Hành động nhỏ vì mục tiêu lớn

Ðầu năm 2020, các nhà khoa học đã đưa ra công bố về một loài sinh vật mới, mang tên Eurythenes plasticus, dịch sang tiếng Việt nôm na là Loài Nhựa, sống ở rất sâu dưới đáy biển, với cấu tạo cơ thể chỉ toàn… nhựa. Thiên nhiên, có lẽ, thông qua sinh vật nhỏ bé này, muốn gửi đến loài người một thông điệp lớn về trách nhiệm với môi sinh.

Loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm được làm từ nhựa trong điều kiện hiện nay là một thách thức lớn.
Loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm được làm từ nhựa trong điều kiện hiện nay là một thách thức lớn.

Người tiêu dùng thay đổi

Hiện nay, bởi ảnh hưởng của dịch bệnh, người dân đều có tâm lý chung ngại tụ tập ở những nơi đông người, do vậy nhu cầu mua sắm qua mạng, đồ ăn mang về tận nhà trở nên tăng cao hơn cả. Các trang thương mại điện tử lớn như Tiki, Lazada, Sendo,… đều ghi nhận số lượng lớn đơn hàng gia tăng trong một tháng nay. Không chỉ có vậy, hình ảnh hàng dài các lái xe công nghệ đứng đợi đồ ăn ở các nhà hàng, cửa hiệu cũng cho thấy xu hướng mua sắm qua mạng của người dân tăng mạnh như thế nào. Thực tế, việc làm này được xem là một trong những phương pháp hiệu quả để hạn chế tụ tập đông người, không lây lan dịch bệnh. Thế nhưng đi đôi với sự tiện lợi đó là một lượng lớn bao bì đóng gói, túi nhựa, túi ni-lông, hộp xốp thải ra môi trường sau mỗi đơn hàng.

Việc loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm được làm từ nhựa trong điều kiện hiện nay là một vấn đề nhiều thách thức. Tuy nhiên, dần dần thiết lập thói quen “sử dụng ít hơn” và loại bỏ những sản phẩm nhựa không cần thiết là điều mà mỗi người tiêu dùng đều có thể làm. Bên cạnh đó, cũng có những hành động rất đơn giản mà ai cũng có thể làm được như sử dụng 1 túi/bịch ni-lông để đựng chung nhiều loại thực phẩm, thay vì sử dụng 1 túi/bịch riêng lẻ cho mỗi loại. Hay sử dụng hộp đựng có nắp kín để thay thế cho việc sử dụng màng bọc thực phẩm…

Doanh nghiệp cũng phải thích ứng

Ngoài vai trò của các cá nhân, các nhà sản xuất, các doanh nghiệp (DN) cũng cần có trách nhiệm với các bao bì, cách đóng gói của họ. Hiện ở Việt Nam đã có 12 DN lớn bắt đầu thử nghiệm trách nhiệm thu hồi bao gói sau khi khách hàng sử dụng. Một hướng khắc phục khác nữa là các DN phải tự trả chi phí cho Nhà nước hoặc các DN chuyên xử lý rác do sản phẩm mình thải ra. Hiện nay, giá xử lý rác đang được tính khoảng 320.000 - 500.000 VND/tấn rác (tùy công nghệ) trong khi phí thu gom rác chỉ là 6.000 VND/người/tháng, nơi cao nhất mới đang dự kiến 40.000 VND/hộ/tháng. Vì vậy, rất nhiều bãi rác tại Việt Nam đang bị quá tải với hệ thống xử lý không hiện đại. Nếu các DN phải tự gánh phần chi phí đó, chắc chắn họ sẽ có trách nhiệm, cũng như các phương án tốt hơn, thân thiện hơn với môi trường nhằm bảo đảm lợi ích cho
chính DN.

Tối ưu hệ thống cung ứng của DN bằng cách tái chế và tái sử dụng cũng sẽ là một giải pháp khả thi. Ngay cả nhựa dùng một lần sau khi sử dụng xong thì vẫn là một nguồn tài nguyên có giá trị. Ngành công nghiệp bao bì ước tính đang thiệt hại khoảng 80-120 tỷ USD mỗi năm do vật liệu nhựa có giá trị bị vứt bỏ một cách lãng phí. Nếu các DN có thể phát triển được hệ thống thu gom bao bì hiệu quả, thì việc tái sử dụng vật liệu nhựa không chỉ làm giảm tỷ lệ rác thải nhựa ra môi trường, mà còn giúp chính các DN có thể tối ưu hóa chuỗi cung ứng và gia tăng lợi nhuận. Nếu bắt đầu từ ngày hôm nay và cùng tham gia vào một nỗ lực có quy mô toàn cầu, việc gia tăng gấp ba lần số lượng vật liệu nhựa được tái sử dụng là mục tiêu hoàn toàn nằm trong tầm tay của chúng ta.

Giờ Trái đất 2020, diễn ra lúc 20 giờ 30 phút ngày 28-3-2020, là sự kiện do Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) - Việt Nam đóng vai trò là nhà tổ chức chính, với sự bảo trợ của Bộ Công thương và Bộ Tài nguyên và Môi trường. Trong bối cảnh dịch Covid-19 đang gây nhiều thiệt hại về người và tác động xấu lên kinh tế toàn cầu, ba nhóm chủ đề chính của chiến dịch Giờ Trái đất năm nay càng trở nên thiết thực: sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo; giảm việc sử dụng sản phẩm nhựa một lần, chỉ sử dụng khi cần thiết; không sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc động vật hoang dã.