận nghiên cứu và phát triển (R&D)… Giám đốc Sihub Huỳnh Kim Tước cho rằng, môi trường hỗ trợ khởi nghiệp ở Việt Nam đi sau các nước, do vậy, các DN khởi nghiệp gặp nhiều bất lợi khi tiếp cận thị trường, các nhà đầu tư, thu hút đội ngũ các cố vấn giỏi; thiếu môi trường trải nghiệm, phát triển xa hơn ý tưởng của mình… Vì vậy, việc thúc đẩy hoạt động của DN khởi nghiệp Việt Nam ra nước ngoài về lâu dài chắc chắn tạo cơ hội cho cộng đồng khởi nghiệp trong nước và các nước kết nối, mở rộng hợp tác, chuyển giao tri thức, công nghệ, đồng thời thu hút nguồn lực của các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam…

Tại buổi gặp gỡ, giao lưu với 100 chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài trong khuôn khổ Chương trình kết nối mạng lưới đổi mới sáng tạo tại Việt Nam vừa qua, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh, một trong những yếu tố cốt lõi để đổi mới sáng tạo thành công là sự hợp tác, chia sẻ nguồn lực và hỗ trợ lẫn nhau để cùng đổi mới và phát triển. Vì vậy, bên cạnh đội ngũ KH và CN và DN khởi nghiệp trong nước, thành phố luôn đẩy mạnh kết nối, hợp tác quốc tế, tăng cường sự chung tay đóng góp của các nhà khoa học và chuyên gia người Việt Nam ở nước ngoài mới hy vọng sẽ sớm đưa TP Hồ Chí Minh đạt mục tiêu trở thành “Thành phố đổi mới và sáng tạo” trong khu vực…