Cảnh giác với tội phạm thương mại điện tử

Thời gian gần đây, lợi dụng việc mua bán hàng hóa dễ dàng qua in-tơ-nét, các đối tượng xấu đã trà trộn, thực hiện các chiêu trò bán hàng lừa đảo, "bẫy" người tiêu dùng để chiếm đoạt tài sản. Nở rộ lừa đảo thương mại điện tử nhất là trên các mạng xã hội như facebook, zalo, các trang web rao vặt…

Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PC50, Công an TP Hà Nội) vừa chuyển hồ sơ và đối tượng trong vụ việc lừa bán điện thoại iPhone 6S 64G Rose Gold được làm giả từ iPhone 6 do Trung Quốc sản xuất tới Phòng Cảnh sát hình sự để điều tra, xử lý về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo đó, các đối tượng liên quan gồm Lã Minh Đức (sinh năm 1995, ở La Khê, Hà Đông, Hà Nội) và Lê Vũ Tuấn Đạt (sinh năm 1995, ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) đã lợi dụng sàn giao dịch thương mại điện tử "nhattao.com" để đăng thông tin bán điện thoại iPhone 6S với giá rẻ. Thực chất, những chiếc điện thoại này là iPhone 6 có xuất xứ... Trung Quốc, đã được thay đổi phần mềm và phần cứng để giả iPhone 6S thật. Chỉ đến khi người mua cắm những chiếc iPhone 6S giả này vào iTunes và thực hiện việc khôi phục phần mềm hay nâng cấp thì mới xuất hiện thông báo lỗi thiết bị và phần mềm không tương thích. Lúc này, chiếc iPhone 6S đã hiện nguyên hình là hàng giả mạo. Phòng PC50 Công an Hà Nội cho biết, bên cạnh những website thương mại điện tử đã được cấp phép, hiện có nhiều cá nhân lợi dụng hình thức kinh doanh online để mở trang web nhưng không đăng ký với Bộ Công thương, hoặc lập tài khoản cá nhân trên các mạng xã hội facebook, zalo để bán hàng giả, hàng nhập lậu, hàng kém chất lượng so với quảng cáo...

Tội phạm thương mại điện tử còn lập các trang web và facebook quảng cáo bán một số mặt hàng có tác dụng làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, chữa bệnh với tính năng, tác dụng không khác gì thần dược. Tuy nhiên, việc trao đổi mua bán, giao dịch chỉ thực hiện qua điện thoại hoặc liên lạc qua "chát" chứ người mua không biết địa chỉ người bán ở đâu. Đến khi chuyển tiền, nhận hàng được gửi qua bưu điện hoặc có người đưa hàng đến, người mua mới "ngã ngửa" vì hàng không hề có tác dụng như quảng cáo. Điển hình như trò lừa bán cục nam châm cai thuốc lá được quảng cáo là hàng xách tay từ Mỹ, mạ vàng, được bán với giá một triệu đồng/hộp. Cục nam châm này có kích cỡ bằng đầu ngón tay, được hướng dẫn đặt lên tai từ ba đến bốn giờ/ngày, sẽ giúp người nghiện thuốc lá bỏ thuốc chỉ trong vòng một tháng. Để người mua tin tưởng, các đối tượng còn tạo dựng nên một nhân vật cai thuốc thành công bằng nam châm lên in-tơ-nét chia sẻ câu chuyện cai thuốc lá bằng cục nam châm kỳ diệu của bản thân. Nhiều phụ nữ có chồng nghiện thuốc lá đã mua thử cho chồng sử dụng. Kết quả tác dụng cai thuốc chưa thấy đâu mà chỉ thấy sự bất tiện khi bỗng dưng phải gắn hai cục nam châm vào tai.

Hay như việc nắm bắt được tâm lý của chị em phụ nữ mơ ước có sống mũi dọc dừa thon gọn, các đối tượng liền quảng cáo bán kẹp nâng mũi Hàn Quốc, kèm theo hình ảnh một cô gái có cái mũi tẹt, cánh thô và to, sau khi đeo kẹp một thời gian đã sở hữu chiếc mũi cao, xinh xắn. Quảng cáo khiến nhiều chị em đua nhau chuyển khoản mua hàng vì giá rẻ, chỉ 160 nghìn đồng/chiếc, có tác dụng nâng mũi không đau, không phẫu thuật. Thế nhưng, theo các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật thẩm mỹ, đây là một cách làm đẹp hết sức ngớ ngẩn, phản khoa học. Trên thế giới hiện nay, muốn nâng cao mũi đều phải nhờ đến phẫu thuật hoặc tiêm chất làm đầy. Còn cách kẹp mũi nêu trên không những gây khó khăn trong hô hấp mà còn làm trầy xước da đối với người sử dụng.

Tương tự như vậy, nhiều người đua nhau đặt mua "máy" chữa cận thị có giá hơn một triệu đồng/chiếc. Thực chất đây chỉ là máy mát-xa mắt của Trung Quốc sản xuất có giá chỉ vài trăm nghìn đồng. Có người mua về máy không hoạt động, nhắn tin hỏi người bán hàng nhưng người bán đã “lặn mất tăm”. Những câu chuyện ăn "trái đắng" khi mua hàng trên mạng in-tơ-nét như vậy liên tục xuất hiện trong thời gian gần đây.

Theo lãnh đạo phòng PC50, để lừa đảo người mua, ngoài nghệ thuật quảng cáo không đúng với chất lượng và công dụng của sản phẩm, các đối tượng còn tạo dựng hàng trăm bình luận giả làm khách hàng đặt mua sản phẩm, khen sản phẩm tốt, có tác dụng làm đẹp, chữa bệnh... trong thời gian ngắn. Không ít người mua bị cuốn theo những bình luận "ảo" đó, vội vã đặt mua hàng không cần kiểm chứng để rồi “tiền mất tật mang”.

Một loại tội phạm thương mại điện tử điển hình khác là thành lập các trang facebook giả mạo bán hàng trên mạng in-tơ-nét, yêu cầu người mua chuyển tiền trước, sau đó mới chuyển hàng để chiếm đoạt tiền của người mua. Thủ đoạn của đối tượng là rao bán hàng xịn nhưng giá rất rẻ hoặc giảm giá "sốc" sản phẩm, giục người mua chuyển khoản trước để giữ hàng nếu không sẽ hết. Tuy nhiên, sau khi chuyển tiền, các khách hàng đều bị cắt đứt liên lạc.

Trước những diễn biến phức tạp của tội phạm lợi dụng thương mại điện tử, Cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác khi tham gia mua bán trực tuyến. Chỉ nên tham gia vào các sàn giao dịch, website bán hàng uy tín để bảo đảm quyền lợi cho người mua, hỗ trợ người dùng khi có sự cố xảy ra. Kiểm tra độ xác thực về thông tin, về công ty, người bán hàng trực tuyến. Đối với cá nhân bán hàng trên mạng xã hội, ngoài địa chỉ "ảo" trên mạng in-tơ-nét, cần có cửa hàng hoặc trụ sở chính thức để liên lạc khi cần thiết. Những người thường xuyên mua bán trên mạng in-tơ-nét cũng cần chú ý đến danh sách "đen" mà các thành viên tham gia mua sắm trực tuyến thông báo cho nhau để biết các địa chỉ, tên giao dịch trực tuyến có dấu hiệu lừa đảo, không có uy tín hoặc bị cấm hoạt động.