Một trong những vấn đề quan trọng được đề cập trong Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) là chính sách xã hội hóa giáo dục. Tại phiên họp chuyên đề góp ý Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) do Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực tổ chức ngày 17-1, TS Phạm Thị Ly, Ủy viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực cho rằng: Mặc dù chủ trương xã hội hóa giáo dục đã được khẳng định từ lâu trong các nghị quyết của Đảng, của Chính phủ, và sự tham gia của khu vực tư đã tạo ra nhiều thay đổi đáng kể trong giáo dục, vẫn đang có những điểm bất cập đòi hỏi chúng ta phải cân nhắc để có những chính sách phù hợp.
Theo TS Phạm Thị Ly, cần phải xác định lại quan điểm và hiểu đúng về xã hội hóa. Xã hội hóa không phải chỉ dựa vào học phí, xã hội hóa phải dựa vào các nguồn lực đa dạng của xã hội. Điều này, theo TS Phạm Thị Ly, đã thể hiện tương đối rõ trong dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi).
Đơn cử, dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) đã nêu ra nhiều điểm cụ thể để hỗ trợ cho khu vực giáo dục tư, chẳng hạn như Điều 96 quy định “các khoản đóng góp, tài trợ của cá nhân cho giáo dục được trừ vào thu nhập chịu thuế; tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng công trình phục vụ giáo dục, ủng hộ tiền hay hiện vật thì được xem xét để ghi nhận bằng hình thức thích hợp”.
Ngoài ra, các đầu tư và đóng góp cho giáo dục, cũng như chi phí của doanh nghiệp trong việc đào tạo nhân viên cũng được tính là chi phí hợp lý được trừ khi tính thu nhập chịu thuế. Cần điều chỉnh các luật liên quan và ban hành những văn bản hướng dẫn thực hiện cẩn thiết để đẩy mạnh kênh đóng góp này.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, khi nói tới xã hội hóa giáo dục là đòi hỏi toàn xã hội tham gia vào giáo dục, chứ không phải do một số người không hiểu hết mà biến xã hội hóa thành chuyện “tiền”.
Bên cạnh đó, bài toán phân luồng, liên thông dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) cũng được các chuyên gia bàn thảo , với quan điểm: Phải đặt trong mối quan hệ với bài toán liên thông. Góp ý liên quan đến nội dung này, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến, nguyên trợ lý Bộ trưởng Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT), cho rằng: “Nghị định 75 hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục có quy định cụ thể về phân luồng. Nếu thực hiện nghiêm chỉnh quy định đó, chắc chắn phân luồng sẽ có chuyển biến”.
Tuy nhiên, vấn đề phân luồng đến nay vẫn còn nhiều hạn chế. Lý giải điều này, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến cho rằng có nhiều nguyên nhân, trong đó, một nguyên nhân còn ít được nhắc đến, đó là chúng ta chưa quan tâm đặt bài toán phân luồng trong mối quan hệ với bài toán liên thông, và cả hai cần nhìn trong một bối cảnh mới là học tập suốt đời.
“Bài toán phân luồng phải đặt trong mối quan hệ với bài toán liên thông và cả hai bài toán cần được tìm lới giải trong khuôn khổ của việc xây dựng hệ thống học tập suốt đời. Lý do rất đơn giản: Nếu phân luồng gắn với liên thông thì người học đi vào luồng nghề sẽ không còn cảm thấy đi vào ngõ cụt như trược kia mà vẫn có thể học tiếp ở các trình độ cao hơn; tiếp nữa, đặt trong bối cảnh học tập suốt đời sẽ tạo điều kiện và động lực để người lao động nâng cao trình độ theo sở thích, năng lực và điều kiện cụ thể của cá nhân” - TS Phạm Đỗ Nhật Tiến phân tích.
Với cách đặt vấn đề như trên, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến cho rằng, lời giải của bài toán phân luồng và liên thông phụ thuộc vào việc xây dựng và tổ chức thực hiện thành công Khung trình độ quốc gia. Vì vậy, để đóng góp về phương diện pháp lý cho việc tổ chức thực hiện thành công nhiệm vụ phân luồng và liên thông trong giáo dục, bên cạnh các quy định về trách nhiệm của Bộ GD-ĐT, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội như trong Nghị định 75, cần bổ sung trách nhiệm của các bộ đó trong việc hoàn thiện và tổ chức thực hiện Khung trình độ quốc gia.
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ, Ủy viên Thường trực Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực cho biết, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý của các thành viên Hội đồng để hoàn thiện dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) trước khi báo cáo Thủ tướng và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7.
Ngoài ra, Bộ trưởng cũng đề cập đến các hoạt động của Hội đồng trong năm 2019, trong đó nhấn mạnh một số chủ đề Hội đồng sẽ xem xét cho ý kiến trong năm nay như vấn đề tự chủ của các trưởng phổ thông; vấn đề hội đồng trường ở bậc đại học; vấn đề sắp xếp các cơ sở giáo dục đại học, sắp xếp hệ thống các trường sư phạm…
Bộ trưởng mong rằng, Hội đồng sẽ phát huy hơn nữa vai trò tư vấn, “trọng tài” để một bên là các đề tài nghiên cứu của các nhà khoa học, và một bên là các chính sách giáo dục do các đơn vị thuộc Bộ GD-ĐT xây dựng sẽ tìm thấy tiếng nói chung, bảo đảm cho sự phát triển ổn định và bền vững của giáo dục và đào tạo.
