Cầu ngư cầu no ấm

Xuân về những miền quê ven biển Đà Nẵng, ngư dân lại náo nức chờ mùa lễ hội cầu ngư - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Giá trị văn hóa biển in đậm trong ký ức, trở thành nét sinh hoạt văn hóa giàu ý nghĩa.

Lễ hội cầu ngư tại làng biển cổ Nam Ô, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng.
Lễ hội cầu ngư tại làng biển cổ Nam Ô, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng.

Bao đời nay, lễ hội ấy là sản phẩm văn hóa đặc trưng của cộng đồng cư dân vùng biển Trung Bộ và Nam Bộ, gắn với tín ngưỡng thờ cúng cá Ông - vị thần biển hộ mệnh của ngư dân. Với đời sống cộng đồng cư dân biển, đó là lễ trọng lớn nhất trong năm, cầu xin thần ban cho một năm trời yên biển lặng, được mùa tôm cá.

Mỗi vùng, nghi thức tổ chức lễ hội này ở khoảng thời gian khác nhau. Lễ hội cầu ngư tại Đà Nẵng diễn ra trong những ngày đầu xuân. Khắp vùng quê biển, ngư dân hòa vào những câu hát bả trạo, những giây phút thiêng liêng của lễ hội. Cảm động khi được tận mắt nhìn những mâm cỗ được người dân nấu bằng cả niềm trân trọng trong phần tạ ơn với đồ chay. Riêng trong lễ tạ sẽ có thêm heo, gà, vịt. Cuộc sống dầu khó khăn, ngư trường dẫu không đánh bắt được nhiều lộc biển, thì lễ vật vẫn luôn tươm tất nhất có thể. Những lão ngư áo dài khăn đóng, các ngư dân trẻ với áo lễ phục, các cô gái, các mẹ, các bà với trang phục tươm tất, trước lễ hội, trước mẹ biển, hướng trọn một tấm lòng biết ơn. Như lời tâm đắc của cụ Phan Liên ở làng biển cổ Nam Ô (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng): Lễ hội cầu ngư không chỉ thể hiện bản sắc văn hóa, mà còn là môi trường bảo tồn, làm giàu và phát huy sự đa dạng của bản sắc văn hóa dân tộc, phát huy giá trị văn hóa biển Việt Nam.

Lễ hội cầu ngư Đà Nẵng như một dấu ấn văn hóa tinh thần góp thêm những giá trị của văn hóa di sản Việt Nam. Lễ hội này đang được người dân Đà Nẵng hồi sinh. Văn hóa biển, tự bao đời đã làm nên cốt cách những ngư dân chịu thương, chịu khó và vững vàng nơi đầu sóng. Các giá trị càng được nhân lên, khi với mỗi người dân làng biển, biển là mẹ, biển là tâm hồn được gửi trọn ước mơ, khát vọng.

Bao đời nay, ngư dân vẫn luôn là những “cột mốc sống” trên hành trình bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Nỗi nhọc nhằn nghề biển đã thấm vào máu, ăn sâu vào tiềm thức ngư dân. Giọt mồ hôi người ngư dân đã hòa vào đại dương, mang cả khát vọng được neo gửi đời mình trên sóng nước. Niềm hy vọng về những mùa biển bội thu tôm cá luôn là khát khao từ mỗi nén nhang thắp lên giữa đất trời cầu nguyện. Rằng mỗi con tàu nhổ neo ra khơi, sẽ sớm quay về đất liền với khoang thuyền ăm ắp cá.