Hiệu lực của lệnh cấm

Mặc dù từ tháng 5-2017, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành văn bản cấm các hành vi nhập lậu, sản xuất, kinh doanh, buôn bán, tổ chức sử dụng bóng cười, shisha, “cỏ Mỹ”, “tem giấy”… trên địa bàn, thế nhưng, những hoạt chất này vẫn được bán và sử dụng tràn lan. Mới đây, Bộ Y tế đồng thuận với UBND thành phố Hà Nội đưa bóng cười vào danh mục cấm. Liệu động thái này có giúp ngăn chặn được “dòng sản phẩm bẩn” đầu độc giới trẻ?

Không phải đến bây giờ việc cấm shisha, bóng cười mới được đặt ra. Từ ngày 26-5-2017, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 110/KH-UBND về tăng cường công tác quản lý, xử lý vi phạm liên quan bóng cười, shisha, "cỏ Mỹ", ‘‘tem giấy". Trách nhiệm quản lý được giao đến nhiều đơn vị phối hợp như Công an, Sở Y tế, Sở Công thương Hà Nội, UBND các quận, huyện, thị xã. Trách nhiệm cũng được giao xuống cấp cơ sở phường, xã. Thế nhưng, trên thực tế, việc sử dụng vẫn tràn lan trong giới trẻ, nhiều loại ma túy mới xuất hiện bùng phát khiến việc quản lý trở nên vô cùng khó khăn.

Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội, hiện nay, trên toàn thành phố có gần 5.800 cơ sở kinh doanh dịch vụ có điều kiện, gồm vũ trường, quán bar có sử dụng nhạc mạnh, karaoke, massage, tẩm quất, khách sạn, nhà nghỉ… Việc ngăn chặn các hoạt động biến tướng, trá hình từ các cơ sở này vô cùng khó khăn, như lời khẳng định của Thượng tá Phạm Quỳnh, Phó Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an TP Hà Nội: Việc sử dụng ma túy, chất shisha, bóng cười trong các cơ sở kinh doanh có điều kiện và nhạy cảm vẫn diễn ra phổ biến. Nhiều kẻ lợi dụng tổ chức mua bán, lôi kéo người sử dụng ma túy.

Nhằm quản lý chặt chẽ hơn đối tượng nhạy cảm, ngày 26-4-2019, UBND thành phố Hà Nội ban hành Công văn số 1650/UBND-KGVX về việc tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật liên quan sử dụng, kinh doanh bóng cười, shisha, "cỏ Mỹ", "tem giấy". Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn đã chỉ đạo: Công an các đơn vị quận, huyện, thị xã phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường phòng ngừa, phát hiện, xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật. Ðặc biệt, Chủ tịch UBND quận, huyện, thị xã sẽ phải chịu trách nhiệm trước UBND thành phố trong việc để xảy ra các vụ việc lợi dụng các sự kiện, lễ hội, hội chợ để tổ chức sử dụng, lôi kéo sử dụng trái phép chất ma túy, bóng cười…

Sự quyết liệt trong phòng, chống tội phạm được đẩy mạnh hơn nữa khi ngày 29-5-2019, Bộ Y tế nhất trí với UBND thành phố Hà Nội về việc không được sử dụng bóng cười (khí N2O) với mục đích vui chơi giải trí vì khí này làm thay đổi trạng thái tâm thần kinh, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tổn thương thần kinh. Trước đó, từ năm 2013, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ Y tế nghiên cứu, trình Chính phủ xem xét việc đưa mặt hàng thuốc shisha vào danh mục hàng hóa cấm kinh doanh, nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời. Về vấn đề này, Ðại tá Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Trung tâm Giám định ma túy (Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an), nêu quan điểm: "Chúng tôi đã kiến nghị đưa 18 chất vào danh mục chất ma túy, bổ sung vào Nghị định 73/2018/NÐ-CP của Chính phủ. Nhưng shisha và N2O không thuộc chất ma túy. Việc quản lý thời gian qua rất khó khăn, bởi thế nên cần quản lý chặt không để nhập lậu và cấm dùng tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện như quán bar, karaoke".

Nỗ lực của cơ quan chức năng trong bối cảnh người trẻ sử dụng các chất gây nghiện, ma túy gia tăng là vô cùng cần thiết. Song để lệnh cấm thật sự có hiệu lực, rất cần sự phối hợp, quyết liệt, tránh làm theo phong trào, giải quyết sự vụ như trong thời gian qua.