Theo báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh của Tổng cục Hải quan về vụ việc liên quan đến Công ty Cổ phần Tập đoàn Asanzo và nhãn hiệu Asanzo, công ty này đã có dấu hiệu vi phạm với nhiều yếu tố, cơ bản gồm: Vi phạm liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp (giả mạo nhãn hiệu); việc sử dụng nhãn hiệu Asanzo đã xâm phạm đến quyền nhãn hiệu theo Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ.
Liên quan đến cáo buộc "lừa dối người tiêu dùng", cơ quan chức năng xác định quy trình lắp ráp một số sản phẩm không đúng như quảng cáo và việc sử dụng cụm từ "Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản" cho một số sản phẩm và trên các thông tin quảng cáo không đúng với thực tế.
Đối với các vi phạm liên quan đến xuất xứ hàng hoá, cơ quan chức năng đã xác định nhóm hành vi vi phạm cơ bản của Công ty Asanzo và các công ty có tên Asanzo đối với cả hàng xuất khẩu lẫn hàng lắp ráp để tiêu thụ trong nước.
Về hành vi vi phạm về trốn thuế, cơ quan chức năng cũng chỉ ra các sai phạm của Asanzo, trong đó có các hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm đã được chuyển hồ sơ sang cơ quan tiến hành tố tụng hình sự.
Ngoài ra, cơ quan Hải quan đã đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TP Hồ Chí Minh khởi tố vụ án “buôn lậu” về việc công ty khai nhập khẩu hàng hoá là linh kiện dùng để lắp ráp lò nướng thủy tinh nhưng khi kiểm tra, phát hiện toàn bộ hàng hoá là 1.300 bộ lò nướng thuỷ tinh nguyên chiếc nhãn hiệu Asanzo có cả phiếu bảo hành ghi sẵn bằng tiếng Việt: “Asanzo - Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản”, kèm số đường dây nóng 18001035, toàn bộ lò nướng này không có tem nhãn ghi thông tin xuất xứ.
Tại công văn số 2294/BKHCN-TTr ngày 31-7-2019 cung cấp thông tin tài liệu liên quan đến thông tin, tài liệu về quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp, việc sử dụng slogan "Đỉnh cao công nghệ Nhật Bản", Bộ Khoa học và công nghệ khẳng định không nhận được và không xử lý bất kỳ hồ sơ nào đăng ký chuyển giao công nghệ liên quan đến Công ty Cổ phần Tập đoàn Asanzo Việt Nam và các công ty có liên quan.
Căn cứ kết quả điều tra, xác minh, cơ quan chức năng xác định các nhóm hành vi vi phạm cơ bản của Công ty Asanzo và các công ty có tên Asanzo đối với hàng hóa xuất khẩu: Kiểm tra năm tờ khai xuất khẩu, Asanzo xuất khẩu 661 chiếc tivi nhãn hiệu Asanzo các loại và các bộ phận đi kèm như khung treo tường, điều khiển từ xa cho khách hàng tại Nhật Bản, trên tờ khai xuất khẩu khai xuất xứ Việt Nam.
Căn cứ quy định quy định tại Khoản 6 Điều 9 Nghị định số 31/2018/NĐ-CP ngày 8-3-2018 của Chính phủ (quy định chi tiết thi hành Luật Quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, quy định công đoạn gia công, chế biến đơn giản), đối chiếu với thực tế lắp ráp tại cơ sở sản xuất của công ty thấy: việc lắp ráp thực hiện trên các bàn trải dài, công nhân lắp ráp các sản phẩm bằng tuốc nơ vít, không có dây chuyền, máy móc, thiết bị phức tạp, yêu cầu kỹ thuật cao; việc lắp ráp các bộ phận của sản phẩm thông qua các nhân công lao động thủ công để tạo thành sản phẩm hoàn chỉnh, giá trị hàm lượng gia tăng không cao.
Theo số liệu kiểm tra, xác minh của Tổng cục Quản lý thị trường nhận thấy tỉ lệ nguyên vật liệu chính/chi phí giá thành chiếm 98% - 99%, giá trị gia tăng tạo ra sau quá trình lắp ráp rất thấp, chỉ chiếm 1-2% trong tổng chi phí giá thành sản phẩm.
Như vậy, mặt hàng tivi xuất khẩu mang nhãn hiệu Asanzo chỉ thực hiện lắp ráp đơn giản, các bộ phận của sản phẩm để tạo nên sản phẩm hoàn chỉnh thì không đáp ứng tiêu chí xuất xứ Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 31/2018/NĐ-CP và có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.
Đối với hàng hóa lắp ráp để tiêu thụ trong nước: Qua kiểm tra xác định, Công ty CP Tập đoàn Asanzo không tự sản xuất và nhập khẩu linh kiện mà mua từ các Công ty trong nước để lắp ráp các thành phẩm. Linh kiện mua trong nước gồm các linh kiện có nguồn gốc nhập khẩu từ Trung Quốc và từ các nguồn khác. Sản phẩm lắp ráp khi lưu thông trên thị trường nội địa ghi xuất xứ Việt Nam.
Theo quy định tại điểm d, Điều 2 và điểm c Điều 3 Hiệp định về Quy tắc xuất xứ WTO thì "Quy tắc xuất xứ áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu không được chặt chẽ hơn quy tắc xuất xứ áp dụng để xác định hàng hóa đó có phải là hàng nội địa hay không và không được phân biệt đối xử giữa các quốc gia thành viên".
Căn cứ quy định này, tiêu chí xuất xứ hàng hóa lắp ráp hàng hóa để tiêu thụ trong nước phải tối thiểu tương đương với tiêu chí xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu quy định tại Nghị định số 31/2018/NĐ-CP, Thông tư số 05/2018/TT-BCT.
Về kết quả quả kiểm tra, khám xét đối với lô hàng nhập khẩu mang nhãn hiệu Asanzo, qua kiểm tra 14 container khai báo hàng hoá nhập khẩu mang nhãn hiệu Asanzo (Công ty TNHH Đầu tư Phương Nguyên Asanzo và Công ty TNHH Đầu tư thương mại Việt Tài), cơ quan chức năng xác định: Hàng hoá nhập khẩu gồm máy làm mát, lò nướng thủy tinh, lò nướng điện nguyên chiếc, xuất xứ: Made in China, thể hiện trên bao bì (dán trực tiếp lên thùng cáctông và trên sản phẩm chữ Made in China bằng giấy decal, nền trắng, chữ đen - dán phía sau máy).
Kết quả giám định tại Viện Khoa học sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và công nghệ xác định: Dấu hiệu “Asanzo và hình” gắn trên sản phẩm và bao bì máy làm mát là yếu tố xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu “Asanno và hình” được bảo hộ theo giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 107919 của Công ty TNHH TM và sản xuất Đông Phương.
Đối chiếu với kết quả giám định với các nhóm hàng: nhóm 7, nhóm 9, nhóm 11 mà Công ty TNHH TM và sản xuất Đông Phương đã đăng ký thương hiệu, cơ quan chức năng kết luận có căn cứ khẳng định “nhãn hàng Asanzo, hình” đã vi phạm sở hữu công nghiệp đối với nhãn hàng “Asanno, hình” đã được đăng ký sử dụng với Cục Sở hữu trí tuệ.
Căn cứ vào Luật Sở hữu trí tuệ và Nghị định của Chính phủ, cơ quan chức năng xác định hành vi nhập khẩu máy làm mát mang nhãn hiệu Asanzo từ Trung Quốc vào Việt Nam của Công ty TNHH đầu tư và sản xuất Phương Nguyên Asanzo đã vi phạm khoản b và khoản c của điều 211 Luật Sở hữu trí tuệ.
Về việc sử dụng nhãn hiệu Asanzo và các nội dung liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, cơ quan chức năng kết luận tại bản án vào tháng 1-2019 của TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét phúc thẩm công khai về “Tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ” giữa công ty Phương Đông và Công ty CP Điện tử Asanzo đã tuyên xử buộc Công ty CP Điện tử Asanzo phải chấm dứt sử dụng nhãn hiệu “Asanzo, hình”.
Tuy nhiên, công ty này vẫn ký hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng nhãn hiệu cho Công ty CP Tập đoàn Asanzo trên các sản phẩm, chưa xóa bỏ nhãn hiệu trên toàn bộ sản phẩm thuộc nhóm 7, 9, 11 đang lưu hành trên toàn lãnh thổ Việt Nam là không chấp hành bản án, vi phạm các quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng kết luận hành vi của Công ty CP điện tử Asanzo là xâm phạm quyền nhãn hiệu theo điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ khi ký 7 hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng nhãn hiệu cho các đối tác.
Phát biểu ý kiến, đại diện Bộ Công Thương khẳng định qua thực tế làm việc và xác minh thông tin, đơn vị này cơ bản đồng ý với báo cáo tổng quan của Tổng cục Hải quan. Còn việc cấp giấy chứng nhận hàng Việt Nam chất lượng cao cho tập đoàn Asanzo, Bộ Công thương cho rằng đây là trách nhiệm của Hội Doanh nghiệp chất lượng cao TP Hồ Chí Minh chứ không phải của Bộ.
Đối với hàng hóa xuất khẩu của Asanzo, Bộ Công thương nhận định với kết quả kiểm tra đạt được, tập đoàn này đã vi phạm những quy định tại Nghị định 31 của Chính phủ về quản lý ngoại thương.
“Có thể coi hàng mà Asanzo xuất đi nước ngoài không phải xuất xứ Việt Nam”, đại diện Bộ Công thương nói.
Với hàng hóa lắp ráp, tiêu thụ, lưu thông trong nước, Bộ Công thương cho biết hiện chưa có quy định cụ thể nên rất khó để kết luận. Bộ này cho biết đang xây dựng thông tư về ghi nhãn hàng hóa “made in Vietnam”.
Ông Lại Anh Tuấn, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, đồng tình với việc Asanzo có dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa trong nước và xuất đi nước ngoài, có dấu hiệu vi phạm nhãn mác sở hữu công nghiệp.
Tuy nhiên, vị này nhấn mạnh, Asanzo chỉ có dấu hiệu trốn thuế, chứ chưa đủ căn cứ xác định các công ty thuộc Asanzo có phạm tội hay không. Hiện tại, doanh nghiệp này mới có dấu hiệu về không xuất hóa đơn bán hàng, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, sử dụng hóa đơn có giá trị ghi cao hơn thực tế.
“Chưa đủ căn cứ xác định các công ty có phạm tội hay không. Vấn đề này phải có cơ quan điều tra vào cuộc để có kết quả thấu đáo. Ngay cả ý kiến nói các công ty trong Asanzo khai báo mua bán rất nhiều hàng hóa, nhưng có khi việc khai báo chỉ nhằm mục đích nâng cao giá trị hình ảnh, việc mua bán chưa chắc đã nhiều. Việc khai báo đó cũng cần cơ quan điều tra làm rõ”, ông Lại Anh Tuấn nói.
Kết thúc buổi họp, ông Nguyễn Văn Cẩn cho biết các ý kiến của bộ, ngành, cơ quan hữu quan sẽ được Tổng cục Hải quan tập hợp trong kết luận cuối cùng để báo cáo Thủ tướng trong ngày 30-10 tới.
