Vượt tầm thể thao

Xe đạp có thể được xem là môn đặc biệt bậc nhất của làng thể thao Việt Nam khi có nhiều giải đấu vượt lên đích nhắm chuyên môn để đồng hành cùng với những sự kiện lớn của đất nước, góp phần mang lại ý nghĩa giáo dục, nhân văn sâu sắc như cuộc đua toàn quốc Cúp Truyền hình TP Hồ Chí Minh, giải Về Trường Sơn hay giải Về Ðiện Biên Phủ... Thành quả của các giải đấu theo mô hình xã hội hóa này cũng đặt ra những vấn đề lớn cho ngành thể thao trong việc đổi mới tổ chức các giải đấu vốn đang gặp khó về nhiều mặt.

Vượt tầm thể thao

1 Qua 30 lần tổ chức, cuộc đua xe đạp toàn quốc Cúp Truyền hình TP Hồ Chí Minh đã không chỉ trở thành một giải thể thao quốc gia hàng đầu cả về truyền thống, quy mô, chất lượng mà vẫn luôn là một hoạt động mang tính điểm nhấn, được giới chuyên môn cùng người hâm mộ cả nước chờ đón vào mỗi dịp kỷ niệm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước.

Ðiều đáng nói, như một dòng chảy tự nhiên, khi tham gia, từ các nhà tổ chức, tài trợ cho tới các huấn luyện viên (HLV), vận động viên (VÐV) đều thấm nhuần tinh thần "Non sông liền một dải" - chủ đề xuyên suốt ngay từ những ngày đầu.

Trong đó, cột mốc kết đọng cho cả hành trình dài chính là năm 2019 này, với một cuộc đua 30 chặng, có tổng lộ trình lên tới 3.267 km, xuất phát từ Lạng Sơn đến Cà Mau rồi từ Cà Mau trở về TP Hồ Chí Minh đúng vào trưa 30-4. Với 30 chặng, cuộc đua cũng ghi dấu ấn vào lịch sử xe đạp thế giới khi có số chặng đua nhiều nhất.

Giá trị cùng sức hút chuyên môn của giải thường niên lớn tới mức tất cả các đội đua, cua-rơ đều coi đây là đích nhắm quan trọng nhất để chuẩn bị và phấn đấu trong cả một năm. Ngoài việc đua tranh thành tích quyết liệt, họ còn có cơ hội trui rèn, tích lũy, trải nghiệm trên từng chặng cam go, qua mỗi vùng quê đầy bản sắc.

2 Khác với cuộc đua xe đạp toàn quốc Cúp Truyền hình TP Hồ Chí Minh, giải xe đạp Về Trường Sơn hay giải xe đạp Về Ðiện Biên Phủ Cúp báo Quân đội Nhân dân, không diễn ra hằng năm mà định kỳ tổ chức 5 năm một lần. Ở các giải đấu này, bên cạnh các cuộc đấu đỉnh cao về chuyên môn khi có sự tham dự của cả các tay đua quốc tế, Ban Tổ chức còn đặc biệt chú trọng đến các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, làm từ thiện.

Giải xe đạp Về Ðiện Biên Phủ 2019, tranh tài từ ngày 1 đến 6-5 tới nhân dịp kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Ðiện Biên Phủ, sẽ có hẳn một chương trình nghệ thuật "Bài ca chiến thắng" tại Nhà hát Lớn Hà Nội và một cuộc trưng bày ảnh tại Mai Châu (Hòa Bình) nhằm gây quỹ tặng quà các đối tượng chính sách, học sinh nghèo vượt khó. Bảy cuộc đua trước đó, Ban Tổ chức giải đã quyên góp được hơn 10 tỷ đồng để làm công tác đền ơn đáp nghĩa, hỗ trợ xã hội.

3 Như chia sẻ của Tổng cục trưởng Thể dục - Thể thao Vương Bích Thắng, môn nào cũng có thể tổ chức những giải "vượt tầm" như xe đạp, và chính xe đạp cũng nên có thêm nhiều giải như thế.

Tuy nhiên, nhìn vào thực tế mấy trăm giải của vài chục môn của thể thao Việt Nam trong năm, số giải có được quy mô, tầm mức tổ chức kiểu này chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Ðại đa số đều chỉ nhắm tới mục đích chuyên môn và thành tích thuần túy của riêng môn mình, dựa vào nhân lực ít ỏi cùng nguồn kinh phí bao cấp nhỏ giọt của ngành thể thao. Bởi thế, nó cũng chỉ giải quyết được duy nhất mục tiêu chuyên môn, thành tích. Thậm chí, nhiều giải tổ chức đúng nghĩa "đến hẹn lại lên" hay "cho xong lịch trình".

Trong khi đó, để có một giải đấu như cuộc đua xe đạp toàn quốc Cúp Truyền hình TP Hồ Chí Minh, giải xe đạp Về Trường Sơn hay giải xe đạp Về Ðiện Biên Phủ, tổng kinh phí đều ở mức 5-10 tỷ đồng, do đơn vị chủ giải đảm trách. Chưa kể với một cuộc đua xe đạp mang tính đặc thù, phức tạp cao, nhất là về an ninh, an toàn, họ còn phải làm đủ thứ việc lớn nhỏ.

Thế nhưng, những giải khó và lớn theo mô hình xã hội hóa ấy đều đã được chuẩn bị và tổ chức rất thành công, gây tiếng vang trên nhiều mặt. Cùng với những thuận lợi nhất định về sức hấp dẫn của môn xe đạp, lại gắn với những sự kiện lớn, các nhà tổ chức đã thiết lập một ê-kíp chuyên nghiệp để triển khai các mảng việc sớm với sự phân công phân nhiệm rõ ràng, cũng như duy trì ổn định những "đối tác" tài trợ, phối hợp.

Từ ý tưởng cho tới thực hiện, câu chuyện "biết làm và quyết làm" chính là vấn đề then chốt nhằm đưa những giải xe đạp mang ý nghĩa vượt tầm thể thao.