Theo kết quả điều tra ban đầu: Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn được thành lập năm 2008 theo giấy phép số 47/GP-NHNN ngày 15-9-2008 của Ngân hàng nhà nước (NHNN) Việt Nam chi nhánh tỉnh Thanh Hóa; phạm vi hoạt động thuộc các xã: Vân Sơn, Triệu Thành, Thọ Bình, huyện Triệu Sơn và xã Xuân Du, huyện Như Thanh. Khi mới thành lập, Lê Quang Đức, sinh năm 1970 ở xã Vân Sơn, huyện Triệu Sơn là Chủ tịch hội đồng quản trị kiêm Giám đốc. Đến năm 2011, ông Đức thôi chức Giám đốc, giữ chức Chủ tịch HĐQT; bà Lê Thị Lan (sinh năm 1984 là em gái Đức), giữ chức Phó Giám đốc Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn.
Tháng 9-2017, NHNN chi nhánh tỉnh Thanh Hóa thanh tra tại Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn, phát hiện các sai phạm nên kiến nghị cơ quan điều tra xử lý. Thu thập các tài liệu, chứng cứ liên quan, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa trưng cầu NHNN chi nhánh Thanh Hóa giám định 64 món vay có liên quan đến các vi phạm tại Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn. Kết luận giám định số 336/KLGĐ–THH2 ngày 10-3-2020 của NHNN Chi nhánh Thanh Hóa cho thấy toàn bộ 64 món vay đều là hồ sơ khống.
Triệu tập Lê Quang Đức và Lê Thị Lan đến cơ quan công an làm việc, cả hai đều khai nhận: Do cần tiền để đầu tư xây dựng nên từ năm 2011 đến năm 2017, Lê Quang Đức và Lê Thị Lan đã câu kết, lập khống nhiều bộ hồ sơ vay vốn từ Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn, rút tiền quỹ tín dụng để sử dụng vào mục đích cá nhân. Theo kết luận của NHNN chi nhánh Thanh Hóa thì Lê Quang Đức và Lê Thị Lan đã lập 111 bộ hồ sơ khống để rút hơn 22 tỷ đồng từ quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn để sử dụng vào mục đích cá nhân.
Cùng với việc khởi tố hai bị can, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa thi hành lệnh bắt tạm giam bốn tháng đối Lê Quang Đức, Chủ tịch HĐQT Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn và áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Lê Thị Lan, Phó Giám đốc Quỹ tín dụng nhân dân Vân Sơn phục vụ công tác điều tra rõ vi phạm các quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng.
