Khi MV ca nhạc cũng trở thành phim
Năm 2018 được mở màn với thắng lợi giòn giã của bộ phim Siêu sao siêu ngố khi đã đạt doanh thu 106 tỷ đồng chỉ sau một tháng ra rạp. Sản xuất tới 35 phim, nhưng số phim tham dự giải Cánh diều 2018 chiếm tỷ lệ chưa đến 50% - chỉ với 14 phim. Ðương nhiên, có dự giải Cánh diều hay không là quyền lựa chọn của mỗi người. Nhưng việc không tham dự đôi khi là sự "biết người biết ta"; bởi nhìn vào những phim còn lại (và cả 14 phim dự giải Cánh diều 2018), rõ ràng có thể nhận thấy sự trồi sụt trong chất lượng của phim Việt. Sự trồi sụt này hầu hết đến từ cách làm phim hời hợt, mang tính ăn xổi, ít có sự đầu tư và sáng tạo. Thậm chí, chỉ với một MV ca nhạc, người ta cũng có thể "hô biến" thành một bộ phim điện ảnh!
Ðó là trường hợp phim Em gái mưa của đạo diễn Kawaii Tuấn Anh. Khi MV Em gái mưa đạt hơn 100 triệu view, tận dụng sức hút này, ê-kíp của đạo diễn Kawaii Tuấn Anh đã quyết định xây dựng và phát triển lên thành một bộ phim dài 90 phút. Nhắc đến Em gái mưa, một đạo diễn (đề nghị giấu tên) thở dài ngao ngán. Anh cho biết, mình xem phim này được 10 phút thì phải ra về vì "không thể chịu đựng nổi". Theo anh, mặc dù hình ảnh rất tốt nhưng từng cảnh quay, cảm xúc lại khiên cưỡng. Với một người làm nghề, cấu trúc bộ phim điện ảnh 90 phút nhưng chỉ cần xem 10 phút là đủ biết chất lượng bộ phim đó ra sao.
Lại có trường hợp, phim được phát triển từ kịch như 3D Cung tâm kế. Phim làm cẩu thả, góc quay sơ sài, tình tiết cũng như thoại bê nguyên xi từ kịch. Ngoài hai bộ phim trên, một số bộ phim ra rạp gần đầy như: Thử yêu rồi biết, Hạ cuối tình đầu, Cuộc gọi định mệnh, Táo quậy, Yolo: Bạn chỉ sống một lần, Tình đầu ngây thơ… cũng có cách làm tương tự. Hậu quả là phim ra rạp chỉ trong thời gian ngắn rồi nhanh chóng "lặn mất tăm".
"Kẽ hở" trong kiểm định thông tin
Một trong những nguyên nhân chính, dẫn đến tình trạng trồi sụt trong chất lượng của phim Việt, được TS Trần Luân Kim "bắt bệnh" trong buổi hội thảo chủ đề "Sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018" diễn ra ngày 9-4 tại TP Hồ Chí Minh, đó chính là kịch bản. Ông nhận định: "Kịch bản là cái yếu cơ bản của điện ảnh Việt Nam. Trong các phim dự giải Cánh diều, cấu trúc chưa chặt, thường lỏng lẻo, dàn trải; đường dây lan man, đứt khúc. Cái ngẫu nhiên trong điện ảnh người ta có thể chấp nhận được nhưng ngẫu nhiên vô lý đến mức khiến khán giả không hiểu đang diễn ra không ít. Ðiều này do kịch bản và một phần của đạo diễn".
Còn nhà biên kịch Ðoàn Tuấn chỉ ra: "Nhiều nhà sản xuất (NSX) phim hầu như không qua một trường lớp nghệ thuật nào cả. Tất cả đổ xô đi làm phim, bất chấp mọi nguyên tắc, cấu trúc ngữ pháp của điện ảnh để làm phim một cách nhanh nhất, kiếm tiền nhiều nhất. Nhưng thật ra có
rất nhiều phim lỗ, họ chỉ thổi phồng lên những phim có lãi khiến nhiều người cảm thấy tại sao mình không tham gia lĩnh vực này? Và NSX chi phối hoàn toàn đạo diễn, biên kịch; họ là đồng tác giả của phim luôn. Cho nên trong phim Việt Nam có rất nhiều lỗi sơ đẳng".
Trong dịp Tết năm nay, khán giả trong nước được chứng kiến những màn so kè quyết liệt trong việc xác lập kỷ lục doanh thu giữa hai bộ phim là Cua lại vợ bầu và Trạng Quỳnh, về sau có thêm Hai Phượng. Ðiều này, ở một khía cạnh nào đó có thể được xem là nguồn khích lệ các NSX, nhà đầu tư dám mạnh dạn bỏ tiền ra nhiều hơn để đầu tư cho điện ảnh. Nhưng ở chiều hướng ngược lại, đây lại là mối đe dọa không nhỏ cho phim Việt. Bởi thực tế là chúng ta vẫn chưa có một bên thứ ba thực hiện việc kiểm soát số lượng vé bán ra của các bộ phim với con số thật sự chính xác, đáng tin cậy. Ðây chính là "kẽ hở" để một số NSX thích công bố doanh thu bao nhiêu cũng được, nhằm tạo chiêu trò thu hút khán giả.
Khách quan mà nói, trong khoảng ba năm trở lại đây, điện ảnh Việt đã có nhiều khởi sắc. Ngoài số lượng phim ngày càng nhiều hơn thì chất lượng ở một số bộ phim cũng được chú trọng, có thể kể đến những phim như Song Lang, Cô Ba Sài Gòn, Người bất tử, Em chưa 18, Tháng năm rực rỡ, Nhắm mắt thấy mùa hè, Hai Phượng… Có điều, hễ được vài phim tốt, chưa kịp vui mừng thì liền sau đó lại xuất hiện không ít phim dở, nhảm nhí, không khác gì giội nước lạnh vào khán giả. Ðây cũng có thể coi là nguyên nhân khiến nhiều khán giả tiếp tục định kiến về phim Việt.
