Không còn là cảnh báo

Viêm phổi, hỏng mắt, bỏng mặt vì thuốc lá điện tử

Thông tin về người thứ bảy tử vong do TLĐT đã gây rúng động nước Mỹ trong những tuần qua. Trong thời gian ngắn, số người chết tăng lên khiến nhiều người sửng sốt bởi lâu nay, mọi người vẫn cho rằng TLĐT vô hại.

Trước đó, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết có hơn 450 trường hợp mắc bệnh phổi có thể liên quan đến việc sử dụng TLĐT. Năm 2018 số thanh, thiếu niên Mỹ sử dụng TLĐT đã tăng thêm 1,5 triệu người, đưa tổng số lên tới 3,6 triệu học sinh trung học và phổ thông tại Mỹ sử dụng TLĐT.

Không chỉ ở Mỹ, nhiều nước khác trên thế giới cũng đang đối mặt với những tác hại khôn lường của TLĐT, trong đó có Việt Nam. Có thể dễ dàng thấy hình ảnh của nhiều bạn trẻ gắn điếu TLĐT trên môi tại các quán cà-phê,
ở nhiều nơi công cộng, kể cả ở công sở với vẻ mặt thỏa mãn, hãnh diện. Anh Thanh Long 28 tuổi ở Cầu Giấy (Hà Nội) chia sẻ: “Mọi người thường khó chịu với mùi thuốc lá và lo lắng vì tính độc hại của nó nên tôi và khá nhiều người đã chuyển sang dùng TLĐT. Theo như quảng cáo thì nó thỏa mãn cảm giác nghiện thuốc nhưng không gây độc hại như thuốc lá truyền thống”.

Tuy nhiên, đó là suy nghĩ của anh Long để biện minh cho việc hút thuốc của mình. Khi được chia sẻ về tính độc hại của TLĐT, anh đã thật thà tâm sự: “Tôi mới hút TLĐT mấy tháng nay nên cũng chưa rõ về tác hại, tuy nhiên, có người bạn đã sử dụng gần hai năm nay chia sẻ là bị mắc bệnh viêm phổi mãn tính, ho nhiều. Tôi cũng thỉnh thoảng hút nên cũng bỏ qua những vấn đề được cảnh báo”.

Ở Việt Nam chưa thống kê được những ca phải nhập viện vì TLĐT vì có thể nó lẫn với một số bệnh khác hoặc khi bệnh nhân đến khám không khai báo là có hút thuốc. Tuy nhiên, có thể thấy tác hại của TLĐT là không thể tránh khỏi.

Cậu bé Tryston Zohfeld, 17 tuổi, hiện đang sinh sống tại Mỹ, đã được đưa đến bệnh viện trong tình trạng nôn nhiều, tim đập loạn nhịp, phổi bị tổn thương. Khai thác tiểu sử bệnh nhân, bác sĩ cho rằng nguyên nhân là do thói quen hút TLĐT lâu năm khiến lá phổi của Tryston đang hỏng một cách tự nhiên. Không trực tiếp hút TLĐT như cậu bé Tryston, nhiều trẻ em đã phải nhập viện cấp cứu vì nuốt phải nicotine có trong TLĐT, thậm chí tử vong. Tại nhiều nước, đã có cảnh báo về nguy cơ ngộ độc nicotine ở trẻ nhỏ được đưa ra.

Cách đây không lâu, những ca tai nạn liên tiếp làm hỏng mắt, bỏng mặt, bỏng người do pin của tẩu thuốc nổ. Thậm chí, một em bé ở Mỹ bị bỏng đùi khi đứng gần một người có cây TLĐT trong túi phát nổ.

Cán bộ Bệnh viện Ða khoa tỉnh Hà Nam tích cực tuyên truyền cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân về tác hại của thuốc lá. Ảnh | M.Ngọ

Chứa rất nhiều hóa chất độc hại

TLĐT thực chất là một thiết bị mô phỏng có chứa chất lỏng được gọi là tinh dầu. Nếu như thuốc lá thông thường sử dụng lửa để đốt cháy thì TLĐT sẽ dùng điện để đốt cháy chất lỏng. Chất lỏng sau khi được đốt cháy biến thành hơi và người hút sẽ hít vào và có cảm giác như đang thưởng thức một điếu thuốc lá thật.

Các nhà sản xuất quảng cáo, lượng nicotine trong sản phẩm tinh dầu TLĐT thấp hơn trong thuốc lá điếu truyền thống nên không có hại cho người sử dụng là không đúng. Các nghiên cứu cho thấy mỗi người nghiện thuốc đều cần có một ngưỡng nicotine nhất định mà cơ thể đã quen đòi hỏi để đạt được sự sảng khoái. Hơn nữa, tinh dầu trong TLĐT còn có các chất tạo mùi rất độc hại. Theo một nghiên cứu mới đây thì 75% trong số 51 loại tinh dầu TLĐT có chứa diacetyl - một chất gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Đáng lo ngại hơn, người ta tìm thấy cả các kim loại nặng, độc hại trong hơi khói của TLĐT như thiếc, chì, thủy ngân...

Không chỉ là một loại chất gây nghiện cao, nicotine cũng rất độc hại khi sử dụng với nồng độ cao, ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, làm tăng huyết áp và nhịp tim. Đặc biệt nếu phơi nhiễm nicotine trong quá trình phát triển bào thai sẽ gây hậu quả bất lợi lâu dài cho sự phát triển của não bộ thai nhi và bất lợi về mặt sức khỏe sinh sản như đẻ non, thai chết lưu...

PGS,TS Phan Thu Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp (Bệnh viện Bạch Mai) cho hay, dạng hơi của TLĐT bên cạnh các chất gây nghiện, vẫn chứa formaldehyde, benzene và nitrosamines (chất đặc biệt có trong thuốc lá và gây ung thư), acetaldehyde và các chất gây ung thư khác. Vì vậy, người hít phải khói TLĐT cũng giống như người hút trực tiếp đều có nguy cơ mắc hơn 25 loại bệnh tật, trong đó nặng nề nhất như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày... Hoặc các vấn đề khác ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: vô sinh, liệt dương, bệnh lý răng miệng, bệnh lý đại tràng, dạ dày,...

PGS,TS Phan Thu Phương cũng cho biết, người không hút thuốc khi phơi nhiễm thụ động với hơi TLĐT hấp thu lượng nicotine tương đương với khói thuốc thông thường. Phân tích thành phần không khí trong nhà có người hút TLĐT cho thấy, việc gia tăng đáng kể lượng nicotine trên tất cả các bề mặt, có nồng độ cao của các hạt siêu mịn, nồng độ các chất gây ung thư hydro carbua vòng thơm tăng 20%, nồng độ nhôm tăng gấp 2,4 lần sau khi hút TLĐT.

Để ngăn chặn tác hại của TLĐT, hơn 16 quốc gia và khu vực, trong đó có Singapore, Brazil và Hồng Công (Trung Quốc) đã cấm TLĐT. Chính phủ Ấn Độ vừa ra quyết định cấm hoạt động xuất, nhập khẩu, tiêu thụ, sản xuất, lưu trữ, phân phối, quảng cáo TLĐT. Mỹ cũng vừa tuyên bố sẽ sớm ban lệnh cấm các sản phẩm TLĐT sử dụng tinh dầu tạo hương thơm, nhằm ngăn chặn vấn nạn sử dụng các sản phẩm này ở giới trẻ.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, để hạn chế việc hút TLĐT cũng như các loại thuốc lá truyền thống, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền và giáo dục cho cộng đồng hiểu rõ về tác hại của thuốc lá nói chung và TLĐT nói riêng. Đồng thời cần phải có biện pháp chấn chỉnh, siết chặt quản lý đối với các trường hợp quảng cáo thiếu trung thực, gây hiểu lầm cho người dùng.