Tết trồng cây, nhớ Bác!

Mùa xuân là Tết trồng cây

Còn nhớ, dịp gần Tết Kỷ Dậu năm 1969, dù sức khỏe đã yếu đi nhiều nhưng công việc của Bác vẫn ken dày. Trong bộn bề công việc đó, Bác vẫn lưu tâm cho Tết trồng cây. Mồng 1 Tết là một ngày rất bận rộn của Bác. Buổi sáng sớm, lúc 6 giờ 30 phút, Bác đến thăm và chúc Tết cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Phòng không - Không quân tại sân bay Bạch Mai, Hà Nội. Từ 11 giờ, Bác đến thăm và chúc Tết đồng bào xã Vật Lại, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội), cùng đồng bào trồng cây khai Xuân trên đồi của xã. Dưới bóng cây bạch đàn trên đồi, Bác nói chuyện và chúc Tết đồng bào địa phương.

Đoàn viên thanh niên tỉnh Long An tham gia Tết trồng cây “Đời đời nhớ ơn Bác Hồ”. Ảnh: Phong Nhã

Việc Bác trồng cây ở xã Vật Lại, huyện Ba Vì của tỉnh Hà Tây (trước đây) ngày mồng 1 Tết Kỷ Dậu 1969 chính là sự tiếp nối sinh động nhất cho sự quan tâm của Bác về môi trường sống của con người. Trước đó, ngày 28-11-1959, Bác viết bài phát động phong trào thi đua Tết trồng cây và từ đó trở đi hễ đến Tết cổ truyền của dân tộc là cả miền bắc nô nức trồng cây theo lời kêu gọi của Bác. Đầu năm cuối cùng của cuộc đời mình, ngày 5-2-1969, Bác lại có bài viết nhan đề Tết trồng cây, đăng trên báo Nhân Dân, một lần nữa nói lên sự quan tâm đặc biệt này của Bác. Trong bài báo, Bác nêu lên ý nghĩa cũng như lợi ích to lớn của việc trồng cây. Bác biểu dương những địa phương, những cá nhân có nhiều thành tích trồng cây; đồng thời không quên nhắc nhở một số địa phương còn yếu kém trong việc này. Bác viết rằng, muốn làm tốt công tác trồng cây, thì các cấp ủy và chính quyền địa phương, các ngành cần làm tốt việc vận động nhân dân, quan tâm đúng mức đến lợi ích của nhân dân để phong trào trồng cây ngày càng được mở rộng, sôi nổi.

Ươm mầm sự sống

Loài người đang sống trong tình trạng bất an do biến đổi khí hậu, nước biển dâng và môi trường sinh thái đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Mấy chục năm nay nhân loại đang rối bời, rồi liên tục gióng lên những hồi chuông cảnh tỉnh về tình hình đó. Bao nhiêu hội nghị quốc tế bàn cứu Trái đất bị ô nhiễm và biến đổi khí hậu đã mở ra, bao nhiêu diễn đàn mà truyền thông quốc tế chạy hết công suất cho việc đó nhưng chưa thấm vào đâu cả vì lòng người còn phân tán. Hội nghị Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP 21) tổ chức tại Paris cuối năm 2015 là hội nghị quốc tế đầu tiên đạt được thỏa thuận chung về các biện pháp giảm lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Quá mừng! Thế nhưng, hiệp định chỉ là những trang giấy. Có nghĩa là nó còn phụ thuộc vào hành động thực tế của các chính phủ. Sau COP 21, Chính phủ Mỹ thời Tổng thống D.Trump đã tuyên bố rút khỏi Hiệp định. Cuối năm 2019, với COP 25 họp tại Madrid (Tây Ban Nha), thế giới vẫn cứ loay hoay chưa có lối ra trong việc chung tay giải quyết vấn đề toàn cầu này. Thiên tai? Thật ra là nhân tai đấy!

Trở lại với bối cảnh của nước ta những năm đổi mới, sự tăng trưởng kinh tế có khá lên, nhưng môi trường sinh thái có lúc, có nơi chưa được bảo đảm như mong muốn. Vẫn biết tinh thần chung của Đảng và Nhà nước ta là không đánh đổi môi trường sinh thái, không đánh đổi văn hóa để lấy kinh tế, nhưng xem ra vấn đề này vẫn còn đang ở phía trước. Nhiều vấn đề về bảo vệ môi trường sinh thái, về bảo vệ rừng, về ý thức và hành xử cụ thể trên những vấn đề này ở cả các địa bàn trong cả nước vẫn chưa được giải quyết, xử lý. Rừng vẫn bị đốn hạ không thương tiếc, kể cả rừng đầu nguồn. Cây xanh ở nhiều đô thị, do vướng vấn đề quy hoạch không tốt, vẫn bị chặt hạ. Các cơ sở kinh doanh vẫn hằng ngày thải ra cơ man nào là chất độc hại.

Bác là người để lại nhiều gương sáng về chăm lo cho môi trường sống. Bác yêu thiên nhiên đến kỳ lạ. Bác hay trồng cây ở những nơi đến thăm. Trồng thật chứ không trồng biểu diễn để quay phim, chụp hình. Bác hỏi kỹ những chuyên gia lâm nghiệp về việc đến thăm ở đâu thì nên trồng cây gì. Cây Bác hay trồng nơi công cộng thường là cây đa vì nó sống lâu, tán lá rộng tỏa nhiều bóng mát, không có sâu, rễ sum suê. Bác trồng cây nhỏ thôi chứ không phải cây đã già và đặc biệt chú ý thực hiện phương châm trồng cây gì tốt cây đó. Đi đến đâu, Bác cũng chú ý xem nhà tắm, nhà vệ sinh có bảo đảm vệ sinh không, nông thôn đã có giếng nước sạch chưa, trẻ em có bị “bụng ỏng” không, v.v. Trong khu Phủ Chủ tịch nơi Bác ở, Bác không đồng ý khi thấy người ta định chặt cây này cây nọ, ngay cả chỉ cắt đi mấy cái rễ đa rủ xuống vướng lối đi. Hàng rào khuôn viên nhà sàn Bác là hàng rào cây râm bụt, loại cây dân dã phổ biến làng quê nào cũng có, vẫn đẹp, vẫn đơm hoa đỏ quanh năm, chứ cao xa gì mà nhập ngoại cây xanh ở tận đẩu tận đâu về cho tốn kém.

Bác còn dẫn cả ý của cổ nhân: Vì lợi ích mười năm trồng cây/Vì lợi ích trăm năm trồng người. Cho đến cuối cuộc đời, Bác vẫn luôn một lòng đề cao việc trồng cây và trồng người. Từ những lời dạy của Bác, từ những bài học trong hành động của Bác, có thể thấy rằng, việc xây dựng con người Việt Nam sắp tới, trong đó có việc xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, là cực kỳ quan trọng. Nhân sự nào quan điểm ấy. Nhân sự nào đường lối ấy. Nhân sự nào phong trào ấy. Nhân sự nào thì môi trường sinh thái như thế.

Đầu Xuân Canh Tý, nhớ tới Bác, một con người vĩ đại mà bình dị vì Bác nói và làm những việc mà những người Việt Nam yêu nước chân chính nào cũng có thể nói và làm được. Vĩ đại vì mầm sống mà Bác ươm có giá trị lớn lao với hành trang mà dân tộc ta vững bước đi lên.