Tổng khởi nghĩa

LTS-Nhân kỷ niệm 72 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, gia đình cố nhà báo, nhà thơ Xuân Thủy, nguyên Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Hội nghị Paris, Phó Chủ tịch Quốc hội, đã gửi đến Nhân Dân cuối tuần chùm thơ của ông. Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc.

Tổng khởi nghĩa

Từ Hà Nội đến Huế, Sài Gòn

Từ bản muôn xa đến xã thôn

Sóng cuộn biểu tình lên lớp lớp

Đỏ rừng cờ nghĩa, trắng rừng gươm

Lũ lùn vác súng nhìn ngơ ngác

Ôi đảo Phù Tang nước ngập trời

Đông - Á mộng vàng tan vỡ hết

Biết về đâu hử, hỡi xa khơi?

Kìa bọn bù nhìn gà mất mẹ(1)

Một bày nhớn nhá chạy Tây Đông

Hỡi Trần Thủ tướng nào đâu nhỉ

Vinh dự nhà nho biết nhục không?

Bảo Đại run run dâng kiếm ấn

Nam triều lật đật cởi cân đai

Cho anh Vĩnh Thụy làm dân Việt

“Bệ hạ” như anh hạ bệ rồi!

Đây Việt Nam Việt Nam đứng dậy

Trăm năm nước mất lại về đây

Từ nay sông núi dân làm chủ

Cờ đỏ sao vàng tung cánh bay!

Tháng 8-1945 toàn dân nổi dậy giành chính quyền trong tay phát-xít Nhật.

(1) Có bản chép: Thôi bọn bù nhìn gà mất mẹ.

Vỡ đê Đông Lao(1)

Thùng thùng trống thúc ngũ liên

Đê lên từng bước, nước lên từng giờ

Ôi thôi, tức nước vỡ bờ

Sông bao nhiêu nước, nước ồ bấy nhiêu

Nước tràn, nước cuốn trôi theo

Nhà tan, quán sập vèo vèo như bay

Ruộng cao, đồng thấp ngập đầy

Mênh mông trắng xóa chân mây cuối trời

Thi nhau sức nước, sức người

Cờ ta đỏ chói, vàng ngời ánh sao

Nào thuyền, nào mảng, nào phao

Đoàn quân khởi nghĩa ào ào tiến lên

Gần xa tiếng hát vang rền

Muôn năm cách mạng dân quyền là đây

Sông ơi, nước cuộn đêm ngày

Nước kia khôn đọ lòng này sóng dâng.

(1) Khúc đê Sông Đáy thuộc Hà Nội vỡ khi khởi nghĩa tháng 8-1945.

Tổng khởi nghĩa ảnh 1

Hà Nội khởi nghĩa(1)

Cờ đỏ sao vàng rợp Thủ đô

Người người miệng thét nắm tay giơ

Việt Minh hai tiếng vang trời đất

Phố xá tràn dâng sóng tự do

Trước Nhà hát Lớn đông nghìn nghịt

Bốn ngả tung ra nước vỡ bờ

Đoạt Phủ Khâm sai ào mấy phút

Ập vào Thị chính chiếm toàn khu

Trại Bảo an binh ta lấy gọn

Đồn đồn cảnh sát hạ hàng lô

Ầm ầm tự vệ ta đi tới

Giữ chặt Xăng tan, xiết Hỏa Lò

Từng đoàn cứu quốc đi rầm rập

Công sở nơi nơi nộp giấy tờ

Từng đợt loa truyền tin thắng lợi

“Việt Nam độc lập” dậy hoan hô!

Lũ Nhật ngác ngơ nhìn cách mạng

Xe tăng, súng cối chịu nằm ro

Việt gian mấy đứa chui đâu thoát

Dân chúng lôi ra tống ngục tù.

Toàn dân nổi dậy ôi vô địch

Cộng sản Đông Dương chỉ ngọn cờ

Già trẻ gái trai ngời ánh mắt

Long lanh Hà Nội nắng mùa thu.

(1) 19-8-1945.