Nếu như năm 2006 mức đầu tư ngân sách cho Khoa học - Công nghệ (KHCN) của Việt Nam là 428 triệu USD, chiếm khoảng 0,17% GDP thì đến năm 2012, Việt Nam đã tăng chi lên 653 triệu USD (tương đương 13.000 tỷ đồng), chiếm khoảng 0,27% GDP. Tuy nhiên, tại Việt Nam, do nhiều nguyên nhân khác nhau, nghiên cứu KH vẫn chưa tương xứng với sự đầu tư đó.
Nước ta hiện nay có đến 71 viện nghiên cứu được phép đào tạo bậc thạc sĩ và cấp bằng tiến sĩ trực thuộc Chính phủ và các bộ, ngành khác nhau nhưng các viện nghiên cứu này không quan hệ gì với các trường đại học. Hai tuyến nghiên cứu bậc cao ở Việt Nam cùng tồn tại song song và hầu như không gặp nhau. Thống kê cho thấy trong số công trình nghiên cứu quốc tế của Việt Nam chỉ có một phần ba (34%) xuất phát từ các trường đại học. Phầ n cò n lạ i là từ cá c việ n và trung tâm nghiên cứ u. Việc tách rời giữa trường đại học và viện nghiên cứu được xem là điểm yếu của các trường đại học trong việc đóng góp vào sá ng tạo tri thức.
Nghiên cứu không đi kèm ứng dụng, nghiên cứu có thể ứng dụng được nhưng cuối cùng vẫn chỉ trên thiết kế, hay cả việc nghiên cứu tại các trường đại học cũng chỉ là hình thức để giải ngân mà không thực chất... là những vấn đề mà nghiên cứu khoa học ở Việt Nam đang phải đối mặt.
Điểm đáng chú ý mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã khởi động Đề án thương mại hóa công nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon Việt Nam nhằm biến các nhà khoa học thành doanh nhân để họ có thể kinh doanh bằng nghiên cứu của mình, từ đó đưa các công trình nghiên cứu vào ứng dụng, tạo ra sản phẩm cụ thể đáp ứng nhu cầu cuộc sống.
Chuyên đề Để chất xám thành tiền trên Nhân Dân hằng tháng số này hy vọng phản ánh phần nào thực trạng nghiên cứu khoa học hiện nay, từ đó gợi mở và tìm lối thoát cho việc lãng phí ngân sách đầu tư cho nghiên cứu khoa học bấy lâu nay.
