Chống “nghẽn lệnh” chứng khoán

Hạ tầng của sàn giao dịch tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HOSE) chỉ đủ năng lực xử lý 900.000 lệnh/phiên nhưng đã phải “gánh” một lượng “tiền” lên đến 14-15 nghìn tỷ đồng/phiên, thậm chí có thời điểm vượt 20.000 tỷ đồng/phiên. Hệ lụy của nó là hiện tượng “nghẽn lệnh” đã kéo dài nhiều tháng nay.

Doanh nghiệp tư nhân tham gia chống nghẽn?

Theo kết quả khảo sát và kiểm tra thực tế của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), hiện tượng “nghẽn lệnh” có nguyên nhân chính là do năng lực thiết kế của hệ thống giao dịch của HOSE không đáp ứng được nhu cầu giao dịch tăng đột biến ngoài dự đoán của TTCK. 

Tại buổi đối thoại 2045 với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Tập đoàn FPT Trương Gia Bình đã đề xuất phương án để doanh nghiệp (DN) tư nhân tham gia chống nghẽn lệnh cho sàn HOSE. Sau buổi đối thoại 2045, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng chính thức làm việc với lãnh đạo FPT và các đơn vị của ngành Tài chính. Phương án HOSE cùng FPT nghiên cứu triển khai hệ thống dự phòng tại HOSE dựa trên nền tảng phần mềm mà FPT đã triển khai tại HOSE đã được thống nhất. Thời gian dự kiến cũng phải mất khoảng 3-4 tháng, song cũng được đánh giá là ổn hơn. Tại đây, Bộ Tài chính cũng khẳng định sẽ sớm có báo cáo trình Thủ tướng về giải pháp này.

Theo dự kiến, giải pháp do FPT xây nên sẽ được áp dụng trong thời gian chờ hệ thống công nghệ kết nối toàn TTCK Việt Nam do HOSE ký kết với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) trước đây hoàn thiện. Khi KRX vận hành, hệ thống này sẽ tiếp tục chạy song song một thời gian và có thể trở thành hệ thống dự phòng thứ hai cho KRX.

Chuyển sàn giao dịch, giảm sức ép hệ thống

Về phía UBCKNN, ngày 3-3, Chủ tịch UBCKNN đã ký Công văn hướng dẫn đến HOSE, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) hỗ trợ DN chuyển giao dịch từ sàn HOSE sang HNX. Hệ thống của HNX sử dụng cơ chế khớp lệnh trên bộ nhớ đệm, tách biệt các module tính toán thông tin giao dịch ra khỏi module xử lý giao dịch nên đã gia tăng tốc độ và năng lực xử lý của hệ thống. Mỗi phiên giao dịch, HNX có thể xử lý tối đa 20-30 triệu lệnh, bảo đảm khả năng xử lý trong cùng một thời điểm đạt khoảng 15.000 - 20.000 lệnh/giây giúp tránh được khả năng nghẽn lệnh như trên HOSE. 

Tuy nhiên, hiện cũng có ý kiến lo ngại về tính hiệu quả của việc vận động DN chuyển sàn bởi không phải DN nào cũng muốn làm do lo ngại đằng sau đó còn vướng mắc về hệ thống giao dịch, về các thủ tục… Tuy nhiên, theo đại diện của UBCKNN, không cần phải lo ngại đến vấn đề này. Kể từ khi Luật Chứng khoán mới và Nghị định 155/2020/NĐ-CP có hiệu lực, không còn sự khác biệt giữa hai sàn giao dịch như trước nữa, thay vào đó, chỉ trong thời gian ngắn nữa, giao dịch chứng khoán sẽ về chung một nền tảng. 

Trên thực tế, hiện có 10 DN đã và đang trong quá trình xin ý kiến cổ đông để chuyển sang sàn HNX nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của cổ đông, của nhà đầu tư.